به گزارش خبرگزاری صداوسیما، برنامه بالاتر سیما با حضور آقای مومن آرانی استاد دانشگاه موافق تعطیلی در روز پنج شنبهها و آقای خالقی عضو هیئت مدیره خانه صنعت و معدن و تجارت و مخالف تعطیلی پنج شنبهها به بررسی موضوع اضافه شدن یک روز تعطیل به تقویم هفتگی پرداخت.
مشروح این برنامه را در ادامه میبینید:
سوال: با آقای مومن آرانی شروع میکنم و این پرسش که علت مخالفت شما با تعطیلی روز شنبه به جای پنجشنبه از کجا میآید و چی هستش دلایلتان؟
مومن آرانی: آن بحثی که به نظر من ضروریتر از این سؤال است بحث راجع به این که چرا اصل تعطیلی در کشور ما آن قدر سهل بهش پرداخت میشود ساده گرفته شده به جوانب مختلفش پرداخته نشده این خیلی بحث مهمی است البته من یک توضیح بدهم که من به نمایندگی از یک یا چند تا از دوستان تو رشتههای مختلف تو یک سری از اندیشکده و پژوهشکدهها که روی این موضوع کار میکردند خدمت شما هستم.
سوال: میشود نام ببرید؟
مومن آرانی: یک بخشی که روی حوزه تعطیلات ما بررسی کردند دوستان روی کشورها تا حدی که درآوردند، حول و حوش چهارده پانزده متغیر مختلف برای مشخص کردن میزان تعطیلات است، ببینید اون چیزی که الان توی رسانههای ما مطرح شده تعطیلات ما کم است چرا؟ یک نمودار میلهای میدهیم میگوییم ما هشتاد روز است ببینید آمریکا صد و بیست روز است چین صد و بیست و پنج روز است مثلاً بلژیک صد و پانزده روز است.
سوال: البته من یک اصلاح کنم ما بحثمان روی روزهای کاری است منظور این که مثلاً چهل و چهار ساعت و چهل ساعت در هفته و مقایسه مثلاً چهل ساعت کار.
مومن آرانی: من راجع به به روز تعطیل حرف میزنم میزان تعطیلات تو تقویم کاری سالانه کشورها تعدادش.
سوال: خوب آن موضوع بزرگتری است ما موضوعمان یک مقدار ریزتر است؟
مومن آرانی: خوب این خیلی مهمی است از کجا شروع میشود، ما میگوییم تعطیلاتمان کم است چرا کم است نمودار میلهای نشان میدهد وقتی نمودار میلهای که تو این رسانه پخش میشود و هر مخاطبی نگاه میکند میبیند ما چهل روز، سی و پنج روز کمتریم خیلی راحت قانع میشود که پس تعطیلات ما کم است درست است خیلی طبیعی است وقتی نمودار میلهای را میرود در کشور چین کشور آمریکا تو کشور بلژیک تو کشور نمیدونم سوییس تو روسیه تو امارات باز میکنیم که چی مثلاً این صد و بیست روزه چهجوری است همه که یک جور نیستندکه یک دفعه میبینیم که وقتی بررسی کردند یک متغیرهای مختلفی را دخالت دادند مثلاً یک متغیر مرخصی استحقاقی برای تعطیلات توی تقویم سالانه کاری کارگران و کارمندان تو کشورها، یک سری کشورها سالی پنج روز مرخصی استحقاقی دارند یه سری کشورها صفر روز یعنی این صد و بیست روز را الان میبینید کل تعطیلات است.
سوال: نام میبرید؟
مومن آرانی: آمریکا صفر، چین پنج روز، مثال میزنم داری میروی جلوتر میبینیم اینجا تعطیلات عمومی دادند پانزده روز تعطیلات عمومی داریم تو تقویم روی این صد و بیست روز آمدهها من هشت روزش را بیشتر حقوق نمیدهم هفت روزش را حقوق میدهم هشت روزش را بیشتر حقوق نمیدهم یعنی عملاً تعطیل است ولی حقوقی نمیگیرد میرود روی مرخصی استعلاجی یک دفعه میگوید من مرخصی استعلاجی را قبول ندارم اگر کار نکنی پول نمیگیری، کشور با کشور روی این متغیرها برای فهم تعطیلات میزان تعطیلاتی که کارمند و کارگر میتواند تو سال داشته باشد فرق میکند از این متغیرها مثلاً یک بحث دیگری توی تعطیلات دارند تعطیلات ثابت و متغیر مثلاً رو هم جمع بزنی صد و بیست است بعدش میگوید که ببین من از پانزده روز تعطیلات عمومی که گذاشتم هفده روزی که گذاشتم هفت روزش ثابت است عمومی است همه کشور را تعطیل میکنم ده روزش دست خود دولت گذاشتهام که کم و زیاد کند که من مشکل کاری تو هفت پیدا نکنم بیاورم اول هفته ببرم بیاورم آخر هفته بیاورم اول ماه تعطیلی را اعمال میکند یک مدل دیگر دارند بعضی کشورها عام و خاص کردند تعطیلات شان را در آمار این صد و بیستها آمده ببینید این تعطیلی هست توی تعطیلات عمومی من ولی این هفت روزش همه کشور هست این چهار روزش این شش روزش این قشر خاص تعطیل میکنم.
