شت کوین (Shitcoin) در واقع یک اصطلاح محاوره‌ای و تحقیرآمیز برای ارزهای دیجیتالی است که ارزش بالایی ندارند و بدون هدفمندی خاصی ساخته شده‌اند. البته بعضاً به ارزهای دیجیتالی که پس از بیت کوین عرضه شده‌اند، یعنی دسته‌ای از آلت کوینها نیز شت کوین می‌گویند؛ اما شت کوینها اغلب با طرحهای پامپ و دامپ و فعالیت‌های کلاهبرداری مرتبط هستند و خطرات قابل‌توجهی را برای سرمایه‌گذاران ناآگاه به همراه دارند.
در این مقاله، قصد داریم تا خوانندگان ارز دیجیتال را به ابزار و دانش موردنیاز برای شناسایی شت کوینها مجهز کنیم، با جزئیات به ویژگی‌های کلیدی شت کوینها بپردازیم و مهم‌تر از آن بررسی می‌کنیم که چگونه سرمایه‌گذاران می‌توانند آنها را از میان بازاری به این گستردگی تشخیص دهند.
یکی از اصطلاحات مناقشه‌برانگیز در جامعه‌ی ارزهای دیجیتال که برای توصیف تحقیرآمیز برخی از پروژه‌های این حوزه به کار می‌رود، واژهٔ «شت کوین» است. فضای کریپتو پتانسیل این را دارد که میزبان پروژه‌ها، فناوری‌های نوآورانه و فرصت‌های سرمایه‌گذاری چشمگیر باشد، اما این بازار بخش تاریک‌تری نیز دارد که سرمایه‌گذاران و تریدرها هنگام نزدیک‌شدن به آن باید بسیار محتاط عمل کنند.
اصطلاح شت کوین در حوزهٔ کریپتو به ارزهای دیجیتالی کم‌ارزش و بدون‌هدف اشاره دارد. این کلمه یک اصطلاح تحقیرآمیز است که اغلب برای توصیف آلت‌کوین‌هایی به کار می‌رود که فاقد ماهیت، ارزش و اعتبار واقعی هستند. اغلب این پروژه‌ها با کمترین نوآوری یا بدون هیچ نوآوری خاصی و صرفاً به‌عنوان یک طرحی برای در یک شب پولدارشدن ایجاد می‌شوند.
بیشتر بخوانید: آلت کوین (altcoin) چیست؟ هرآنچه باید بدانید
در اینجا نوعی مناقشه به‌‌وجود می‌آید؛ آیا می‌توانیم تمامی ارزهای دیجیتال پس از بیت کوین را شت کوین یا بی‌ارزش در نظر بگیریم؟ درست است که برخی افراد مانند ماکسیمالیست‌های بیت کوین، اعتقاد دارند که هیچ ارز دیجیتالی به جز بیت کوین ارزش نگهداری ندارد، اما این از ارزش بالقوهٔ ارزهای دیجیتال دیگر و از میزان سودی که افراد هم‌اکنون از نگهداری یا ترید آنها دریافت می‌کنند، چیزی کم نمی‌کند.
شاید بتوان اینگونه جواب این افراد را داد که اکثر ارزهای دیجیتال در زمان ایجاد، به‌نوعی یک شت کوین در نظر گرفته می‌شوند؛ چراکه موفقیت یا شکست آنها به نقدینگی، حمایت اعضای جامعه، نبوغ تیم توسعه‌دهنده، موارد استفاده آن کوین و شرایط گسترده‌تر اقتصاد خرد و کلان بستگی دارد. بنابراین همه آلت کوینها شت کوین نیستند!
بیشتر بخوانید: بیت کوینر، شت کوینر یا فیات کوینر؛ شما کدام یکی هستید؟
اگر کمی درباره ارزهای دیجیتال و شت کوینها مطالعه داشته باشید، می‌توانید راحت‌تر تشخیص دهید که کدام آلت کوینها به‌نوعی شت کوین هستند، به‌سراغ کدام شت کوینها نباید رفت و چرا برخی افراد در شت کوینها سرمایه‌گذاری می‌کنند.
