خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- ندا سپاهی: بیش از یک دهه است که فعالان و حامیان حقوق حیوانات در اصفهان تلاش می‌کنند درشکه‌رانی در میدان نقش‌جهان منسوخ شود. هرچند که خواسته و اصرار این فعالان زدودن لکه سیاه حیوان‌آزاری از دل میراث صفوی است و در وره‌های مختلف مدیریت شهری اصفهان از اوایل دهه ۹۰ شمسی تاکنون وعده‌های مختلفی برای ساماندهی درشکه‌رانی و رسیدگی به وضعیت اسب‌های این میدان داده شده اما هرگز عزمی برای اجرا و رسیدگی دیده نشد.
رنج، سرنوشت اسب‌های درشکه
طی روزهای اخیر بازتاب گسترده فیلمی که توسط یک شهروند از وضعیت اسفناک اسب آسیب دیده درشکه در میدان نقش جهان گرفته شده بود خشم افکار عمومی را نسبت به این (جاذبه گردشگری) به دنبال داشت. تصویری دردناک از شهر فرهنگ و هنر ایران دست به دست می‌شد که شیرینی روزهای سال نو را به کام هر بیننده‌ای تلخ می‌کرد؛ در نقش جهان اصفهان اسب زخمی دیده می‌شود که از بی مبالاتی صاحب خود، پایش عفونت کرده است و از سر استیصال پای بر زمین می‌کوبد و در حصار درشکه ایستاده تا دقایقی بعد کالسکه‌ای سنگین را با چهار- پنج سرنشین کوچک و بزرگ و با شلاق سورچی به حرکت درآورد.
اگر چه شهرداری اصفهان در واکنش به بازتاب این فیلم اعلام کرد که مجوز سورچی برای ادامه فعالیت لغو شده اما به نظر می‌رسد این اقدام بیشتر، پاک کردن صورت مساله بوده است چرا که در اصل زخم کهنه و چرکین حیوان آزاری بر چهره میراث صفوی همچنان باقی است.
این در حالی است که مدیران میراث فرهنگی اصفهان به رغم آنکه درشکه‌رانی را جاذبه گردشگری برای دیار نصف جهان می‌دانند اما نسبت به حذف درشکه‌ها موضع مشخصی ندارند؛ پیش‌تر علیرضا ایزدی مدیرکل سابق میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اصفهان در این باره به خبرگزاری مهر گفته بود «ما نه موافق و نه مخالف درشکه سواری در میدان نقش جهان هستیم اما درشکه رانی برای بسیاری جاذبه دارد و در حال تبدیل شدن به یک تصویر از این میدان است و حذف آن کار منطقی نیست.»
درشکه‌رانی با هویت نقش‌جهان همخوانی ندارد
اما علیرضا جعفری زند باستان شناس و کارشناس میراث فرهنگی به خبرنگار مهر می‌گوید: درشکه‌سواری در میدان نقش جهان پیشینه تاریخی ندارد و از اواخر دوره پهلوی دوم در دهه پنجاه شمسی به این میدان آورده شد.
وی می‌افزاید: در آن زمان فکر می‌کردند که درشکه سواری در میدان یک جاذبه ایجاد می‌کند زیرا در آن دوره در کشورهای اروپایی و شهری مانند لندن چنین پدیده‌ای رواج داشت و در واقع درشکه سواری را در نقش جهان اصفهان به عنوان یک تفریح از اروپا تقلید کردند.
این باستان شناس با بیان اینکه میدان نقش جهان از ابتدا و در دوره صفوی برای چوگان پیش‌بینی شده بود و هیچ‌گاه درشکه سواری در این میدان در طول تاریخ گزارش نشده است، گفت: میدان نقش جهان آنقدر جاذبه توریستی دارد که حذف درشکه‌سواری در آن به حساب نمی‌آید.
این باستان شناس می‌افزاید: میدان نقش جهان یک جاذبه بی نظیر جهانی است چرا که چشم انداز بسیار بسیار زیبایی برای بازدیدکنندگان و گردشگران دارد؛ از این رو نبودن درشکه سواری کوچک‌ترین خدشه‌ای به میدان وارد نمی‌کند.
