ممنوعیت واردات آیفون ۱۴ و ۱۵، از آن دست تصمیمات عجیب و پر حرف و حدیثی بود که این روزها بار دیگر حواشی تازه ای دربارۀ آن ایجاد شده است.
تحریمی، کمبود ارز و ارزبر بودن واردات آیفون و رجیستری برخی مدل های آیفون، از جمله دلایلی محسوب می شوند که مسئولان برای ممنوعیت آیفون های ۱۴ و ۱۵ مطرح کردند. درهرصورت این تصمیم تا به امروز پیامدهای اجتناب ناپذیری نظیر دور زدن طرح رجیستری و فروش آیفون ۱۳ کارکرده را به همراه داشته است.
در روزهای گذشته، مهدی اسدی، رئیس انجمن واردکنندگان تلفن همراه، ادعا کرد که به شدت پیگیر رفع ممنوعیت واردات آیفون‌های ۱۴ و ۱۵ است و این احتمال وجود دارد که خیلی زود اتفاقات مثبتی در این زمینه رخ دهد. این ادعاهای آقای رئیس با واکنش‌های گوناگونی از سوی سایر مسئولان مرتبط مواجه شد.
حمیدرضا دهقانی‌نیا، سخنگوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، در واکنش به اظهارنظر اسدی عنوان کرد که درحال‌حاضر پیشنهادی در دولت برای رفع ممنوعیت واردات آیفون ۱۴ و ۱۵ مطرح نشده است.
دهقانی نیا در خصوص فروش آیفون های ۱۴ و ۱۵ در بازار با وجود ممنوعیت واردات این طور توضیح داد: «موضوع مقابله با تلفن همراه محرز قاچاق که مصداق آن آیفون ۱۴ و ۱۵ است، در برنامه‌های ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز قرار دارد و ستاد قصد دارد به‌صورت جدی به این موضوع ورود کند. در انتهای سال گذشته نیز بازرسی از پاساژ‌های تهران انجام شد.»
مسئله‌ای که در طول یک سال گذشته تا به امروز قابل لمس بوده است، به اراده دولت در این زمینه مربوط می شود. درواقع رفع ممنوعیت واردات این دو مدل گوشی از برند محبوب آیفون در دستور کار دولت نیست و اراده جدی در این رابطه وجود ندارد. حالا باید صبر کرد و دید که آیا در سال ۱۴۰۳ تغییری در سیاست های دولت اعمال خواهد شد یا در کماکان روی همان پاشنه سابق می چرخد؟
خبرنگار گسترش نیوز در این راستا و همچنین برای تحلیل مسئله ممنوعیت واردات گوشی های دکمه ای، گفت و گویی با مهدی عبقری، دبیر انجمن واردکنندگان موبایل انجام داده است که در ادامه می خوانید.
هدف از ممنوعیت واردات گوشی های ساده یا دکمه ای چه بوده است؟
ستاد تسهیل و رفع موانع تولید در سال گذشته و طی نامه ای درخواست رسمی خود را مبنی بر ممنوعیت واردات گوشی های ساده (Feature phone) اعلام کرد. از شهریور ماه سال ۱۴۰۲، عملا وارداتی در خصوص گوشی های ساده به کشور صورت نگرفت. ثبت سفارشات این گوشی ها در دو ماهه نخست سال گذشته انجام شد و برخی شرکت‌ها نهایتا تا سه الی چهار ماهه ابتدایی سال و به تعداد بسیار محدود و انگشت شمار موفق به وارد کردن موبایل های دکمه ای شدند. درهرصورت ثبت سفارش کالاهای مدنظر باید در بازه زمانی مشخصی صورت بگیرد و شرکت ها از این حیث ملزم به رعایت قوانین مشخصی هستند.
ایده ممنوعیت این نوع گوشی ها در گذشته نیز وجود داشت؟
در سال ۱۴۰۲ نیز محدودیت هایی برای ورود گوشی های ساده به کشور وجود داشت؛ درواقع نگاه‌ها از همان زمان نیز بازدارنده و سلبی بود و خبر اخیر مبنی بر ممنوعیت این نوع تلفن های همراه، از دیدگاه من مسئله تازه‌ای نیست. ستاد تسهیل و رفع موانع تولید در سال گذشته نیز چنین موضعی داشت و ظاهرا در سال جدید قصد دارد اقدامات سخت گیرانه تری را در دستور کار خود قرار دهد.
به طور کلی، نوع دیدگاه مسئولان نسبت به تلفن های همراه ساده چگونه است؟
نگرش اکثر قریب به اتفاق تصمیم گیرندگان این حوزه دربارۀ تلفن های همراه دکمه ای (Feature phone) در قیاس با سایر انواع گوشی، به واقع جدی و مثبت نیست. در حالی که این گوشی ها مورد استفاده اقشار ضعیف جامعه است و برای این دسته از افراد اهمیت و جایگاه خاصی دارد. ما از حدود دو سال گذشته و در جهت حمایت از قشر آسیب‌پذیر، روی واردات گوشی های دکمه ای باکیفیت و مرغوب تأکید جدی داشتیم.