شت‌کوین‌ها با ویژگی‌هایی مانند نقدینگی پایین، افزایش قیمت‌های خیره‌کننده و کوتاه‌مدت و گاهی با عکس سگ‌ها (!) شناخته می‌شوند. این کوینها اغلب به‌عنوان طرحهای پول‌سازی سریع برای سرمایه‌گذاران، طرحهای پامپودامپ و فعالیت‌های کلاهبرداری راه‌اندازی می‌شوند.
کاهش ارزش یک شت کوین اغلب به دلیل گرایشات و احساسات نزولی سرمایه‌گذاران است و علت آن می‌تواند این باشد که شت کوین نتوانسته انتظارات سرمایه‌گذاران را برآورده کند یا توسعه‌دهندگان یا تیم از عمل به وعده‌های خود بازمانده‌اند. به‌این‌ترتیب، این کوینها در طولانی‌مدت به عنوان سرمایه‌گذاری مخرب و زیان‌آور در نظر گرفته می‌شوند.
شت کوینها معمولاً با ادعاهای بازاریابی اغراق‌آمیزی همراه هستند، موارد استفاده واضحی ندارند و تیم توسعه‌دهندگان آنها متشکل از افراد ناشناس یا بی‌تجربه است. بنابراین، شت کوین، ارز دیجیتالی با ارزش بنیادی صفر یا نزدیک به صفر است که هیچ کاربردی ندارد.
یک شت کوین اغلب بدون هیچ هدفی و فقط برای سودآوری و سفته‌بازی ایجاد می‌شود. به این ترتیب، شت کوینها سرمایه‌گذاری‌های بسیار پرخطری در نظر گرفته می‌شوند. این امکان وجود دارد که این شت کوینها سودهای بزرگی به‌همراه داشته باشند، اما ارزشی بنیادی ندارند و ممکن است تمام آن را در یک روز از دست بدهند.
شت کوینها ویژگی‌های منحصر‌به‌فردی دارند که تشخیص آنها را آسان می‌کند. قیمت این آلت کوینها اغلب برای پامپ وبالابردن قیمت دچار تورم می‌شود. این افزایش سریع قیمت درست قبل از کاهش ناگهانی آن اتفاق می‌افتد و در مدتی کوتاه سرمایه‌گذاران را با کوین‌های بی‌ارزش باقی می‌گذارد. در ادامه برخی از ویژگی‌های کلیدی شت کوینها را بررسی می‌کنیم.
شت کوینها اغلب با عجله و با حداقل تلاش ممکن ایجاد می‌شوند. به‌عنوان‌مثال، یک توسعه‌دهنده با مهارت‌های اولیهٔ کدنویسی می‌تواند یک بلاک چین موجود را فورک کرده، چندین پارامتر را تغییر داده و کوین خود را راه‌اندازی کند. از طرف دیگر، با کمی تلاش بیشتر توسعه‌دهندگان ممکن است یک بلاک چین جدید را از پایه بسازند و شت کوینی ایجاد کنند که هیچ نوآوری خاصی ارائه نمی‌دهد.
سازندگان شت کوینها اغلب از تاکتیک‌های بازاریابی تهاجمی برای جذب سرمایه‌گذاران استفاده می‌کنند. این افراد اینفلوئنسرهایی را در شبکه‌های اجتماعی به کار می‌گیرند که دربارهٔ فناوری انقلابی، بازدهی بالا یا ویژگی‌های منحصربه‌فرد این شت کوین تبلیغ کنند که اغلب این ویژگی‌ها نادرست هستند. این امر باعث می‌شود پروژه سروصدای خوبی به پا کرده، نام خود را به گوش سرمایه‌گذاران ناآگاه رسانده و بدین‌ترتیب قیمت افزایش یابد.