این استاد دانشگاه می‌گوید: من از دیدگاه حقوق حیوانات صحبت نمی‌کنم زیرا مدعیان خود را دارد اما هربار که به میدان نقش جهان می‌روم، بد بو بودن اسب‌ها و کثیف کردن محوطه میدان چشم انداز خوبی ندارد ضمن اینکه آزار حیوان در شرایط گرما و سرما اتفاق می‌افتد.
حذف درشکه‌رانی به یک خواسته عمومی تبدیل شده است
در همین پیوند سپهر سلیمی فعال حقوق حیوانات در واکنش به انتشار تصاویر اسب زخمی میدان نقش جهان، به سال‌ها پیگیری فعالان برای برچیده شدن درشکه‌رانی در این میدان اشاره می‌کند و به خبرنگار مهر می‌گوید: زمانی‌که ما پیگیر این مساله بودیم سال ۱۳۹۰ بود اما خوشبختانه اکنون حساسیت این مساله به جایی رسیده که افکار عمومی به آن اعتراض می‌کنند در حالی که شاید این مهم قبلاً مسأله‌ای بین برخی از فعالان و حامیان حیوانات بود اما اکنون اعتراض به آن فراگیر و عمومی شده است.
وی می‌افزاید: نه تنها مردم اصفهان که بسیاری از افراد که در صفحات مجازی طی روزهای اخیر به این مساله اعتراض داشتند حتی غیر اصفهانی بودند؛ ضمن اینکه بارها دیده شده توریست‌های خارجی نیز نسبت به درشکه‌رانی در نقش جهان ابراز نارضایتی می‌کنند و آن را ناراحت کننده می‌دانند.
این فعال محیط زیست و حامی حقوق حیوانات خاطرنشان می‌کند: متأسفانه در این سال‌ها یک بخشی از افراد و فعالان اجتماعی نه تنها درخصوص حذف درشکه‌رانی در نقش جهان همراهی نکردند بلکه سنگ اندازی نیز کردند و در اوج تلاش‌های ما برای حذف اسب‌ها انجمن دوستداران اصفهان طی نامه‌ای اعلام کردند که مخالف حذف درشکه‌ها هستیم.
سلیمی با بیان اینکه شورای شهر و شهرداران دوره‌های قبل نیز واقعاً اراده‌ای بر حذف نداشتند، می‌افزاید: شاید درک این مساله را نداشتند در حالی که باید به مخالفان حذف درشکه‌رانی گفت که درشکه پیشینه تاریخی ندارد و هویت میدان نقش جهان را خدشه‌دار کرده است.
چه کسی بر وضعیت اسب‌ها نظارت می‌کند!
وی با بیان اینکه برخی افراد که درکی از مساله محیط زیست و حیوانات ندارند بر وجود این اسب‌ها پافشاری می‌کردند، می‌گوید: متأسفانه برخی برای اینکه از حذف درشکه‌رانی جلوگیری کنند می‌گفتند باید وضعیت این اسب‌ها را بهبود ببخشیم و ساعات کاری آنها را دوره‌ای کنیم؛ این‌ها فایده ندارد چه کسی می‌رود ببینید و نظارت دارد که اسبی روزانه چند ساعت در این میدان کار می‌کند، یا در روز که این‌ها از ۹ صبح تا ۱۲ شب کار می‌کنند چه کسی نظارت دارد که نوبت اسب‌ها در روز تغییر کند؟ هیچ مراعات نمی‌کنند و نظارتی نیست.
فعال محیط‌زیست و حامی حقوق حیوانات خاطرنشان می‌کند: واقعیت این است که درشکه‌رانی در بسیاری از جاهای دنیا در حال تعطیل شدن است و در آمریکا، کانادا، ترکیه و بسیاری از شهرهای بزرگ حذف کردند اما در جاهایی هم مثل فلورانس ایتالیا وجود دارد که برای حذف آن پافشاری می‌شود و در مجموع روند جهانی بر حذف این‌ها است.
