انواع چربی‌های موجود در بدن انسان
چربی‌های موجود در خون به کلسترول‌های بد (LDL)، کلسترول‌های خوب (HDL) و تری‌گلیسیریدها تقسیم می‌شوند. وجود این چربی‌ها در خون تا حد نرمال برای انجام فعالیت‌ها ضروری است اما در برخی موارد میزان این چربی‌ها در خون از حد نرمال فراتر می‌رود در این شرایط فرد به بیماری چربی خون بالا دچار می‌شود.
عوارض چربی خون بالا
چربی خون بالا می‌تواند باعث مسدود شدن شریان‌های خون و بروز انواع مشکلات سلامتی شود.
کلسترول از کجا تامین می‌شود؟
کلسترول بدن تنها توسط غذاهای چرب تامین نمی‌شود بلکه بخش زیادی از آن را کبد می‌سازد و به خون وارد می‌کند.
نقش کلسترول در بدن چیست؟
کلسترول در تمام سلول‌های بدن حضور دارد و به خصوص در مغز، پوست و اعصاب نقش مهمی ایفا می‌کند.
از اصلی‌ترین کارهایی که کلسترول در بدن ما انجام می‌دهد:
ساختن ویتامین D
ساختن هورمون‌های استروئیدی که باعث حفظ سلامت استخوان‌ها، دندان‌ها و ماهیچه‌ها می‌شوند
تهیه صفرا برای هضم چربی‌های مصرفی
تشکیل بخشی از غشای سلول‌ها
علل افزایش چربی خون
بالا رفتن میزان چربی خون به عوامل متعددی بستگی دارد:
۱. کاهش مصرف غذاهای حاوی چربی‌های سالم
مصرف غذاهای حاوی چربی‌های سالم باعث جذب کلسترول اشباع نشده می‌شود که میزان کلسترول HDL خون را افزایش می‌دهد.
۲. کاهش مصرف غذاهای حاوی فیبر
مواد غذایی دارای فیبر به خصوص فیبر محلول، میزان کلسترول بد خون را کاهش می‌دهد. غذاهای حاوی فیبر شامل میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و غلات هستند که هر چه بیشتر از آنها استفاده کنید میزان چربی‌های LDL خون شما کمتر می‌شود. سعی کنید روزانه انواع مختلف میوه، سبزی، آجیل و دانه‌ها را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
۳. کلسترول موجود در مواد غذایی
کلسترول موجود در مواد غذایی نسبت به چربی‌های اشباع و چربی‌های ترانس موجود در مواد غذایی، تاثیر کمتری در کلسترول بد خون دارد. در یک رژیم غذایی سالم و متعادل می‌توانید از غذاهای حاوی کلسترول بالا مانند جگر و میگو استفاده کنید که میزان چربی اشباع آنها کمتر است. علاوه بر این مصرف تخم مرغ به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی سالم با چربی اشباع کم و ترانس پایین می‌تواند انتخاب درستی برای جلوگیری از بیماری‌های قلبی باشد.
۴. ژنتیک
تاثیر ژنتیک در میزان کلسترول خون را نمی‌توان نادیده گرفت. برخی از افراد با داشتن رژیم غذایی سالم و پیشگیری از مصرف بیش از حد چربی‌های اشباع و ترانس همچنان کلسترول بالایی دارند. این مشکل منشاء ژنتیکی دارد و ممکن است برای درمان نیاز به مصرف داروهای کاهش دهنده کلسترول داشته باشد. ترکیب ژنتیکی برخی از افراد ممکن است باعث شود کبد آنها بیش از حد معمول کلسترول تولید کند یا حتی مانع از بین بردن کلسترول‌های بد توسط سلول های بدن شود.
۵.مصرف زیاد غذاهای حاوی چربی‌های اشباع و چربی‌های ترانس
یکی دیگر از دلایل افزایش چربی خون مصرف بیش از حد غذاهای حاوی چربی‌های اشباع و چربی‌های ترانس است که باعث افزایش کلسترول LDL خون می‌شوند. غذاهایی مانند گوشت‌های چرب، روغن پالم، لبنیات پر چرب، کره، فست فودها و کنسروها، بیسکویت‌ها و شیرینی‌های پرچرب از جمله این مواد غذایی هستند که باید تا حد امکان مصرف آنها را کاهش دهید.
تاثیر میوه ها و سبزیجات بر کاهش چربی خون
یکی از راه‌های کاهش چربی خون مصرف فیبر زیاد است. همانطور که اشاره کردیم میوه‌ها و سبزیجات منابع عالی فیبر هستند لذا برای کاهش چربی‌های مضر خون توصیه می‌کنیم از میوه‌ها و سبزیجات بیشتری استفاده کنید. این کار باعث می شود مصرف غذاهای چرب و مضر نیز کاهش یابد.
علاوه بر فیبر، میوه‌ها و سبزیجات حاوی تعداد زیادی آنتی اکسیدان هستند که مانع از اکسید شدن کلسترول LDL و تشکیل پلاک در شریان‌های شما می‌شوند.
میوه‌ها، به لطف دارا بودن ترکیبات آنتی‌اکسیدانی، در مبارزه با استرس اکسیداتیو و حفاظت از شاخص‌های سلامتی چربی خون، نقش مؤثری ایفا می‌کنند. انگورها، توت‌ها، و انار از جمله میوه‌هایی هستند که می‌توانند به حفظ تعادل چربی خون کمک کرده و سلامت عروق را بهبود ببخشند. در ادامه به معرفی میوه هایی می‌پردازیم که به کنترل چربی خون کمک می‌کنند.
۱. انگور
انگورها، به عنوان منابع غنی آنتی‌اکسیدان، در کاهش اکسیداسیون چربی‌ها نقش دارند و به حفظ سلامت لوله‌های خونی و کاهش کلسترول مضر کمک می‌کنند.