یکی از رایج‌ترین تاکتیک‌هایی که سازندگان و تبلیغ‌کنندگان یک شت کوین از آن استفاده می‌کنند، طرح پامپودامپ (Pump&Dump) است. در این استراتژی، با انتشار اطلاعات نادرست یا گمراه‌کننده، قیمت شت کوین به‌طور ساختگی (بدون این که ارزشی واقعی داشته باشد) افزایش یافته و سرمایه‌گذاران را به سمت خود جذب می‌کند. هنگامی‌که قیمت به سطح معینی می‌رسد، این دارایی‌ها به‌اصطلاح دامپ می‌شوند، یعنی در بالاترین قیمت ممکن در بازار به خریداران ناآگاه فروخته شده و در نهایت منجر به کاهش شدید قیمت می‌شود. در این مرحله سرمایه‌گذارانی که ارزش آن کوین و تبلیغات بازاریابی آن را باور کرده بودند، متحمل ضرر زیادی می‌شوند.
شت کوینها اغلب کاربرد یا موارد استفاده خاصی نداشته و ابزار یا راهکارهایی برای حل مشکلاتی خاص در دنیای واقعی ارائه نمی‌دهند. این ارزهای دیجیتال هیچ فناوری، محصول یا خدماتی فراهم نمی‌کنند که یک مشکل واقعی را حل کند یا راهکارهای موجود در دنیای کریپتو را بهبود بخشد. هدف اصلی آنها کسب سود برای سازندگان و سرمایه‌گذاران اولیه است.
شت کوینها اغلب عمری کوتاه دارند. پس از تبلیغات اولیه و حصول سودی سریع برای سازندگان و سرمایه‌گذاران اولیه، سروصدای پروژه خوابیده و ناگهان به‌طور کامل محو می‌شود، زیرا سرمایه‌گذاران زیان‌دیده متوجه می‌شوند که این پروژه تنها یک شت کوین بوده است. با این تفاسیر می‌توان گفت که این کوینها به‌ندرت در بلند مدت زنده می‌مانند.
شت کوینها می‌توانند خطراتی امنیتی برای سرمایه‌گذاران ایجاد کنند. کد آنها ممکن است حاوی آسیب‌پذیری‌ها یا باگ‌هایی باشد که متعاقباً توسط هکرها مورد سوء‌استفاده قرار می‌گیرند.
می‌دانیم که علاقه به ارزهای دیجیتال از زمان معرفی بیت کوین در سال ۲۰۰۹ به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافت. موفقیت آنها باعث شد تا کسب‌و‌کارهایی که به دنبال استفاده از فناوری بلاک چین برای ایجاد آلت کوین‌های خود هستند، از طراحی اولیهٔ بیت کوین استفاده کنند. توسعه‌دهندگان معمولاً تعداد توکن‌هایی را که درنهایت دردسترس عموم قرار می‌گیرند، اعلام می‌کنند. به‌عنوان‌مثال میزان عرضه بیت‌کوین به ۲۱ میلیون محدود می‌شود، درحالی‌که سقف عرضهٔ اتر (توکن بومی شبکه‌ی اتریوم) در سال ۱۸ میلیون است.
تعیین محدودیت عرضه باعث کمبود آن توکن می‌شود، زیرا سرمایه‌گذاران می‌دانند که پس از رسیدن به یک نقطه، توکن‌های جدیدی صادر نمی‌شوند. توکن‌های بیشتر از نظر تئوری ارزش دارایی‌ها را کاهش می‌دهند؛ همان‌طور که انتشار سهام جدید ممکن است ارزش یک سهم را کاهش دهد.
با ثابت‌بودن عرضه‌ی یک آلت کوین، ارزش آن باید به تقاضا بستگی داشته باشد؛ اما از‌آن‌جایی که بیشتر ارزهای دیجیتال کاربرد عملی محدودی دارند، ارزش آنها بر اساس سفته‌بازی یا گمانه‌زنی قیمتی (Speculation) است.