علت محبوبیت موبایل های دکمه ای در میان اقشار کم درآمد جامعه چیست؟
این گوشی ها به دلیل مشکلات کمتر دربارۀ هزینه های تعمیر و مسائل این چنینی، نسبت به گوشی های میان رده و رده بالا گزینه مناسب تری برای این قشر محسوب می شود. باور من از مدت ها پیش به این شکل بود که بایستی نگاه بهتر و جدی تری به این نوع گوشی ها وجود داشته باشد و کماکان نیز بر همان عقیده هستم. گوشی های ساده مانند مدل های اسمارت، تغییرات و به روزرسانی های مداوم را ندارند و مطابق یک روال عادی تولید می شوند. در بهترین حالت، سالی یک بار شاهد تغییرات در این نوع تلفن های همراه هستیم؛ بنابراین تولید این نوع کالا به نوعی مقرون به صرفه به حساب می آید. گوشی های اسمارت به دلیل به روزرسانی جهانی و فناوری های نوین آن، از شرایط متفاوتی برخوردار هستند و فرآیند تولید آن ها به زمان بیشتری نیاز دارد.
نظر شما در خصوص ساخت موبایل های ساده توسط برخی شرکت ها چیست؟
سال گذشته چند شرکت اقدام به تولید گوشی های ساده کردند که این اتفاق در ماه های پایانی باعث بروز واکنش هایی شد. آقای برادران، معاون وزارت صمت، در این باره واکنش نشان داد و این گونه مطرح کرد که بررسی موضوع تولید موبایل تقلبی در کشور به سازمان حمایت و وزارت ارتباطات ارجاع داده شده است. امیدوارم که در سال جدید، بهترین تصمیم دربارۀ گوشی های دکمه ای اتفاق بیفتد و هرگونه اقدامی در این زمینه، در نهایت به تولید کالای باکیفیت منجر شود.
اساسا چه تصمیماتی باید در خصوص قیمت گذاری این نوع از گوشی ها اتخاذ شود؟
پرسش ما و همچنین مردم از ستاد تسهیل نیز این است که در سال ۱۴۰۲ چه میزان گوشی ساده تولید شده است؟ از دیگاه من، عرضه کالا با قیمت مناسب و منطقی به عنوان محور اساسی در بحث تولید داخلی باید در اولویت قرار بگیرد. این مطلب فارغ از بحث به صرفه بودن کالا، اهمیت بسیار زیادی دارد و نمی توان به سادگی از کنار آن عبور کرد. یکی از موارد مهم در خصوص گوشی های دکمه دار به دریافت عوارض یک درصدی هنگام تولید برای واردات قطعات مربوط می شود؛ از این رو، تلفن همراه ساده مستلزم کاهش قیمت است و تردیدی در پیوند با این موضوع وجود ندارد. در سال ۱۴۰۲ نه تنها کاهش قیمتی رخ نداد، بلکه شاهد افزایش قیمت بیش از ۱۵ درصد بودیم. در این راستا و در جهت جلوگیری از افزایش قیمت، وزارت صمت باید نهایت حساسیت را به خرج دهد تا به بهانه تولید، کالا گران نشود. در قیمت گذاری لوازم خانگی، تمهیدات مناسبی اندیشیده نشد و در نهایت افزایش قیمت به وجود آمد که امیدوارم این جریان برای موبایل های ساده رخ ندهد. ستاد تسهیل بایستی نظارت حداکثری داشته باشد که این کالا با قیمت مناسبی عرضه شود.
رئیس انجمن واردکنندگان موبایل در رابطه با رفع ممنوعیت آیفون های ۱۴ و ۱۵، وعده هایی را مطرح کرده است. آیا می توان به این وعده ها خوشبین بود؟
در سال گذشته موضع گیری های منفی زیادی در این رابطه صورت گرفت که حتی خود من در جایگاه دبیری انجمن واردکنندگان موبایل نیز از این قاعده مستثنا نبودم؛ اما به تدریج شرایط دیگری رقم خورد و مواضع دستخوش تغییر شد. من مصاحبه اخیر رئیس انجمن را که حاوی نکات مختلفی بود، به دقت شنیدم. ادعاهایی در خصوص رفع ممنوعیت واردات و کسب دستاورد بزرگی مطرح شد که تعجب شخص بنده را در پی داشت. اساسا رفع ممنوعیت واردات هر نوع کالایی، مستلزم رعایت مسائلی است که بدون درنظرگیری آن ها امکان وقوع اتفاقات ملموس و مثبت وجود ندارد.
