خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- فریده خدادادی: آذرماه امسال استان مرکزی از اولین استان‌هایی بود که فرایند سوزاندن مازوت به‌منظور تأمین برق نیروگاه شازند را انجام داد، غافل از اینکه این فرآیند خسارات بسیاری را به همراه داشته است و راهی شدن ۱۴۴ بیمار تنفسی در روزهای کرونایی از آلودگی هوا به مراکز درمانی خود گواه این موضوع است. در گزارش قبلی خبرنگار مهر تحت عنوان «مازوت» نفس مردم را به شماره انداخت که در ۱۱ بهمن ماه منتشر شد به اثرات خطرناک مازوت سوزی اشاره شد به طوری که نیروگاه حرارتی شازند با ۶.۵ میلیون لیتر مازوتی که می‌سوزاند، نزدیک به ۴۵۰ تن انواع آلاینده‌ها را وارد محیط می‌کند که خطرناک‌ترین نوع آلاینده‌ها دو آلاینده دی‌اکسید گوگرد و ذرات کوچک‌تر از ۲.۵ میکرون است که اثرات مخربی بر سلامت شهروندان دارد.
ذرات ۲.۵ میکرون ازجمله خطرناک‌ترین نوع آلاینده‌ها محسوب می‌شوند چون به‌طور مستقیم وارد نایژک در ریه شده و موجب ضایعات حاد تنفسی و مشکلات قلبی می‌شود.
از طرفی بر اساس مطالعات صورت گرفته دی‌اکسید گوگرد موجب مشکلات استخوانی، عروقی و بیماری‌های ریوی می‌شود و نیروگاه حرارتی شازند در زمان مازوت سوزی خود ۴۵۰ تن از این آلاینده‌ها را وارد ریه شهروندان می‌کند که بسیار خطرناک است.
با وجود تأثیرات مخرب مازوت سوزی و آلاینده‌های که وارد محیط می‌ساخت، باید این فرآیند از سوی مسئولین ارشد استانی متوقف می‌شد اما همچنان این روند مازوت سوزی ادامه پیدا کرد.
استاندار مرکزی هفتم بهمن ماه در نشست کارگروه کاهش آلودگی هوای استان مرکزی در اراک اظهار کرده بود که میزان مصرف برق در استان مرکزی یک‌هزار و ۱۰۰ مگاوات است، در صورتی که تولید نیروگاه شازند ۹۰۰ میلیون مگاوات ارزیابی شده است. در شرایط عادی برای مصرف برق در استان ۲۰۰ مگاوات کمبود برق وجود دارد که از استان‌های همجوار تامین‌می شود. البته شرکت ملی گاز باید تلاش و همکاری را در حفظ سهمیه گاز نیروگاه شازند را در دستور کار قرار بدهد.
به گفته ویُ نیروگاه شازند مجوز مصرف سوخت مازوت بیش از میزان تعیین شده را ندارد به همین دلیل به میزانی که شرکت ملی گاز ایران سهمیه سوخت نیروگاه شازند را کاهش دهد به همان اندازه تولید برق نیز در نیروگاه کاهش می‌یابد.
جنگل کاری حد فاصل شازند و اراک در راستای کاهش آلودگی هوا
استاندار مرکزی، با اشاره به اینکه تمام تلاش مجموعه مدیریتی استان مرکزی جلوگیری از مصرف بیش از حد مجاز مازاد و نیروگاه شازند است، گفته بود که بر اساس نشستی با مسئولان سه واحد تولیدی نیروگاه، پالایشگاه و پتروشیمی شازند مقرر شد این سه واحد یک هزار هکتار جنگل کاری در حد فاصل شازند و اراک انجام دهند تا بخشی از آلودگی هوای ناشی از فعالیت آنها کنترل و کاهش پیدا کند.
استاندار مرکزی در مورد مصرف مازوت در نیروگاه شازند پاسخگو باشد
همچنان مازوت سوزی نیروگاه شازند ادامه داشت تا اینکه در روز ۲۸ بهمن ماه، سمن‌های مرتبط با محیط زیست استان مرکزی با انتشار نامه‌ای سرگشاده، خواستار حضور استاندار در پارلمان محلی شهر اراک و پاسخگویی در مورد دلیل مصرف سوخت مازوت در نیروگاه شازند شدند.
در صحن علنی شورای اسلامی شهر اراک نامه سرگشاده سمن‌های فعال در حوزه محیط زیست استان مرکزی با عنوان «درخواست دعوت از استاندار مرکزی برای پاسخگویی پیرامون مصرف سوخت مازوت در نیروگاه شازند» توسط دبیر شورا قرائت شد.