شت کوینها معمولاً از الگویی خاص پیروی می‌کنند؛ اگرچه ممکن است در هنگام عرضهٔ یک شت کوین علاقه‌‌ٔ خاصی به آن در میان فعالان بازار وجود داشته باشد، اما قیمت آن در ابتدا نسبتاً ثابت می‌ماند. سپس قیمت به‌طور تصاعدی در یک دورهٔ زمانی کوتاه به‌‌شکلی تصنعی افزایش می‌یابد، زیرا سرمایه‌گذاران دچار حس فومو (FOMO) شده و بیشتر به سمت شت کوین روانه می‌شوند. به‌دنبال این اتفاق، سرمایه‌گذاران اولیهٔ کوین‌های خود را در سطوح قیمتی بالا می‌فروشند تا از سودهای کوتاه‌مدت درآمد کسب کنند.
بیشتر بخوانید: فومو (FOMO) در بازار چیست و چگونه گرفتار آن نشویم؟
بااین‌تفاسیر بعید است که توسعه و بازاریابی آلت‌کوین‌هایی که روزی شت‌کوین در نظر گرفته می‌شوند، کند شود. زیرا علاقه به ارزهای دیجیتال همچنان بالا بوده و روزانه افرادی بیشتری وارد این بازار می‌شوند. نگاهی گذرا به بازار ارزهای دیجیتال نشان می‌دهد که این شت کوینها همیشه ساخته می‌شوند و تلاش می‌کنند تا سرمایه‌گذاران بی‌احتیاط را جذب کنند.
شاید وسوسه‌های کسب سودی هنگفت و سریع با سرمایه‌ای کم باعث شود به فکر سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت در شت کوین‌های مختلف بیوفتید، اما ضروری است که قبل از سرمایه‌گذاری در شت کوینها، مزایا و معایب احتمالی آنها را در نظر بگیرید.
به‌راحتی می‌توان شت کوینها را با میم کوینها اشتباه گرفت، زیرا هیچ کدام کاربرد و ارزش قابل‌اندازه‌گیری و درستی ندارند. با این حال، تفاوت‌های ظریفی در اهداف آنها مشاهده می‌شود.
همان‌طور که از نام آنها پیداست، این ارزهای دیجیتال عمدتاً برای سرگرمی ایجاد شده و جنبه‌ای طنز پشت خود دارند. آنها از ترندهای اینترنتی، جوک‌ها یا میم‌های (شوخی‌های اینترنتی) معروف الهام گرفته و نام و لوگوهای جذاب آنها برگرفته از یک فرهنگ اینترنتی رایج در آن زمان است.
بیشتر بخوانید: میم کوین (Meme Coin) چیست؟ آیا یک شوخی ارزش سرمایه‌گذاری دارد؟
ارز دیجیتال دوج کوین (DOGE) به‌عنوان یک میم کوین ساخته شد، اما توجه طرفداران زیادی را به خود جلب کرد و به جامعه اختصاصی خود دست پیدا کرد. با گذشت زمان، این میم کوین ارزش پیدا کرد و هنوز هم بسیاری در آن از جمله افراد مهمی مانند ایلان ماسک سرمایه‌گذاری می‌کنند. بنابراین ارزش میم کوینها کاملاً به جامعهٔ حامی آنها بستگی دارد، چیزی که شت کوینها ندارند.
در سوی دیگر، شت کوینها برای کسب سود سریع برای سازندگان و سرمایه‌گذاران اولیه خود ساخته می‌شوند. بنابراین بر خلاف میم کوینها، یک شت کوین جامعه و طرفداران وفاداری ندارد.
شت کوینها اغلب با وعده‌های بزرگ همراه هستند اما فناوری، راهکار یا خدمات ملموسی ارائه نمی‌دهند، در حالیکه میم کوینها از ابتدا مشخص می‌کنند که به‌عنوان طنز بوجود آمده‌اند و ادعاهای بزرگی نمی‌کنند.