۲. توت‌ها
توت‌ها، با داشتن مواد ضدالتهاب و آنتوسیانین، سلامت عروق را تقویت کرده و در کاهش چربی خون مؤثرند. فیبر موجود در توت‌ها نیز به بهبود این فرآیند کمک می‌کند.
۳. سیب
سیب‌ها، با فیبر قابل حل خود، جذب کلسترول مضر را کاهش داده و به مدیریت چربی خون کمک می‌کنند، ضمناً مصرف آنها احساس سیری را افزایش داده و مصرف غذاهای ناسالم را کاهش می‌دهد.
۴. هلو
هلوها، منابع خوبی از آنتی‌اکسیدان‌ها و فیبر، در بهبود پروفایل چربی خون و جلوگیری از افزایش کلسترول مؤثرند.
۵. آووکادو
آووکادو، به دلیل داشتن چربی‌های سالم و فیبر بالا، به کاهش کلسترول مضر و بهبود کلسترول خوب کمک می‌کند، و یک گزینه عالی برای کنترل چربی خون است.
۶. کیوی
کیوی، با داشتن ویتامین C و فیبر فراوان، می‌تواند در کاهش کلسترول و بهبود سلامت قلبی عروقی مفید باشد.
با انتخاب هوشمندانه از بین این میوه‌ها، می‌توانید به کاهش چربی خون و تقویت سلامت قلبی-عروقی خود کمک کنید.
سایر مواد خوراکی که به کاهش چربی خون کمک می‌کنند
۱. سیر
سیر علاوه بر اینکه به عنوان یک ماده غذایی معطر در آشپزی استفاده می‌شود دارای خاصیت‌های فراوانی نیز هست که سبب استفاده دارویی از سیر می‌شود. این گیاه حاوی ترکیبات قدرتمندی به نام آلیسین است.
مطالعات نشان می‌دهند که سیر باعث کاهش فشار خون در افراد مبتلا به فشار خون بالا می‌شود و می‌تواند به کاهش کلسترول LDL کمک کند. عصاره سیر به دلیل خاصیت ضد التهابی می‌تواند سطح تری گلیسیرید را کاهش دهد.
۲. جو دوسر
جو دوسر سرشار از نوعی فیبر بنام بتا گلوکان است که می‌تواند به کاهش کلسترول کمک کند. بتا گلوکان در پوسته دانه‌ها وجود دارد بنابر این برای دریافت آن باید از غلات کامل استفاده کنید.
هنگامی که بتا گلوکان می‌خورید باعث تشکیل نوعی ژل در معده شما می‌شود، این ژل در روده‌ها به کلسترول و صفرا (که از کلسترول ساخته می‌شود) متصل می‌شود. این کار باعث محدود کردن میزان کلسترول جذب شده از روده به خون شما می‌شود.
۳. لیمو
طبق جدیدترین تحقیقات آب لیمو به کاهش سطح کلسترول و بهبود سلامت قلب و عروق کمک می‌کند. این فواید تا حد زیادی به دلیل مقادیر بالای فلاونوئیدها و ویتامین C موجود در لیمو است.
مصرف آبلیمو همراه با عسل و سیر تاثیر آن را دو چندان می‌کند. بیماران مبتلا به چربی خون بالا با مصرف روزانه عسل و سیر می‌توانند میزان کلسترول LDL و فشار خون خود را کاهش دهند. لیمو همچنین حاوی لیمونن، پتاسیم و آنتی اکسیدان است که ممکن است خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش دهد.
۴. کلم بروکلی
افزودن کلم بروکلی به رژیم غذایی میزان کلسترول LDL در خون را حدود ۶ درصد کاهش می‌دهد. فیبر موجود در کلم بروکلی با اتصال به اسیدهای صفراوی در دستگاه گوارش و دفع آن از بدن کلسترول را کاهش می‌دهد.
۵. زنجبیل
زنجبیل بهترین راه حل برای بهبود گردش خون و سلامت قلب است. زنجبیل سرشار از آنزیم‌های خوب و چربی طبیعی است که سطح کلسترول بد بدن را کاهش می‌دهد.
۶. گوجه فرنگی
گوجه فرنگی به دلیل داشتن آنتی اکسیدان لیکوپن به کاهش میزان کلسترول LDL کمک می‌کند. علاوه بر این گوجه فرنگی دارای مقدار زیادی پتاسیم، ویتامین A و ویتامین C است که برای بدن ضروری هستند.
۷. گردو
دانه‌ها و آجیل‌ها به خصوص گردو و بادام سرشار از فیبر و اسیدهای چرب اشباع نشده هستند که باعث کنترل کلسترول LDL خون می‌شوند.
اگر یک بیمار مبتلا به چربی خون بالا هستید یا در تلاشید از بالا رفتن چربی خون خود جلوگیری کنید مواد غذایی دیگری مانند برنج قهوه‌ای، سیب، کرفس، دارچین، لوبیا، گشنیز، چای سبز، شکلات تلخ و کاکائو، سویا، بادام زمینی، سیب زمینی شیرین، اسفناج و زیتون را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
جمع‌بندی
چربی خون به عنوان یک معیار حیاتی برای تعادل سلامت بدن شناخته شده و عاملی کلیدی در پیشگیری و تشخیص بیماری‌های قلبی عروقی است. این فاکتور، که نقشی بنیادین در کارکرد سلول‌ها و حمل مواد غذایی دارد، با مصرف بی‌رویه غذاهای پرچرب، تحت تأثیر قرار گرفته و می‌تواند به افزایش وزن و مشکلات قلبی منجر شود. کنترل چربی خون، زندگی سالم‌تری را به ارمغان آورده و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد.