در این نامه ضمن قدردانی از اعضای شورای شهر اراک به دلیل تلاش برای ایجاد شفافیت برای پاسخگویی مدیرکل محیط زیست استان مرکزی به تشکل‌ها و رسانه‌ها در خصوص آلودگی هوای اخیر ناشی از مصرف سوخت مازوت توسط نیروگاه شازند، تصریح شد که: «متأسفانه با عدم حضور و پاسخگویی مدیرکل محیط زیست استان مرکزی، روند پیگیری آلودگی هوای اراک به نتیجه مطلوب نرسید. بنا بر این به استحضار می‌رساند علی‌رغم پیگیری‌های متعدد تشکل‌های مردم‌نهاد از همه راه‌های قانونی ممکن برای دفاع از حق سلامت شهروندان از جمله مطالبه‌گری در جلسات رسمی، اطلاع رسانی از طریق رسانه‌ها، نامه نگاری و در نهایت اعلام جرم که به امضای حدود پنج هزار و ۵۰۰ شهروند نیز رسیده است، متأسفانه مسئولین مربوطه بدون توجه به لزوم پاسخگویی به جامعه و مطالبات نهادهای مدنی در این مدت، مصرف سوخت مازوت را نیز افزایش دادند و ایجاد آلودگی چند برابر حد مجاز، موجب به خطر انداختن سلامت مردم و جامعه شده است».
در بخش دیگر این نامه عنوان شده بود که «با توجه به جمیع دلایل، خواستار آن هستیم که در یک روز مشخص ترجیحاً همزمان با صحن علنی شورا و با حضور خبرنگاران و نیز پخش به صورت آنلاین در شبکه‌های اجتماعی، از استاندار محترم دعوت به عمل آید تا دلایل و استدلال‌های تشکل‌های مردم‌نهاد را مبنی بر لزوم توقف مصرف سوخت مازوت بشنوند و مردم پاسخ‌های ایشان را به صورت شفاف و بی واسطه دریافت کنند».
سوخت مازوت نیروگاه شازند تا ۴۸ ساعت آینده قطع می‌شود
اخیراً مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مرکزی در گفت وگو با یکی از رسانه‌ها گفته است که هماهنگی‌های لازم با مراجع رسمی کشور در تهران از سوی نیروگاه نیز انجام شده و از صبح روز سه‌شنبه (پنجم اسفندما) نیروگاه، فعالیت خود را با سوخت گاز انجام می‌دهد.
به گفته وی، نیروگاه شازند از ۲۱ آذرماه امسال تاکنون، ۲۱۸ میلیون متر مکعب مازوت استفاده کرده است که این امر در بیشتر روزها موجب افزایش دی اکسید گوگرد در هوا و آلودگی شهرهای اراک و شازند شده بود.
قرار شد که از روز سه شنبه ۵ اسفند ماه با دستور استاندار مرکزی به طور کامل مصرف سوخت مازوت در نیروگاه شازند متوقف و به سمت گاز سوز شدن حرکت کند و شنیده‌ها حاکی از اجرای این دستور است. خبرنگار مهر در ادامه با فعالان محیط زیست پیرامون این موضوع به گفت و گو پرداخته است که در ادامه می‌خوانید.
نسبت به توقف فرآیند مازوت سوزی نیروگاه امیدوار نیستیم
رئیس شبکه مردم‌نهاد زیست‌محیطی استان مرکزی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: قول رئیس جمهور در سفر استانی به مردم شهر اراک این بود که مازوت سوزی نیروگاه شازند برای همیشه متوقف شود که متأسفانه این مهم محقق نشد. با وجود اینکه رئیس جمهور دفعه قبل در حضور مردم شهر اراک به عنوان رئیس جمهور و رئیس شورای امنیت ملی این قول را داده بود، شاهد اتفاق مثبتی نیستیم و حال آنکه حرف از قولی هم نیست، زیاد امیدوار نیستیم که فرآیند مازوت سوزی در نیروگاه شازند متوقف شود و امکان دارد با موجی از سرما این اتفاق تکرار شود و مازوت سوزی در این نیروگاه را شاهد باشیم.
