فرارو- حمله هوایی اسرائیل به کنسولگری ایران در سوریه واکنش‌های بسیاری برانگیخت. زهرا ارشادی، سفیر و معاون نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد، به ۱۵ کشور عضو این شورا گفت که حق ایران برای «پاسخ قاطع» به این حمله محفوظ است. سخنان ارشادی در شرایطی مطرح شد که در جریان این حمله که دست کم ۱۳ نفر جان باخته اند، ۷ عضور ارشد سپاه پاسداران به شهادت رسیده اند.
به گزارش فرارو، معاون نمایندگی ایران در سازمان ملل، اسرائیل را متهم اصلی حمله دانست و گفت در این حمله، حقوق بین‌الملل و از جمله «مصونیت نمایندگان و اماکن دیپلماتیک و کنسولی»، نقض شده است، وی از شورای امنیت درخواست کرد این حمله را محکوم کند چرا که این حمله ممکن است «منتهی به تشدید تنش‌ها در منطقه شود.»، اما در کنار اسرائیل، ارشادی ایالات متحده را نیز، مقصر تلقی کرد و گفت: «آمریکا نیز در تلاش برای بی‌ثبات کردن سوریه و منطقه و حمایت از اسرائیل، مسئول این حمله است.»
پیش از ارشادی، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، از احضار کاردار سفارت سوئیس در تهران به وزارت خارجه خبر داد و در شبکه اجتماعی ایکس نوشته بود: «در این احضار ابعاد حمله تروریستی و جنایت رژیم اسراییل تبیین و مسئولیت دولت امریکا مورد تاکید قرار گرفت. پیام مهمی به دولت آمریکا به عنوان حامی رژیم صهیونیستی ارسال شد. آمریکا باید پاسخگو باشد». رابرت وود، معاون سفیر آمریکا در سازمان ملل، نیز در صحن سازمان ملل متحد، خطاب به ایران گفت که ایالات متحده، در حمله به ساختمان مجاور حمله به کنسولگری ایران در دمشق نقشی نداشته و از ایران خواست واکنش تلافی جویانه نشان ندهد. وی به ایران هشدار داد که اگر نیرو‌های آمریکایی را در تلافی هدف قرار بدهند، آمریکا در دفاع از نیروهایش اقدام خواهد کرد.
سابرینا سینگ، معاون دبیر مطبوعاتی پنتاگون نیز به نمایندگی از وزارت دفاع ایالات متحده گفت: «آمریکا پس از حمله اسرائیل به تاسیسات دیپلماتیک ایران در دمشق، با تهران تماس گرفت. ما در کانال‌های خصوصی به ایران به وضوح اعلام کرده‌ایم که مسئول حمله‌ای که در دمشق رخ داد، نیستیم.»
با توجه به این شرایط پرسش‌هایی مطرح است از جمله این که تبعات حملات اسرائیل علیه مواضع ایران چیست و اسرائیل به دنبال چه هدفی است، همچنین مقصر شناختن ایالات متحده در این حملات از سوی مقام‌های ایرانی، نشان دهنده چه موضوعیست؟ فرارو در راستای پاسخ دهی به این پرسش‌ها با جلال ساداتیان، دیپلمات پیشین ایران در انگلستان و مدیر کل پیشین شرق آسیای وزارت خارجه و علی بیگدلی، کارشناس ارشد سیاست خارجی و تحلیلگر روابط بین الملل گفتگو کرده است:
جلال ساداتیان به فرارو گفت: «نتانیاهو برای حفظ جایگاه خود حاضر است همه نظم خاورمیانه و منطقه و حتی جهان را به هم بریزد. سناتور چاک شومر، رهبر دموکرات‌ها در سنای آمریکا، طی هفته گذشته در سخنانی اشاره کرد که نتانیاهو برای تثبیت جایگاه خود، اقدامات اخیر را انجام داده است و باید انتخابات زودهنگام در اسرائیل شکل گرفته و نتانیاهو نیز به سمت آتش بس فوری برود. اما مسئله این است که نتانیاهو هیچ اعتنایی به منتقدان خود و حتی منتقدان آمریکایی خود ندارد. حتی اسرائیل در تدارک حمله‌ای جدید در رفح است و هر آن ممکن است یک فاجعه انسانی دیگر در آن منطقه نیز شکل بگیرد. رفتار‌های نتانیاهو نشان می‌دهد که وی به وضوح به آخر خط رسیده و برای این که از این بن بست نجات پیدا کند، دست به هر جنایتی می‌زند. او تلاش دارد دامنه درگیری‌ها را به شکل مستقیم به ایران بکشاند. نتانیاهو می‌داند که با ورود ایران به جنگ، ایالات متحده نمی‌تواند کنار ایستاده و فقط تماشاچی باشد. نتانیاهو به علت تظاهرات داخلی اسرائیل که از سوی احزاب مخالف، خانواده‌های گروگان‌های اسیر در دست حماس و معترضان به شرایط اقتصادی، به شدت تحت فشار قرار دارد. به همین دلیل، با جنگ طلبی مداوم به دنبال ایجاد یک منفذ برای تداوم فعالیت خود است. اما تنها دستاورد نتانیاهو تا این لحظه فقط کشتار است.»
وی افزود: «اسرائیل هیچ تمایلی به ایجاد آتش بس دائم در غزه ندارد و نه تنها حقوق بشر را در منطقه رعایت نکرده بلکه اقدام به نسل کشی هم می‌کند. باقی ماندن ۴۰۰ جنازه در بیمارستان شفاء پس از حمله اسرائیل نشان می‌دهد؛ اسرائیل مایل است یا جمعیت غزه را کاملا از بین ببرد یا به حداقل ممکن برساند. این اتفاقات با آن چه که آمریکا مطرح می‌کند و خود را دوستدار و حامی حقوق بشر معرفی می‌کند در تضاد کامل قرار دارد. حالا و در چنین شرایطی نتانیاهو به دنبال این است که ایران را نیز به عنوان یک ضلع جدید وارد جنگ کرده و همه انتقادات داخلی و خارجی را به دست فراموشی بسپارد. نتانیاهو مسئول همه اقدامات حشدالشعبی، حزب الله و حوثی‌ها را ایران می‌داند و انگشت اتهام را به سمت کشور ما می‌گیرد، در نتیجه می‌خواهد پای ایران را به شکل مستقیم به ماجرای درگیری باز کند.»
دیپلمات پیشین ایران در انگلستان گفت: «حرکت ددمنشانه و سخیف اسرائیل در قالب حمله به کنسولگری ایران در سوریه نمونه‌ای از تلاش‌های جدید اسرائیل برای افزایش دامنه جنگ است. حتی مقامات رسمی آمریکا نیز نسبت به اقدامات نتانیاهو نگرش مثبتی ندارند و از تبعات آتی آن ابراز نگرانی می‌کنند. آمریکایی‌ها به علت قرار داشتن در سال انتخابات، هیچ علاقه‌ای به درگیری ندارند، آن‌ها می‌دانند که روسیه و چین ترجیح می‌دهند آمریکا در منطقه درگیر شود تا آنان نیز در سایه این درگیری به اهداف و منافع خود برسند. اگرچه لابی اسرائیل در داخل ایالات متحده بر دولت آمریکا نفوذ دارد، اما ادامه این روند، لابی اعراب داخل ایالات متحده را که دارای حق رای هستند، نابود می‌کند. این چالش‌ها و ناهماهنگی‌ها است که بر دولت آمریکا فشار وارد می‌کند و اتفاقا به همین دلیل است که ایالات متحده در تلاش است هر چه سریعتر قائله جنگ غزه را خاتمه دهد. نتانیاهو تصور می‌کند هر نوع آتش بس به منزله تثبیت موقعیت حماس و اعلام پیروزی حماس خواهد بود و در نتیجه تمایلی به آتش بس ندارد.»