در سال گذشته چه طرح هایی در انجمن برای این منظور مطرح شد؟
ما در سه ماهه اول سال گذشته جلساتی با حضور مسئولان مرتبط ترتیب دادیم و طرح های مختلفی را مطرح کردیم. به عنوان مثال، طرحی مبنی بر دریافت ۱۰۰ درصدی عوارض و عدم ممانعت در خصوص واردات کالا همانند کشور ترکیه عنوان شد. با کمک این طرح، هم دولت به بهره اقتصادی می رسد و هم کالای مدنظر مردم در بازار عرضه می شود.
هدف اصلی از ممنوعیت واردات آیفون های ۱۴ و ۱۵ چه بود؟
در مردادماه سال ۱۴۰۲، پاسخ کوتاه، صریح و دقیقی در این راستا و با محوریت دو موضوع کلی به دست ما رسید. عمل متقابلانه در رابطه با تحریم کالایی ایرانی به آمریکا و ارزبری زیاد کالا، دو مورد از محتوای جوابی بود که دریافت کردیم. در آن مقطع و بر حسب وظیفه، این موضوع مهم را طی یک مصاحبه به اطلاع همگان رساندم، سپس ستاد مبارزه با کالا در فاصله زمانی کوتاه، همین گفته را تایید کرد و مکاتبات بسیاری را برای جلوگیری از واردات آیفون های ۱۴ و ۱۵ با اصناف ترتیب داد. البته کماکان در بازار شاهد عرضه این کالاها هستیم که در این راستا آقای دهقانی نیا، سخنگوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز از برخورد جدی با فروشندگان این دو مدل خبر داد.
چرا پس از موضع گیری های سال گذشته شما، برخی مسئولان و حتی نمایندگان مجلس علیه شما مصاحبه کردند؟
متاسفانه پس از اعلام خبر توسط من، برخی نمایندگان اظهارنظرهای عجیبی داشتند و اتهامات ناروایی را به ما نسبت دادند. آن ها مدعی بودند که من در جایگاه دبیری انجمن نباید چنین حرف هایی را مطرح می کردم و وظیفه من بیان آن مسائل نبوده است. حقیقت ماجرا این است که قصد من از روز نخست، موج سواری نبود و صرفا به وظیفه خود در حیطه مسئولیت هایم عمل کردم، وگرنه برای من بیان وعده های بی پایه و اساس و مطرح سازی گفته های خلاف واقع، ناممکنی نبود. حالا من در این رابطه، پرسش هایی از مردم و تمام مسئولان دارم؛ از زمان مطرح کردن دلایل مربوط به ممنوعیت واردات تا به امروز، دقیقا چه اتفاقاتی رخ داده است که حالا آیفون ۱۴ و ۱۵ باید رفع واردات شود؟ آیا برای آن ۲ مورد عنوان شده در جوابیه مذکور اتفاق مثبتی افتاده است؟ آیا برای مشکلات ارزبری، تحریم ها، وضعیت صادرات به آمریکا فکری اندیشیده شده است؟
می توان امیدی به رفع ممنوعیت آیفون های ۱۴ و ۱۵ در سال جدید داشت؟
من اعتقاد دارم که بر اساس دلایل عنوان شده در سال گذشته و عدم ایجاد هیچ گونه تغییر مثبتی در راستای وعده های گذشته، واردات آیفون ۱۴ و ۱۵ به هیچ عنوان رفع ممنوعیت نخواهد شد. آقای اسدی در مصاحبه خود به آگاه نبودن از عدم واردات آیفون اشاره کرد، در صورتی که او به عنوان عضو هیئت مدیره در این باره آگاهی کامل داشت. به باور من، صحبت های اخیر ایشان مبهم، نادرست و باری به هرجهت بود. در ادامه نیز آقای دهقانی نیا با صراحت این موضوع را تکذیب کرد و من نیز وقوع این امر را در آینده نزدیک بعید می دانم.
با این وجود، چرا واردات آیفون ۱۳ بدون مشکل است؟
من در گذشته یک بار پاسخ این پرسش را دادم و لازم است بار دیگر به نکته‌ای اشاره کنم. تولید آیفون ۱۳ و مدل های پایین تر، در تمام دنیا به خط پایان رسیده و چنین کالایی در بازار قابل دسترسی نیست. آیفون ۱۳ با رقم ۶۰۰ دلار در جهان عرضه می شود و برای آیفون بازها یک گوشی پایین رده است. واقعیت امر این است که مخاطب میل چندانی برای استفاده از گوشی دو سال قبل ندارد؛ بنابراین با این تفاسیر، باید به تدریج با پروژه آیفون خداحافظی کنیم، مگر اینکه تغییرات مثبت و اقدامات عملی از سوی مسئولان مربوطه صورت بگیرد.