سیاوش آقاخانی گفت: حال این پرسش مطرح است چه کسی پاسخگوی خسارات وارده به محیط زیست شهر اراک و سلامت مردم شهر اراک و شازند و آلودگی‌های شدید وارد شده به خاک و آب این منطقه و هزاران تن آلاینده گوگردی که در مدت اخیر با مازوت سوزی وارد اکوسیستم شده است، را خواهد داد؟
وی ادامه داد: با وجود اینکه شهر اراک به عنوان یک کلان شهر آلوده است و نیروگاه شازند در فاصله هوایی کمتر از ۵ کیلومتر از شهر اراک قرار دارد، هیأت وزیران چطور اجازه دادند که این نیروگاه به استفاده از سوخت مازوت اقدام کند.
این فعال محیط‌زیست افزود: نیروگاه‌های قم و تهران مازوت سوزی نداشتند و تنها شهری که در حاشیه به مازوت سوزی اقدام کرد، اراک بود و مردم شهر اراک و شازند هزینه‌ی این عدم پیگیری و سازش کاری مسئولین را دادند و باید این مسأله به زودی پیگیری شود و مسببان آن محاکمه شوند.
آقاخانی بیان کرد: مسئول دیسپاچینگ وزارت نیرو عنوان کرده که هوای اراک از پاریس هم پاک‌تر و مازوت سوزی مشکلی برای هوای شهر اراک ایجاد نکرده است و سازمان‌های مردم نهاد در این خصوص اعلام کردند که علیه ایشان اعلام جرم می‌کنند تا از تکرار چنین وقایعی جلوگیری کنند.
وی گفت: متأسفانه مردم مظلوم شهر اراک بازیچه تصمیمات مقطعی و موردی تعدادی مدیران ناکارآمد ملی شدند و عدم پیگیری مسؤلین استانی نیز سبب شد که این مازوت سوزی علی رغم قول رئیس جمهور مدت زیادی به طول انجامد و بسی جای تأملی دارد!
پرونده مازوت سوزی بسته نمی‌شود
عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی اراک در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: پرونده مازوت سوزی نیروگاه شازند بسته نمی‌شود زیرا مقادیر بسیار زیادی حدود ۲۰۰ میلیون لیتر در سه ماه اخیر مازوت سوزانده شده است و مقادیر بسیار زیادی مواد آلاینده را به اکوسیستم وارد کرده است.
حمیدرضا مهاجرانی گفت: تمامی مسئولینی که مجوزهای لازم را برای مازوت سوزی نیروگاه شازند صادر کردند، باید پاسخگو باشند چرا که اقدام آنها خلاف قوانین بالادستی و پایین دستی است.
وی تأکید کرد: رئیس‌جمهور در جریان سفر به استان مرکزی و شهر اراک در سال ۹۵ استفاده نکردن از مازوت برای نیروگاه حرارتی شازند و تأمین گاز این نیروگاه را برای همیشه قول دادند و از طرفی نیز مصوبه هیئت‌وزیران نیز مبنی بر عدم مازوت سوزی بوده است و در کارگروه کاهش آلودگی هوای استان مرکزی نیز مصوبه‌ای مبنی بر این موضوع وجود دارد و با مازوت سوزی نیروگاه خود استانداری، مصوبات خود را نقض کرد.
تکرار استفاده از سوخت مازوت یک تخلف بزرگ‌تر است
عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی اراک افزود: اگر استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه شازند دوباره تکرار شود، یک تخلف بزرگ‌تر صورت می‌گیرد. در خواست‌های مردم در این موضوع نادیده گرفته شده است و از طرف سمن‌های محیط زیستی شکایتی تنظیم و به داستانی ارائه شد و پنج هزار و ۵۰۰ امضا به صورت دیجیتالی در قالب یک کمپین تهیه شد و اینها پشتوانه بزرگی است و به خواست مردم باید توجه می‌شد.
مهاجرانی با اشاره به اثرات آلاینده‌های ناشی از مازوت سوزی در بدن عنوان کرد: ترکیبات گوگردی که در هوا رها شده و ترکیبات اکسیدهای نیتروژن، سلامت قلبی و عروقی شهروندان را تهدید می‌کند و به دنبال آن پیامدهای کرونا هم تشدید می‌شود به طوری که بیماران کرونایی در اثر این آلودگی وضعیت بدتری پیدا خواهند کرد.
وی گفت: مراجعات اورژانسی در روزهای آلودگی ناشی از مازوت سوزی، تعداد مراجعات، نوع مراجعات با روزهای قبل آن قابل مقایسه است و انجام این کار بر عهده دانشگاه علوم پزشکی است.