وی افزود: «ایران که می‌داند مدام در معرض تهدید است، نیز باید مراقبت‌های امنیتی داخل کشور را افزایش دهد و هم در نقاطی مثل سوریه که به شکل مستشاری حضور دارد، مراقبت‌های امنیتی را توسعه دهد. فراموش نکنیم که همین افرادی که هم اکنون در معرض حمله قرار گرفته اند، از مدت‌ها پیش، تحت نظر اسرائیل بوده اند. در چنین شرایطی مسائل امنیتی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. با تکرار حملات اسرائیل، افکار عمومی داخل کشور نیز به سمتی می‌رود که انتظار دارد نسبت به حملات واکنش نشان بدهیم و عدم اقدام عملی ایران به اشتباه تفسیر می‌شود.»
مدیر کل پیشین شرق آسیای وزارت خارجه گفت: «آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرده که هیچگونه نقش و اطلاعی از تصمیم اسرائیل برای حمله به کنسولگری ایران نداشته و در نتیجه مسئولیتی هم در این زمینه بر عهده ندارد یا حامی این اتفاق نیست. اما علت این که ایران مدام آمریکا را مسئول این موضوع می‌داند، می‌تواند این باشد که آمریکا مجبور شود با صراحت بیشتری، همدستی با اسرائیل را تکذیب کند. اما این که آیا این استراتژی واقعا می‌تواند راه حل موثری برای جدا کردن آمریکا و اسرائیل از یکدیگر باشد را بعید می‌دانم. یک راه حل دیپلماتیک و موثر، می‌تواند طرح سوال باشد. درواقع حالا که آمریکا را مخاطب قرار می‌دهیم، می‌توانیم بپرسیم؛ «آیا آمریکا اقدامات اسرائیل را تایید می‌کند؟» اگر به این شکل طرح سوال کنیم می‌توانیم به نتایج بهتری دست پیدا کنیم. اسرائیل هم اکنون در تنگنای بدی افتاده و بازی دیپلماتیکی که شکل گرفته تا این لحظه با خویشتن داری ایران همراه شده است؛ این یعنی ایران هنوز در بازی اسرائیل وارد نشده است. اما نتایناهو این رفتار‌ها را ادامه خواهد داد با این امید که ایران را وارد بازی خود کند. این که این روز چه زمانی خواهد بود و یا اصلا رخ خواهد داد یا نه یک معماست. ما نمی‌دانیم که ایا انتخابات داخلی در اسرائیل رخ خواهد داد یا آمریکایی‌ها به مرحله‌ای خواهند رسید که فاصله و کمک‌های خود با اسرائیل را افزایش دهند؟ هر چند بعید به نظر می‌رسد، اما هر تغییری می‌تواند نتایج آینده را به شدت تغییر دهد. اخیرا رسانه‌های آمریکایی در تحلیل‌های خود مدام به این نکته تاکید دارند که بروز جنگ جدید در منطقه برای همه خسارت بار خواهد بود. حالا باید دید آیا آمریکایی‌ها به این سمت خواهند رفت که جنگ را پایان دهند یا خیر. به نظر می‌رسد شاهد شکل گیری نوعی اراده در دولت ایالات متحده برای حذف نتانیاهو هستیم.»