سوال: میشود مثال هایتان را دقیقتر بگویید مثلا کدام کشورها؟
مومن آرانی: یک بررسی در فضای مجازی الان حتی فضای انگلیسی هم میشود بررسی کرد بریم همین چین مثلاً فکر میکنم اگر حافظه ام یاری کند چهار پنج روزش تعطیلات خاص است برویم توی آلمان یک سری تعطیلاتش ایالتی است اصلاً تعطیلات کل نیست.
سوال: روزهای کاری چی حالا که بحث امروزمان روزهای کاری است چند روز در هفته و چند ساعت در هفته؟
مومن آرانی: در تقویمها متفاوت است گفتم متناسب با اینکه فرهنگ شان چیه چه حساسیتی دارند، مثلاً بعضی کشورها مثل کشورهای اروپایی، اروپای غربی تعطیلات مذهبی برایشان خیلی مهم است و عمومی و رویش خیلی مانور میدهند.
سوال: روزهای کاری را عرض میکنم؟
مومن آرانی: روزهای کاری عرض میکنم بستگی به تقویمی که تعیین کردند مشخص کردند که مثلاً شنبه باشد پنجشنبه و جمعه باشد.
سوال: شما بررسی کردید چند تا کشور پنجشنبه و جمعه تعطیل هستند؟
مومن آرانی: بحث من سر این است که یک متغیری است تعطیلات یا موضوعی است تعطیلات که ابعاد مختلفی داخل دارد در همین موضوع اینکه چه اثراتی دارد اصلاً بحث من نیست.
سوال: آقای خالقی شما بفرمایید چرا مخالف تعطیلی روز پنجشنبهها هستید و فکر میکنید که باید شنبهها تعطیل باشد؟
خالقی: موضوع تعطیلی پنجشنبه یا شنبه اصلاً افزایش تعطیلات هفتگی، خوب گرم شده این روزها خیلی داریم در موردش میگوییم و میشنویم البته یک چیزی ابتدائا بگویم آقای دکتر مومن میفرمودند اندیشکدهها حوزه تخصصی شان کجاست که ایشان فرمودند اینکار را انجام دادند و اینکه خوب احیاناً اگر بدانیم کجا هستند خیلی خوبتر است یعنی به هر حال بدانیم اونجایی که اینکار را انجام داده حوزه تخصصی اش آیا فقط اقتصاد بوده غیر اقتصاد بوده، اجتماعی بوده و مذهبی بوده حوزه تخصصی اندیشکده برایمان روشن باشد خیلی بهتر است.
این حوزه تعطیلی است این کار و جاهایی که دارند این کار هم بخش خصوصی رویش کار کرده هم دولت رویش کار کرده ولی چیزی که ما منتظر بودیم قبل از اینکه این چرا پنجشنبه و چرا شنبه بیاید مطرح شود دولت باید یک کار کارشناسی مشخص و مدونی انجام میداد آثار و تبعات این تصمیم را باید روشن میکرد که ما اگر یک روز اضافه میکنیم آثار مثبتش از نظر اعداد و ارقام به چه نحوی، مصالح اقتصادی کشور اقتضا میکند، چون ما میگویم خوب اگر یک روز تعطیل را افزایش دهیم بهرهوری نیروی کار میرود بالا مردم با انگیزه بیشتری میآیند بهرهوری شان بالا میرود بسیار خوب ولی کنارش یک رفتار بهرهورانه هم میخواهد یعنی دولتی که ما میگوید ساعت کار کارمندان در آن بیست، بیست پنج دقیقه است آمار مفید، آماری که اعلام میکنند در روز حالا شما بگویید دو ساعت در روز کار مفید پرسنل دولت باشد ما بیش از دو میلیون شاید سیصد هزار نفر کارمند دولت داریم در کشور خوب این عدد دو میلیون نفر ساعتی کنیم که اینها بهرهوری شان کمتر از یک ساعت است طبق آمارهایی که قبلاً اعلام میشد من یک پایش جدید ندیدم ما در روز داریم یک ساعت میانگین بهرهوری بعضی پرسنل ادارات دولتی را داریم شما حساب کنید اینها در روز، هفته دارند پنج ساعت در تهران کار میکنند در شهرستانها شش ساعت دارند کار میکنند تمام این کار را شما جمع بزنید خوب بهرهوری بالای دولت ندارد خوب این روز هم میخواهیم یک روز تعطیلی اضافه کنیم که اینها بهرهوری شان برود بالا خوب چیکار میکنیم بهره وری شان بالا برود دو روز تعطیلات رفتند برگشتند، فرض کنید پنجشنبه جمعه تعطیل هستند شنبه چه بهرهوری بالایی؟ در همین تهران بهرهوری در تهران بالا میرود؟ روز شنبه روزی است که خیلیها هنوز از سفر بر نگشتند چهارشنبه بعد از ظهر سفر تشریف میبرند یک عده روز شنبه تا ظهر برمیگردند ما عملاً بیش از دو روز تعطیلیم در همین تهران دیگر به خودمان میگویند کج بشویم، راست صحبت بکنیم.
