در شهرستان آمل که بیش از ۳هزار و۷۴ کیلومتر مربع وسعت دارد، حدود ۴۲۰ هزار نفر جمعیت در استان مازندران واقع شده و دارای بیش از ۳۸۰ روستا و آبادی است که از این تعداد نیمی از جمعیت در روستاها زندگی می‌کنند.
این شهرستان با دارا بودن بافتی قومی، طائفه‌ای و مذهبی دارد، درعین حال یکی از سیاسی‌ترین شهرستان‌های مازندران است که وجود افراد و برخی چهره‌های شاخص با سلایق و شخصیت‌های بدون تردید در شهرستان آمل یکی از مهمترین عواملی که تاکنون در انتخابات مجلس و شوراها نقش ایفا کرده است، تعلقات قومی و طایفی بوده و البته در بسیاری از مناطق کشور نیز وضع به همین شکل بوده است.
از لحاظ جامعه شناختی معمولا رفتارهای انتخاباتی افراد تحت تاثیر گروهی است که به آن تعلق پیدا می‌کنند و این گروه می‌تواند خانواده، طبقه، حزب، طائفه و سایر موارد مشابه باشد.
حسین علیپور یکی از فعالان سیاسی شهرستان آمل درگفت‌وگو با خبرنگار ایسنا گفت: طائفه‌های آملی در حقیقت هویت اجتماعی این شهرستان را شکل می‌دهند و طبیعتا هر کدام از آنها پر رنگ‌تر و قوی‌تر باشد و بتواند فرد را به خود جذب کند در رفتار انتخاباتی وی نیز تاثیر بیشتری خواهد گذاشت.
وی افزود: با توجه به این که پایبندی به قوم و قبیله ریشه در باورهای سنتی دارد و در کشور ما و بخصوص در شهرستان آمل هنوز باورهای سنتی در رفتار اجتماعی ما موثر است، لذا هویت قومی کماکان در رفتار انتخاباتی شهروندان تاثیر جدی و اساسی دارد.
شهروند دیگری هم در این خصوص با اشاره به این مطلب که فرهنگ قوم و طائفه‌ای محوری در انتخابات گاهی اوقات بر جامعه هدف تحمیل می‌شود و به صورت مقطعی در واکنش به عوامل بیرونی بروز می‌کند، تصریح کرد: لذا نمی‌توان انتخابات را در محیط آزمایشگاهی فرض کرد بلکه رفتارهای انتخاباتی معمولا حاصل برایند فرهنگ عمومی، سطح آگاهی جامعه، عوامل تحمیلی بیرونی بر جامعه هدف هستند که کلیت یک انتخابات را شکل می‌دهند.
محمد کاملی افزود: انتخابات و فرآیند مشارکت مردم در ساختارهای سیاسی و تصمیم‌گیری از ارکان هر نظام سیاسی مردم سالار است لذا به نوعی می‌توان گفت که عیار مردمی بودن نظام سیاسی میزان مشارکت دادن مردم در تعیین سرنوشت خود است.
وی ادامه داد: با توجه به فرهنگ سیاسی غالب جامعه که متاثر از فرهنگ سنتی انتخاباتی است، یعنی در اکثریت جامعه مخاطب صندوق‌های رای و یا مشارکت کننده در انتخابات از طبقات سنتی جامعه هستند و معمولا متاثر از آیتم‌های مذهب، قوم، طائفه و یا در واقع فاقد تحلیل مستقل سیاسی بدون عقبه فکری قومی و مذهبی هستند، لذا فرآیند انتخابات هم معمولا تابعی بوده از این شاخص‌ها و یا حداقل نقش عمده‌ای در نتایج انتخابات گذشته داشته‌اند.
البته درسال‌های اخیر با توجه به توسعه روزافزون فناوری‌های ارتباطی و رشد شبکه‌های اجتماعی و بلوغ فکری و سیاسی شهروندان، میزان آگاهی سیاسی و اجتماعی جامعه افزایش یافته از میزان تاثیرگذاری این شاخص‌ها هم کاسته شده است.
از سویی دیگر با رشد ضریب نفوذ اطلاع رسانی و آگاهی بخشی در جامعه که از طرق مختلف اتفاق افتاده و همچنان ادامه دارد، ما شاهد کمرنگ شدن تاثیرگذاری حداقلی تصمیم‌های قومی و طائفه‌ای درانتخابات نهایی افراد هستیم. به نحوی که در دوره فعلی میزان تاثیرگذاری آنها نسبت به دوره‌های قبلی مجلس کمتر و به طور قطع این دوره کمتر از همه ادوار گذشته خواهد بود.