همان‌طور که می‌دانید، پیش از سرمایه‌گذاری در هر ارز دیجیتال باید فاکتورهای بنیادی پروژه را مانند سازندگان و توسعه‌دهندگان، نقشه راه، حجم معاملات، ارزش بازار، نقدینگی، اهداف و کارایی آن را به دقت بررسی کنید. در این بررسی‌ها، اگر در موارد زیر به ضعف یا عدم شفافیت برخورد کردید، می‌توانید مطمئن باشید که پروژه‌ای که در نظر گرفتید یک شت کوین است.
توسعه‌دهندگان شت کوینها اکثراً مرموز یا ناشناس هستند. افراد پشت یک پروژه باید قابل‌اعتماد باشند، نه گروهی تصادفی از غریبه‌هایی که از نام‌های جعلی استفاده می‌کنند. آیا شما در سهام شرکت یک گروه ناشناس سرمایه‌گذاری می‌کنید؟! احتمال زیاد خیر! در اینجا نیز همین امر صدق می‌کند. برای مثال، اگر توسعه‌دهندگان خود را از طریق ویدئو در اینستاگرام یا یوتیوب به سرمایه‌گذاران شناسانده باشند یا نام شناخته‌شده‌ای در شبکه‌های اجتماعی داشته باشند، احتمال کلاهبرداری کمتر خواهد شد.
شت کوینها اغلب وعده‌های بزرگی دارد، اما هیچ عملکرد تعریف‌شده‌ای در خصوص کاربرد آنها وجود ندارد. هر کسی می‌تواند از اهداف و وعده‌های تاثیرگذار و نوآورانه حرف بزند، اما هر کسی نمی‌تواند نقشه راهی مناسب و هدفمند در مورد چگونگی دستیابی به آن اهداف ارائه دهد. اگر پروژه‌ای از تعریف قابلیت‌ها و چگونگی دسترسی به اهداف خود اجتناب کند، قابل‌اعتماد نیست.
در شت کوینها جنبه‌هایی از پروژه کپی شده‌اند یا کلی به نظر می‌رسند. اگر وب سایت پروژه‌ای معمولی بوده، به‌نظر کپی شده یا از یک دامنهٔ رایگان استفاده می‌کند، به احتما زیاد وارد وب سایت یک شت کوین شده‌اید. این پرچم قرمز نشان می‌دهد که پروژه فاقد اعتبار بوده و به‌خوبی توسعه نیافته است. به‌علاوه، اگر وایت پیپر آن شبیه پروژه‌های پرطرفدار دیگر باشد، احتمالاً یک کپی برای فریب‌دادن مردم و ایجاد احساس امنیت در آنها است. از طرفی دیگر، اگر وایت پیپر از نظر فنی با اصطلاحاتی نوشته شده باشد که درک آن سخت باشد، احتمالاً یک شت کوین است.
در بررسی شت کوین‌بودن یک پروژه، تعداد دارندگان کوین را بررسی کنید؛ کارشناسان بر این باورند که هر کوین جدیدی که ارزش سرمایه‌گذاری داشته باشد، باید حداقل ۲۰۰ تا ۳۰۰ دارنده یا هولدر داشته باشد. به‌همین‌ترتیب، هر کوین جدید و معتبر باید ۵ تا ۱۰ تراکنش در دقیقه داشته باشد.
در تفکیک و شناسایی شت کوینها، استخر‌های نقدینگی آن را در صرافی‌ها نظر بگیرید. استخر نقدینگی مانند ستون فقرات اکثر مبادلات غیرمتمرکز در نظر گرفته می‌شود. اگر پروژه‌ای که در آن سرمایه‌گذاری می‌کنید حداقل ۳۰,۰۰۰ دلار در استخر خود نداشته باشد، احتمالاً یک شت کوین است. نقدینگی پایین مانند چند صد یا چند هزار دلار، نشانه خوبی نیست.
در نهایت، بسیاری از قوانینی که در مورد بازار سهام اعمال می‌شود، در فضای کریپتو نیز قابل‌اجرا هستند. دو نکتهٔ کلیدی را در اینجا و همیشه در نظر بگیرید: قبل از سرمایه‌گذاری تحقیق کنید و همیشه با توجه به بودجه و شرایط خود، تنها مقداری را سرمایه‌گذاری کنید که حتی اگر آن را به کلی از دست بدهید، اتفاق خاصی نخواهد افتاد و تأثیر زیادی بر زندگی شما ندارد.
