این امر نه‌تنها ریسک اقتصادی را افزایش می‌دهد، بلکه مانع از توسعه‌پایدار و ایجاد اشتغال میشود. بررسی آمار صادرات غیرنفتی ایران در ۱۰سال‌گذشته نشان می‌دهد بیش از ۸۰درصد صادرات کشور به ۱۰مقصد عمده صادراتی تعلق داشته‌است.
در این میان، سهم دو کشور چین و عراق به تنهایی بیش از نیمی از صادرات غیرنفتی ایران را تشکیل می‌دهد.
این وابستگی بالا به دو کشور، ریسک اقتصادی را به‌شدت افزایش می‌دهد. به‌عنوان مثال، هرگونه تغییر در سیاست‌های تجاری این کشورها یا بروز تنش‌های سیاسی، می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی بر اقتصاد ایران تاثیر بگذارد. به‌طور کلی وابستگی به بازارهای محدود و خامفروشی، دو چالش اساسی در مسیر توسعه صادرات غیرنفتی ایران هستند.
برای حل این مشکل، لازم است با اتخاذ سیاست‌های مناسب، تنوع در مقاصد صادراتی و محصولات صادراتی افزایش یابد. تمرکز بر صادرات محصولات با ارزش‌افزوده بالا و افزایش رقابت‌پذیری در بازارهای جهانی، می‌تواند به رونق صادرات غیرنفتی و توسعه اقتصادی کشور کمک کند. معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران در گزارش «وابستگی به بازارهای محدود و خامفروشی؛ چالش اساسی صادرات غیرنفتی ایران طی دهه‌اخیر» به این موضوع پرداخته است.