یک فعال محیط زیست در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار کرد: جدای از بحث‌های چند ماه اخیر مبنی بر سوخت مازوت و لزوم گازسوز شدن نیروگاه شازند، با وجود قول مسئولین در راستای مطالبات مردمی، محدودیت‌های مصرف مازوت اعمال شد و قرار شد از روز سه شنبه ۵ اسفند ماه ۹۹ مصرف مازوت در این نیروگاه قطع شود این در حالی است که مسئولین اسفند ماه سال گذشته قول پلمب خط انتقال مازوت را اعلام کردند اما پس از مدتی دوباره این خط باز شد و علت را پلمب شفاهی عنوان کردند.
بالادست‌ترین قوانین زیر پا گذاشته شد
اخوان افزود: هیچ تضمینی وجود ندارد که سال دیگر به دلیل سرما و نیاز صنایع نفتی و نیروگاهی استفاده از مازوت تکرار نشود و بالادست‌ترین قوانین حوزه در این مدت ۲ ماه و نیم زیر پا گذاشته شد و فریادرسی برای مردم اراک نبود.
بدقولی مسئولین در مورد منع مصرف مازوت
وی گفت: تجربه نشان داده است که قول‌های مسئولین در مورد منع مصرف مازوت عملی نمی‌شود و در تصمیم‌های خود ملاحظات زیست محیطی را در نظر نمی‌گیرند.
به گفته این فعال محیط زیست، اداره کل محیط زیست در ارتباط با جلوگیری از مصرف مازوت ضابط قضائی و مسئول حفاظت از محیط زیست تشخیص آلودگی است و به جز اعلام میزان آلودگی باید اقدام می‌کرد. کار فعالان محیط زیست نیز اظهار نظر در این حوزه است زیرا خروجی نیروگاه شازند آلاینده است به طوری که هنگام مصرف گاز خروجی‌ها فراتر حد مجاز و هنگام مصرف مازوت نیز فاجعه رخ می‌دهد یعنی پنج برابر حد مجاز است.
قانون هوای پاک به درستی اجرا نمی‌شود
اخوان عنوان کرد: بر اساس قانون هوای پاک، در سه سال اخیر محیط زیست باید برای استاندارد سازی خروجی نیروگاه‌ها یا اصلاح فرآیند آن اقدام می‌کرد و اگر در طی این سه سال قانون هوای پاک به درستی اجرا می‌شد، شاهد این وضعیت نبودیم.
وی تصریح کرد: در مورد آینده نیز این نگرانی وجود دارد که مسئولین فکر می‌کنند که با سوزاندن مازوت مشکلی به وجود نمی‌آید و حتی جولایی، مدیر دیسپاچینگ شرکت ملی گاز در مصاحبه‌ای با یکی از رسانه‌ها عنوان می‌کند که روزی ۶ میلیون لیتر در شهر اراک مازوت سوزانده شده است و با منکر شدن آلودگی مازوت می‌گوید هوای اراک از سوئیس پاک‌تر است! از طرف دیگر مسئولین استانی می‌گویند ۲ میلیون لیتر مازوت سوزانده شده است و طرح این قبیل صحبت‌ها به تصمیم گیری عده‌ای از مسئولین در مورد طرح توسعه نیروگاه شازند و استفاده از مازوت منجر می‌شود و بالاتر از همه از خطری که مردم را تهدید می‌کند، هشدار می‌دهد.
وی عنوان کرد: مسئولین باید در راستای جلوگیری از منع مصرف سوخت مازوت در نیروگاه شازند به مردم اراک قول دهند و برنامه اجرایی مشخصی را ارائه دهند مبنی بر اینکه فیلتراسیون خروجی نیروگاه چه زمانی انجام می‌شود و چه بازه زمانی محیط زیست تعیین کرده است؟
اجرای طرح توسعه نیروگاه شازند فاجعه‌آمیز خواهد بود
این فعال محیط زیست گفت: مسئولین باید از اجرای طرح توسعه نیروگاه شازند صرف نظر کنند زیرا وضعیت موجود این نیروگاه به حد کافی آزار دهنده است و اجرای طرح توسعه آن فاجعه آمیز خواهد بود و مسئولین باید به مردم این اطمینان را بدهند که به هیچ عنوان طرح توسعه نیروگاه حرارتی شازند اجرا نخواهد شد و هرگونه استفاده انرژی در استان مرکزی از طریق انرژی‌های پاک و تجدید پذیر خواهد بود و باید برنامه‌ی مشخصی را در این خصوص تدوین کنند و ضمانت‌های اجرایی لازم را به مردم بدهند تا هم وضعیت موجود نیروگاه اصلاح شود و هم در آینده با معضلی مواجه نباشیم.
