قوچان با بیش از چهار هزار و ۵۰۰ هکتار تاکستان به عنوان یکی از قطب‌های اصلی تولید انگور در خراسان رضوی به شمار می‌آید اما انگورکاران و تولیدکنندگان کشمش در این شهرستان با مشکلات عدیده‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کنند و روز به روز با افزایش مشکلات، کامشان به‌جای شیرینی، تلخ می‌شود.
۲۲ رقم انگور در قوچان توسط ۹ هزار و ۵۰۰ باغدار تولید می‌شود که ۹۰ درصد انگور تولیدی در این شهرستان مربوط به رقم سلطانی بی‌دانه و مابقی به رقم‌هایی نظیر عسکری، سبزه انگور، لعل، خلیلی بی‌دانه، انگور سیاه و دیگر ارقام اختصاص دارد و در زمان برداشت اشتغال مستقیم فراوان برای مردم این شهرستان فراهم می‌کند.
شب‌های خنک و روزهای گرم اواخر تابستان و اوایل پاییز شرایط ویژه‌ای برای تولید کشمش به ویژه رقم سلطانی بی‌دانه مهیا کرده و می‌توان گفت یکی از مرغوب‌ترین کشمش‌های کشور با درصد شهد بسیار و استاندارد در این شهرستان تولید می‌شود.
به رغم تولید سالانه ۹۰ هزار تن انگور در این شهرستان و کیفیت مطلوب کشمش تولیدی، انگورکاران علاوه بر تحمل مشکلات ناشی از سرمازدگی و خسارت‌های آن، باید دغدغه پایین بودن نرخ محصول در بازار، سوء استفاده دلالان در نوسان قیمت، نبود یارانه کود شیمیایی و هزینه زیاد برای مکانیزاسیون این محصول را نیز داشته باشند.
لزوم حذف دلالی در فروش انگور و کشمش
یکی از انگورکاران قوچان به خبرنگار ایرنا گفت: یکی از مهم‌ترین مشکلات انگورکاران این شهرستان این است که سم و کود در قالب تعاونی ارائه می‌شود اما برای خرید محصول در این قالب اقدامی صورت نمی‌گیرد.
ابوالفضل جعفری افزود: زعفران با قیمت تضمینی و حمایتی خریداری می‌شود اما کشمش که یکی از محصولات استراتژیک به شمار می‌آید به صورت تضمینی خریداری نمی‌شود.
وی ادامه داد: قیمت کشمش که پیش از این کیلویی ۲۱ هزار تومان بود اکنون به ۱۵ هزار تومان کاهش یافته لذا دولت باید با تعیین قیمت مناسب، علاوه بر خریداری به صورت مستقیم، دست دلالان را نیز در این زمینه کوتاه کند.
بازاریابی و تبلیغات نقش مهمی در فروش انگور دارد
یکی دیگر از انگورکاران این شهرستان عدم حمایت از فروش انگور را یکی از اصلی‌ترین مشکلات این محصول در قوچان دانست و گفت: با هزینه‌های زیاد کود، آب و کارگر، قیمت انگور در فصل خرید مناسب نیست.
جعفر علی‌آبادی بابیان اینکه سالانه حدود ۳۰ تن انگور و ۱۵ تن کشمش پلویی تولید می‌کند افزود: تبلیغات و بازاریابی این محصول بسیار مهم است و در حال حاضر کشمش این شهرستان علاوه بر فروش داخلی به استان‌هایی نظیر تهران ، مازندران ، خراسان شمالی، خراسان جنوبی و کشورهای خارجی نیز صادر می‌شود.
پایین بودن قیمت مشکل اصلی انگورکاران قوچانی
یکی دیگر از انگورکاران قوچان که با روش مکانیزه و اجرای طرح فراز ( طرح داربستی کردن) توانسته است بهره‌وری در هر هکتار را تا سه برابر افزایش دهد به خبرنگار ایرنا گفت: بیشتر انگورکاران در قوچان به صورت سنتی اقدام به کاشت این محصول می‌کنند و افزایش هزینه‌ها موجب نارضایتی باغداران می‌شود.
خلیل قنبری مکانیزه کردن کاشت محصول و افزایش آگاهی باغداران در زمینه کاشت و نگهداری از محصول را مهم دانست و افزود: علاوه بر تازه خوری این محصول، با فرآوری انگور به کشمش، شیره، سرکه می‌توان در زمینه صادرات آن کار کرد.
وی ادامه داد: در برخی مناطق این شهرستان کشمش به یک مدل درست می‌شود در صورتی که برای استفاده حداکثری از ظرفیت‌های آن باید در زمینه تغییر فرآوری، بسته‌بندی و ارائه مناسب به بازار از طریق به روز رسانی سیستم‌های مکانیزه اقدام کرد.
قنبری با تأکید بر اینکه باید انگورکاری به حوزه صنعت برسد گفت: شاید بتوان گفت بیشترین مشکل کشمش این شهرستان کاهش قیمت و افزایش هزینه‌های آن برای باغداران باشد.
حذف یارانه کود شیمیایی یکی از مشکلات تاکداران
دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی قوچان نیز به خبرنگار ایرنا گفت: یارانه کود شیمیایی حذف شده و تهیه یک کیسه ۵۰ کیلویی کود بیش از ۵۰۰ هزار تومان هزینه دارد و مشکلات عدیده‌ای را برای انگورکاران ایجاد کرده است.
کاظم تاجیانی افزود: نبود خرید حمایتی از کشمش نیز یکی از اصلی‌ترین مشکلات تاکداران به شمار می‌رود بطوریکه در فصل برداشت تا اواسط مهر قیمت خرید به نزدیک ۲۰ هزار تومان می‌رسید اما در حال حاضر این قیمت کاهش یافته است.