تفاوت اساسی این دوره با دوره‌های گذشته را می‌توان برجسته‌تر دید چرا که با حضور رسانه‌های مجازی و پوشش وسیع جامعه می‌توان گفت که ما شاهد یک جهش آگاهی و رشد بیشتر در سطح آگاهی‌های سیاسی و اجتماعی جامعه هستیم و در واقع مراجع فکری دچار دگرگونی عمیقی شده‌اند. امروز مردم با گوشی تلفن همراه به جهان آزاد اطلاعات و رسانه‌ها و بخصوص داده‌های فراوان اطلاعاتی دسترسی دارند و با تحلیل گوناگونی مواجه‌اند.
یک کارشناس حوزه ارتباطی نیز در این خصوص گفت: امروزه صاحب نظران و یا مراجع فکری جامعه برای ارائه هرنظری باید پیوست تحلیلی تحقیقی آن را هم به مردم ارائه نمایند و همین دقیقا نقطه تفاوت جامعه امروز با جامعه دیروز است.
مصطفی درزی افزود: یعنی اگر دیروز بزرگ قومی و یا لیدر انتخاباتی تحلیل و یا نظری را به جامعه هدف خود می‌داد، میزان نفوذ و تاثیر آن بسیار بیشتر از امروز بود.
وی ادامه داد: افکار عمومی امروز در کنار دیدن و شنیدن ایده‌ها و نظرات مختلف خود نیز بر آن تحلیل داشته و در واقع نتیجه را براساس مدل (مقایسه - تحلیل - تصمیم ) ارائه می‌دهند. پس می‌توان گفت که جامعه امروز رفتار انتخاباتی پویا و فعال‌تری نسبت به قبل داشته و طبیعتا مدل‌های قومی، قبیله‌ای، مذهبی تا حدود زیادی کمرنگ شده‌اند اما متاسفانه در برخی نقاط به نسبت بافت فرهنگی و میزان سواد و نفوذ رسانه‌ها هنوز رگه‌های این فرهنگ سنتی انتخاباتی وجود داشته و پررنگ است.
در نهایت اینکه، نهادینه شدن و رشد فرهنگ حزبی در انتخابات می‌تواند زمینه‌های ایجاد کلان نگری و برنامه محوری را فراهم کرده و جامعه را به سوی انتخاب بر اساس مدل (برنامه، اجماع، کلان نگری ) هدایت کرده و انتخابات را از مسیر پر تنش قوم و عشیره گرایی بسوی انتخابات معقول و منطقی عبور دهد.
رشد فرهنگ حزبی در جامعه می‌تواند جایگاه واقعی مجلس را هم تقویت کند چرا که غلبه حزب گرایی راه را بر شعار زدگی و قوم زدگی جامعه می‌بندد و نامزدها به جای اتکا به شعارهای بدون پشتوانه به سمت تاکید بر برنامه و جلب اعتماد نخبگان پیش خواهند رفت. در نتیجه به جای ایجاد توهم در مورد جایگاه نمایندگی در میان جامعه بر جایگاه واقعی و منطقی مجلس تاکید می‌شود.
اما هرچه جامعه به سمت رشد آگاهی، وسعت اطلاعات، بالارفتن سطح تحلیل، تعمیق شناخت سیاسی و اجتماعی، تفکر جمعی و حزبی، برنامه محوری، نخبه گرایی، پویایی سیاسی، همگونی دانش سیاسی در جامعه و... قدم بردارد به همان نسبت از میزان تاثیر فرهنگ سنتی انتخاب مبتنی بر قوم و عشیره و مذهب گرایی کاسته شده و ما شاهد انتخابات منطقی، واقعی و سالمی خواهیم بود.
هر چه انتخاب‌های ما به واقعیت و منطق نزدیک‌تر باشند به همان اندازه به توسعه نزدیک‌تر می‌شویم.
انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی و ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری روز جمعه ۱۱ اسفند ماه ۱۴۰۲ برگزار می‌شود.
شهرستان آمل یک کرسی مستقل در مجلس شورای اسلامی دارد.
انتهای پیام