اخوان آلودگی ناشی از آلایندگی خودروها را از دیگر عوامل آلودگی هوا ی اراک برشمرد و افزود: متأسفانه در ارتباط با آلودگی ناشی از خودرو با نگاه‌های شعاری مواجه هستیم یعنی گفته می‌شود که در این راستا محدودیت ترافیکی و پیاده راه ایجاد شده است تا از کاهش آلودگی هوا کاسته شود، در صورتی که عنوان کردن این مسائل راه حل رفع مشکل آلودگی هوا ناشی از خودرو نیست و باید در ارتباط با این قضیه از سناریوهایی اجرایی برخوردار باشیم.
وی افزود: از جمله این سناریوها این است که باید در حمل و نقل عمومی برنامه مشخص داشته باشیم. در این حوزه بودجه‌های شهرداری در چند سال اخیر در بحث اتوبوس‌ها و توسعه حمل و نقل عمومی اندک بوده است و تنها ۵ میلیارد تومان به خرید، نوسازی اتوبوس و اصلاح ناوگان حمل و نقل اختصاص یافته است این در حالی است که ۱۰ برابر این مبلغ در احداث تقاطع‌های غیر هم سطح شهر در بودجه شهرداری دیده شده است بنابراین در تخصیص منابع در بودجه سالانه شهرداری باید توسعه حمل و نقل عمومی دیده شود و از نگاه شعاری فاصله بگیریم.
پیاده راه اراک کاربری محیط زیستی ندارد
این فعال محیط زیست عنوان کرد: آن چیزی که تحت عنوان پیاده راه مطرح شده است برای بعضی نقاط به عنوان یک مرکز تفریحی و اجتماعی خوب است اما از نظر کاربری محیط زیستی نمی‌توان تعریفی را برای آن در نظر گرفت. اراک به پیاده رو و اصلاح معابر نیاز دارد و تنها ۵ میلیارد برای آن بودجه اختصاصی یافته است و برای پیاده راه ۱۵ میلیارد تومان بودجه اختصاص دادند و این نشان دهنده نگاه نادرست به اولویت بندی محیط زیستی است و لازم است حداقل در سطح همان عوارض آلودگی، پروژه‌های محیط زیستی استفاده شود.
وی افزود: عوارض ناشی از آلایندگی باید در پروژه‌های زیست محیطی صرف شود و باید توجه ویژه‌ای به این بخش صورت پذیرد. این عوارض باید در خدمت محیط زیست باشد.
وی گفت: اخیراً در شهرداری تهران مطالعاتی در خصوص آلودگی هوا منابع متحرک انجام شده است. ۷ درصد ناوگان سواری، تاکسی و اتوبوسرانی فرسوده است و ۳۸ درصد آلاینده‌های خودروها را این ۷ درصد تولید می‌کنند و اگر بخواهیم سناریو مشخصی داشته باشیم با تمرکز در این ۷ درصد می‌توان ۳۸ درصد از شدت آلودگی کاست و وضعیت هوای اراک متفاوت از این قضیه نیست. اگر به این موضوع توجه نشود تا سال ۱۴۰۲ نزدیک به ۳۲ درصد به خودروهای فرسوده افزوده خواهد شود و زمان توجه به این قضیه اکنون است و یک نگاه بلند مدیریتی با توجه به فرصت‌ها، تهدیدها منابع را طوری تخصیص می‌دهد که بیشترین اثر را داشته باشد.
اخوان اظهار کرد: به جای تمرکز در پروژه‌های منسوخ شده مانند طرح زوج و فرد و طرح ترافیک منطقه‌ای و… در راستای کاهش آلودگی هوا، باید به مسائل مهم توجه کنیم و دسته بندی خودروها و رده بندی برای ورود خودروها به مناطق مختلف بر اساس میزان آلایندگی خودرو باشد.
وی عنوان کرد: جامعه را باید به سمتی تشویق کنیم تا از خودروهای با آلایندگی کم و معاینه فنی استفاده کنند و از اتوبوسرانی و تاکسیرانی در این زمینه حمایت کنیم.
به گزارش مهر، با توجه به توضیحات ارائه شده سوخت مازوت با مضرات فراوانی روبروست و توقف سوخت مازوت باید یک اقدام همیشگی باشد و باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن بحث گازسوز شدن کامل واحدهای نیروگاه شازند در دستور کار مدیران این واحد صنعتی بر حسب دستور استاندار مرکزی قرار گیرد چرا که با همکاری آنها برای مردم شهرهای اراک و شازند این اطمینان خاطر حاصل می‌شود که مطالبات آنها جنبه عملیاتی پیدا کرده است.