دوچرخه و کالسکه برقی جایگزین اسب‌ها شود
سلیمی می‌افزاید: حذف درشکه‌رانی جایگزین هم دارد؛ از بُعد معیشتی اگر نگاه کنیم واقعاً زشت است که بگوییم که در شهر اصفهان و شهرداری بزرگ آن و پایتخت صنایع دستی ایران برای ۱۰ نفر امکان ایجاد اشتعال نیست؛ قطعاً برای سورچی‌ها شغل وجود دارد و لازم است در درجه اول مساله اشتغال این افراد در نظر گرفته شود.
وی اضافه می‌کند: حتی شاید خود سورچی ها نیز از شرایط موجود رضایت ندارند زیرا کار سختی دارند، بیشتر روزهای سال ساعت‌های طولانی مشتری ندارد، برف و باران و گرما و سرما باید در چمن بخوابند و حتی به دلایل میراثی میدان نقش جهان، یک سایه بان ندارند. بهتر است برای این‌ها اشتغالی ایجاد شود و با وجود کارخانجات و صنایعی که اطراف اصفهان شکل گرفته اگر اراده‌ای شود شرایط برای اشتغال این افراد فراهم می‌شود.
فعال و حامی حقوق حیوانات با بیان اینکه اصفهان کارهای بزرگ بسیاری انجام داده است و به راحتی می‌تواند درشکه‌رانی را نیز حذف کند، می‌گوید: شهرداری اصفهان می‌تواند به جای درشکه، دوچرخه‌های سنتی و یا کالسکه‌های برقی را جایگزین کند، این‌ها هم با فرهنگ اصفهان همخوانی بیشتری دارد و هم کسی اگر توان راه رفتن ندارد از این وسایل می‌تواند استفاده کند؛ واقعاً اگر اراده شود و شهرداری بخواهد، می‌تواند این لکه سیاه را از میدان نقش جهان اصفهان پاک کند.
عمر اسب‌های نقش‌جهان کمتر از هم‌نوعانشان است
به گزارش مهر، وقتی درباره برچیدن درشکه سواری از میدان نقش جهان سخنی به میان می‌آید، درشکه سواری در کشورهای دیگر به عنوان نمونه‌های موفق جاذبه توریستی مطرح می‌شود اما این سوال در ذهن متبادر می‌شود که شرایط درشکه‌سواری و رسیدگی به اسب‌ها آیا قابل مقایسه با وضعیت غمبار نگهداری اسب‌ها در میدان نقش جهان اصفهان است؟ سپهر سلیمی در پاسخ به این پرسش می‌گوید: شرایط قابل مقایسه نیست ضمن اینکه در فرهنگ ایرانی توصیه‌های فرهنگی، ملی و مذهبی داریم که نباید از حیوانات بهره کشی کرد؛ کجای دنیا برای مقاصد تفریحی از حیوان اینچنین بهره کشی می‌شود که ۱۷ - ۱۸ ساعت دارد کار می‌کند؟ چه اصولی اینجا رعایت می‌شود؟ می‌گویند نوبت کاری اسب‌ها عوض می‌شود، کجا عوض می‌شود؟ چه کسی ثبت می‌کند؟
این فعال حقوق حیوانات با بیان اینکه عمر اسب‌ها در میدان نقش جهان کمتر از اسب‌ها است، می‌افزاید: اسب‌های نقش جهان بخاطر اینکه ساعات کار طولانی در اینجا دارند، زود می‌میرند.
وی خاطرنشان می‌کند: حتی چهره اسب‌های نقش جهان را اگر نگاه کنید با هم‌نوعانشان در کشورهای دیگر یا فلورانس ایتالیا قابل مقایسه نیست چرا که اسب‌های پیر از کار افتاده برای درشکه‌رانی در نقش جهان به کار گرفته می‌شوند.
فعال محیط‌زیست و حامی حقوق حیوانات تاکید می‌کند: در شهرهای بزرگ سراسر جهان درشکه‌رانی یا منسوخ شده یا روند بر حذف شدن است چرا ما در اصفهان قلب فرهنگ و هنر ایران در این مساله، آخر باشیم؟ شهری که مظاهر حیوان آزاری در آن به حداقل برسد جای بهتری برای زندگی خواهد بود.