علی بیگدلی به فرارو گفت: «باید به ۲ نکته مهم توجه کنیم. نکته اول این که ایران باید به سرعت بررسی کند که این گسل اطلاعاتی که در لبنان و سوریه به وجود امده و هدف‌ها برای اسرائیل آسان شده، از کجا ناشی می‌شود و این گسل‌ها را به سرعت رفع کند. خلاء امنیتی که باعث می‌شود اسرائیل به راحتی ساختمان‌های مختلف را هدف بگیرد، موضوعی نیست که به سادگی از آن عبور کنیم. نکته دوم این است که به هر حال ما با اسرائیل، سالهاست درگیریم و نمی‌توان گفت که از رفتار‌های خصمانه و تند اسرائیل غافلگیر می‌شویم. ما باید انتظار هر نوع رفتاری را از اسرائیل داشته باشیم. اسرائیل در نقاط مختلف سوریه و دیگر نقاط جهان جاسوس‌هایی دارد و به دنبال هر نوع شکاف برای نفوذ است. اسرائیل نگران برپایی و توسعه سایت‌های نظامی ایران در سوریه است. با قدرت گرفتن نیرو‌های ایران در سوریه خطر حمله و تهدید اسرائیل وجود دارد و البته حزب الله نیز با حضور ایران در منطقه قدرت بیشتری می‌گیرد؛ بنابراین در چنین شرایط حساسی، وضعیت برای اسرائیل بسیار نگران کننده به نظر می‌رسد و رفتار‌های اخیر اسرائیل نیز با هدف نمایش قدرت و کاهش نفوذ ایران در منطقه انجام می‌شود.»
وی افزود: «این گمانه زنی وجود دارد که با پایان یافتن جنگ غزه، اسرائیل به سراغ حزب الله برود. می‌دانیم که حزب الله بزرگ‌ترین شبه نظامی جهان است و حدود یکصد هزار نیروی نظامی دارد و البته با ایران نیز روابط صمیمانه‌ای دارد. هر چند که قدرت‌های زمینی و هوایی اسرائیل و حزب الله با یکدیگر برابری نمی‌کند. ایران باید استراتژی جدیدی در منطقه شکل دهد، چرا که سیاست‌ها و روش‌های گذشته، قدرت خود را از دست داده اند. اسرائیل بار‌ها با رفتار‌های خود ثابت کرده که از قوانین ایالات متحده تبعیت نمی‌کند و شاید همین نوع رفتارهاست که باعث شده روابط اسرائیل و آمریکا تا حدودی به سردی گراییده شود. اکنون در سال انتخابات قرار داریم و ایالات متحده نمی‌تواند به یهودی‌های داخل ایالات متحده بی توجه باشد و به همین دلیل نیز بسته تسلیحاتی شامل F۳۵ را به اسرائیل اهدا کرد. از سوی دیگر نتانیاهو نیز نمی‌تواند آمریکا را رها کند چرا که اگر این کار را انجام دهد، با مرگ سیاسی خود مواجه خواهد شد.»
این تحلیلگر سیاسی در ادامه گفت: «ایران با مخاطب قرار دادن آمریکا و به عبارتی مقصر قلمداد کردن ایالات متحده به دنبال این است که امتیاز بیشتری بگیرد، این که آقای امیرعبداللهیان امریکا را دعوت به پاسخگویی کرده و البته حافظ منافع ایالات متحده را فراخوانده، به این دلیل است که ایران تمایلی به درگیری با اسرائیل ندارد. ژئوپلیتیک منطقه خاورمیانه در حال تغییر است و ایران باید نسبت به این تغییرات هشیار باشد. سیاستمداران و نظامیان ما باید نگاه جهان شمولی داشته باشند و ضمن همراه شدن با تغییرات منطقه‌ای از بروز هر نوع غافلگیری و تلفات، پیشگیری کنند. این دفعه اولی نیست که اسرائیل علیه ایران دست به اقداماتی می‌زند، اما نوع ضربه‌ای که اسرائیل اخیرا، به هرم نظامی ما وارد کرده در تاریخ بی سابقه است. از زمان شهادت سردار سلیمانی که آمریکایی‌ها باعث و بانی آن بودند، ما چنین ضربه سختی را متحمل نشده بودیم که فرماندهان و سران نظامی را از دست بدهیم. اسرائیل به هیچ وجه دست از ادامه این رفتار‌ها برنخواهد داشت و قطعا رفتار خود را ادامه می‌دهد. اسرائیل پایبند هیچ یک از اصول، قواعد و هنجار‌های بین المللی نیست. به همین دلیل است که معتقدم باید هشیار باشیم و برنامه ریزی کنیم.»
