خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: دهگلان شهری زیبا با جاذبه‌های طبیعی و تاریخی کمتر شناخته شده است که در استان کردستان قرار دارد و در واقع جواهر این استان است. ارتفاع این شهر از سطح دریا در حدود ۱۸۵۰ متر است و به همین علت آب‌وهوای بسیار خنکی دارد. رودخانه‌های طهماسب قلی و دهگلان زیبایی طبیعت و محیط این شهر را دو چندان کرده‌اند. فصل بهار که زمان رشد و زیبایی طبیعت است بهترین وقت برای سفر به شهر دهگلان است.
شهر دهگلان مرکز شهرستان دهگلان در ۴۵ کیلومتری شرق سنندج واقع شده است و در تابستان سال ۱۳۸۶ به شهرستان ارتقا پیدا کرد و به دلیل زمین‌های حاصلخیز، به قطب کشاورزی استان شناخته می‌شود.
این روزها دشت‌های سرسبز، درختان شکوفه زده و کوه‌های تا حدودی سفید پوش دهگلان، نگاه‌ها را به خود جلب می‌کند و در صورت عبور از این مسیر، ناخواسته جذب طبیعت دیدنی آن می‌شوید.
اسم دهگلان در ابتدا «دیولان» بوده و از ترکیب ۲ کلمه «دیو» (یکی از واژه‌های کهن است و قدمت آن به دوران آریایی‌ها می‌رسد) به معنی خدا و «لان» تشکیل شده و معنی کلی آن «جایگاه خدا» است.
کوه هفت سواران مقصد مسافران نوروزی
هفت سواران کوهی در نزدیکی روستای مبارک آباد بوده که در میان اهالی کوهی تفریحی زیارتی است و از جاهای دیدنی دهگلان است.
گفته می‌شود، زمانی هفت سوار که گویا از ترس دشمن به اینجا پناه آورده و مدتی را در بالای کوه اقامتگاهی داشتند که بعد از مرگ نیز در همانجا به خاک سپرده شدند.
از آن زمان، کوه هفت سواران به مکانی برای زیارت اهل دل و طلب حاجت از خداوند تبدیل شده است.
روستای تلوار و تپه تاریخی
تلوار، روستایی در شمال شهر دهگلان، در کنار رودخانه تلوار قرار دارد؛ این روستا کمتر از ۱۰ دقیقه با دهگلان فاصله دارد و در واقع این روستا را به واسطه تپه‌ای تاریخی واقع در آن می‌شناسند.
تپه تلوار مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان و دوران تاریخی پس از اسلام است که ۱۱ مهر ۱۳۸۳ با شماره ثبت ۱۱۱۶۳ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
روستای ماچکه علیا
ماچکه علیا روستایی کوچک اما زیبا از توابع شهر دهگلان است. جمعیت این روستا ۳۰۰ نفر است و اهالی مهمان نواز آن به دامداری و کشاورزی مشغول اند.
مقبره زیارتی و تپه باستانی از جاذبه‌های تاریخی و گردشگری این روستا به شمار می‌آید.
روستای گزگزاره سفلی
روستای گزگزاره سفلی در حاشیه سد سورال یکی از روستاهای گردشگری کردستان است که قرار گیری روستا در حاشیه این سد به جذابیت‌های روستا افزوده است.
این روستا دارای چشمه‌های زیبا و کوه‌های سربه فلک کشیده و باغاتی پر از درخت میوه‌های مختلف است که سالهاست زمینه ورود گردشگران در روزهای تعطیل به ویژه ایام نوروز است.
گرچه این روستا خانه بوم گردی ندارد اما نزدیکی آن به شهر دهگلان منجر به حضور گردشگران در روستا شده تا از طبیعت بکر و جاذبه‌های دینی این روستا بهره ببرند.
گزگزاره به دلیل اینکه دارای درخت‌هایی با نام گز است به نام گزگزاره (گزستان) مشهور است، درخت گز همچون درخت کاج سرسبز بوده و طبیعت روستا را سرسبزتر جلوه می‌دهد.
تعدادی از مردمان روستا معتقدند در گذشته‌های دور گزگزاره پایگاه جنگ بوده و در هر چند متر، هزاران کشته داشته به همین دلیل به نام گزگزاره (گز در زبان کردی واحد اندازه‌گیری است) نام گرفته است.
سدهای سورال و سنگ سیاه
سد سورال در ۲۶ کیلومتری دهگلان و سه کیلومتری جنوب غربی روستایی به همین نام قرار دارد و مکان مناسبی برای تفریح مردم دهگلان و روستاهای اطراف این سد است.
سد سنگ سیاه کردستان نیز در ۸۰ کیلومتری شهر سنندج و ۲۵ کیلومتری دهگلان قرار دارد و مکان تفرج مردم منطقه است.
کوه شیدا جاذبه‌ای زیبا و دیدنی
کوه شیدا (شیا) در شمال روستای نیاز و از توابع شهرستان دهگلان، ارتفاع آن ۲۲۳۲ متر است و در قله آن مقبره‌ای قرار دارد که به «شیدای نازار» معروف است.
روستاییان معتقدند که در منفذ آجرهای این بنا فیروزه‌هایی است که شب‌ها می‌درخشد اما در اثر فرسایش، نور آن از بین رفته است.
همچنین اهالی بر این باورند که در این کوه ۲ شخص مدفون شده‌اند و در سال‌های گذشته که در اثر کند و کاو در این مکان آثار باستانی بسیاری به دست آمده است، ۲ جسد نیز بیرون آورده شده که در جمجمه یکی از آنها میخی وجود داشته و اهالی حدس می‌زنند این جسد مربوط به سبحان الله خان است.
اینها تنها بخش کوچکی از زیبایی‌های بی نظیر کردستان زیبا است که به مقصد اصلی مسافران و گردشگران تبدیل شده است و دهگلان شهر شکوفه‌های زیبا و دشت‌های سر سبز به مرکزی برای مسافران نوروزی تبدیل شده است.