برخی از مردم روی شت کوین‌هایی که هدف یا ارزش خاصی ندارند سرمایه‌گذاری می‌کنند، به این امید که قیمت آنها صعود ناگهانی خوبی تجربه کرده یا حداقل آن‌قدر محبوب شوند که آنها را به مقداری سود برساند.
تنها کسانی که امکان دارد از سرمایه‌گذاری در شت کوینها سود ببرند (به جز سازندگان اولیه )، افرادی هستند که به‌خوبی تشخیص داده‌اند که این پروژه یک شت کوین است. این افراد همچنین با نگاه دقیق و مداوم به نمودار این کوینها و چشم‌انداز کلی بازار، زمانی که متوجه می‌شوند شت کوین به بالاترین قیمت خود رسیده یا در مسیر صعود آن را می‌فروشند.
به‌صورت‌کلی، سرمایه‌گذاری در شت کوینها پیشنهاد نمی‌شود چون ریسک بالایی دارند، ارزش آنها ناگهان افت می‌کند و احتمال ازدست‌رفتن سرمایهٔ شما در آنها بسیار بالا است. با این که امکان دارد فرصت‌های سودآور مناسبی در میان شت کوینها باشد، سرمایه‌گذاری در پروژه‌هایی با کارایی و هدف مشخص که واقعاً به آنها ایمان دارید، همیشه بهترین گزینه است.
Shitcoin یک اصطلاح عامیانه است که برای توصیف ارزهای دیجیتالی بدون ارزش یا کاربرد استفاده می شود و اغلب با کلاهبرداری یا سرمایه‌گذاری‌های غیرقابل‌اعتماد همراه است.
سرمایه‌گذاری در شت کوین ها به‌طورکلی بسیار پرخطر تلقی می شود، زیرا اغلب فاقد پایه و اساس محکم، اعتبار یا موارد استفاده واقعی هستند. برای جلوگیری از ضررهای احتمالی، انجام تحقیقات کامل و احتیاط در هنگام بررسی سرمایه‌گذاری در شت کوینها ضروری است.
شیبا اینو (SHIB) به دلیل ماهیت سفته‌بازی و الهام‌گرفته از میم آن، توسط برخی از سرمایه‌گذاران به عنوان یک شت کوین شناخته می‌شود، اما وضعیت و درک آن می‌تواند در بین افراد و با گذشت زمان متفاوت باشد.
برخی از افراد با سرمایه‌گذاری در شت کوینها سود قابل‌توجهی کسب کرده‌اند، اما باید توجه داشت که این افراد ریسک قابل‌توجهی نیز برای ازدست‌دادن پول دارند. بنابراین سرمایه‌گذاران بالقوه باید قبل از بررسی چنین سرمایه‌گذاری‌هایی احتیاط کنند و تحقیقات کامل انجام دهند.
درک مفهوم «شت کوین» و توانایی شناسایی آنها برای هر کسی که در دنیای پیچیده و پویای ارزهای دیجیتال گام برمی‌دارد، بسیار مهم است. همان‌طور که توضیح دادیم، شت کوینها اغلب فاقد ارزش، اعتبار و کاربرد واقعی هستند و می‌توانند باعث ضررهایی جبران‌ناپذیر برای افراد ناآگاه یا تازه‌وارد در بازار کریپتو شوند.
پیش از سرمایه‌گذاری در یک کوین، ضروری است که تحقیقات کاملی دربارهٔ میزان دارندگان، نقدینگی، نقشهٔ راه، سازندگان و اهداف پروژه انجام دهیم. علاوه‌براین، آگاه‌ماندن از تحولات و روندهای بازار و پیشرفت‌های تکنولوژیکی نیز می‌تواند به سرمایه‌گذاری آگاهانه کمک کند.