وی یکی دیگر از مشکلات انگورداران این شهرستان را که داربستی کردن باغات انگور دانست و ادامه داد: در حال حاضر این مشکل رفع شده و به متقاضیان وام کم بهره ۱۰ تا ۱۱ درصد با بازپرداخت هفت ساله ارائه می‌شود.
دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی قوچان گفت: وزارت جهاد کشاورزی باید در کنار خرید کود آزاد توسط باغداران سهمیه‌ای را نیز به عنوان کود یارانه‌ای به آنها اختصاص دهد و برای خرید حمایتی از خرده‌مالکان نیز حمایت‌های ویژه‌ای در نظر بگیرد.
خوشه‌ای شدن صنعت انگور توسعه قوچان را به همراه دارد
نماینده مردم قوچان و فاروج در مجلس شورای اسلامی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: تاکنون برنامه‌ای برای سیستم یکپارچه و جذب اعتبار و طرح‌ریزی الگوی واحد در زمینه انگور و کشمش وجود نداشته و همین امر تجمیعی و خوشه‌ای کردن این صنعت را سخت کرده است.
علی آذری، خوشه‌ای شدن صنعت انگور را موجب توسعه شهرستان قوچان دانست و افزود: در توسعه کشاورزی باید جهاد کشاورزی، فرماندار و حتی قوه مقننه پای‌کار آمده و سندی برای توسعه انگور و خوشه‌ای کردن آن تدوین کنند.
وی انگور را همچون نفت یک منبع ارزشمند برای این شهرستان دانست و ادامه داد: علاوه بر میوه انگور از برگ‌ها و حتی چوب آن در صنایع مختلف می‌توان بهره برد پس استفاده از این منبع غنی نیازمند توجه و برنامه‌ریزی درست است.
گره خوردن اقتصاد روستاییان قوچان به صنعت انگور
مدیر جهاد کشاورزی قوچان انگور را یکی از محصولات اساسی این شهرستان دانست و گفت: اقتصاد بسیاری از خانوارهای روستایی قوچان به این محصول گره خورده است و سالانه حدود ۹۰ هزار تن انگور از سطح چهار هزار و ۵۰۰ هکتار تاکستان‌های این شهرستان برداشت می‌شود که قریب به ۳۰ درصد آن به صورت تازه خوری به فروش می‌رسد.
احمد کنعانی میزان تولید کشمش در قوچان را بین ۱۰ تا ۱۲ هزار تن دانست و افزود: امسال در زمان فصل خرید کشمش قیمت هر کیلوی آن ۱۶ تا ۱۸ هزار تومان تعیین شد اما در حال حاضر با توجه به شیوع کرونا و تحریم‌ها این قیمت به ۱۴ تا ۱۵ هزار تومان در هر کیلو رسیده است.
وی بابیان اینکه الحاق کشمش قوچان به بورس می‌تواند شرایط بهتری برای باغداران فراهم آورد، ادامه داد: پیگیری‌ها از طریق مدیریت‌های باغداری، صنایع و بازرگانی جهاد کشاورزی خراسان رضوی انجام‌شده تا علاوه بر ورود به بورس ، از توان تجار و بازرگانان برای صادرات این محصول استفاده شود.
مدیر جهاد کشاورزی قوچان با تأکید بر اینکه اگر قیمت این محصول کاهش پیدا کند می‌توان از طریق افزایش تولید و بهره‌وری جبران ضرر کرد، گفت: در حال حاضر ۲۵۰ هکتار از باغات این شهرستان با اجرای طرح فراز یا داربستی کردن محصول، افزایش سه برابری در عملکرد داشته است.
وی با بیان اینکه برای جلوگیری از سرمازدگی و آفتاب سوختگی محصول نیز تسهیلاتی برای ایجاد سایه‌بان در تاکستان‌های قوچان پرداخت می‌شود افزود: باغدارانی که تمایل به افزایش محصول با ایجاد طرح داربستی کردن باغات خود دارند می‌توانند طرح خود را به جهاد کشاورزی ارائه دهند تا تسهیلات موردنیاز را از بانک کشاورزی دریافت کنند.
کنعانی با اشاره به فعالیت هشت واحد فراوری کشمش در این شهرستان و فعال بودن بسیاری از آنها در زمینه تولید و بسته‌بندی ادامه داد: برای تکمیل فراوری این محصول ۲ واحد گرمخانه نیز مهیای فعالیت در شهرک صنعتی شماره ۲ این شهرستان است.
وی از راه‌اندازی صندوق حمایت از توسعه یخش کشاورزی قوچان برای اولین بار خبر داد و گفت: حدود ۷۸۰ میلیون تومان از طریق بهره‌برداران جمع‌آوری‌شده و دولت نیز حدود ۵۰۰ میلیون تومان به این صندوق اختصاص داده است.
مدیر جهاد کشاورزی قوچان افزود: در اعتبارات سال جاری ۲ میلیارد تومان برای این صندوق تصویب شده و یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان نیز اسناد مالی از سال‌های گذشته آماده شده است که امیدواریم با سرجمع شدن تمامی اعتبارات سهم صندوق را به ۶ میلیارد تومان برسانیم.
وی با تأکید بر اینکه صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی می‌تواند عمده مشکلات کشاورزان را حل کند ادامه داد: باغداران برای ایجاد صندوق حمایتی بخش انگور و کشمش می‌توانند درخواستی در این زمینه ارائه دهند تا مقدمات تشکیل آن بر اساس قانون فراهم شود.
شهرستان ۱۸۰ هزار نفری قوچان در ۱۳۷ کیلومتری شمال غربی مشهد قرار دارد.