خالقی: در مورد موضوع من مشکلی ندارم بخش خصوصی هم مشکلی نسبت به اینکه یک روز تعطیلی اضافه شود ندارد به هر حال اگر دنیا دارد این کار را انجام میدهد و نتیجه گرفت و ما هم نگاه میکنیم خوب چرا ما تعطیلی کم داریم خوب زیادش کنیم که اعتراضی نباشد ولی مابهازایش ما برای کشور چی میخواهیم دستاورد داشته باشیم من که در شرکت در یک دستگاه دولتی هر کجا دارم کار میکنم اگر برای رفاه من قرار است یک روز افزایش پیدا بکند ما به ازایش من به کشور چی میخواهم بدم، ما کشورمان در مرحله رشد و توسعه اقتصادی خیلی رونقی نیستیم که بگوییم خیلی وضعیتمان خوب است و خوش خوشان هستیم حالا یک روز هم تعطیلی اضافه کنیم برویم تفریحات یعنی اون قدر درآمدمان بالاست که میخواهیم برویم تعطیلات هم تازه خرج هم بکنیم روی این باز مطلبی نداریم بمانیم دو روز باشد تعطیل ولی چرا پنجشنبه را داریم انتخاب میکنیم وقتی که همه دنیا خیلی از کشورهای دنیا شنبه و یکشنبه تعطیل هستند و از طرف دیگر کشورهای اسلامی و هم جوارهای ما جمعه و شنبه را تعطیل کردند برای این که سه روز در مجموع همپوشانی اگر اتفاق میافتد جمعه شنبه یک شنبه حالا ما هم برخلاف بقیه بگوییم پنجشنبه و جمعه را تعطیل میکنیم حالا به دلیلی که اگر در بحث رسیدیم به آن که چرا شنبه که آقای مومن نفرمودند چرا شنبه من متوجه بشوم چرا شنبه و پنجشنبه نه؟ شنبه را میگوییم نباشد ولی پنجشنبه تعطیل شود این را نشنیدم، چون سؤال شما مشخصاً این بود اگر قرار هست ما روز پنجشنبه را تعطیل کنیم ما روزهای کاری فعلی مان با دنیا در اشتراک داریم یک شنبه که تعطیل نیست میشود دوشنبه سه شنبه چهارشنبه پنجشنبه چهار روز کاری داریم با دنیا کار کنیم یک روزش را که تعطیل کنیم از این چهار روز بیست پنج درصد کم شد از زمانی که با دنیا میتوانیم کار کنیم با آن میزان مبادلاتش کار ندارم سه روز میتوانم با دنیا کار کنم چهار روز را وقتی به سه روز تبدیل میکنیم یعنی بیست و پنج درصد زمان کار مشترک با دنیا ر ا حذف میکنم یعنی بیست و پنج درصد من بهرهوری را با دست خودم دارم قطع میکنم چه کسی این کار را میکند یعنی خود زنی میخواهیم بکنیم یک بحث دیگر است و شهر جمعه و شنبه را اگر تعطیل بگذاریم اگر منع منطقی و دیگری برایش وجود ندارد که قانع کننده باشد که ببینیم مدافعان پنجشنبه چی میگویند که من اصلاً نشنیدم آنهایی که شنیدم دوست دارم از زبان خودشان بشنویم این در خبر یکی دو نفر از دوستان فرمودند واقعاً بیایند بگویند شنبه چرا نه؟ بالاخره جمعه، شنبه یکشنبه، سه روز که تعطیل شد حداقل ما چهار روز با دنیا بتوانیم کار کنیم یک چیز مهم وجود دارد ببینید دولت قرار است خدمتگزار مردم باشد کاری که دولت میخواهد بکند نه اینکه ما بیاییم برای اینکه دولت کارش راحت باشد بخش خصوصی را هم درگیر بکنیم دولتی که خدمتگزار است باید تسهیل بکند کار بخش خصوصی را او بشینید تعطیل باشد بخش خصوصی میخواهد کار بکند تعطیل کنیم من این را واقعا نمیفهمم.
سوال:آقای مؤمن آرانی میفرمایید که علت مخالفت با تعطیلی روز شنبهها چی هست مشخصاً؟
مؤمن آرانی: ببینید من یک دلیلی که اصرار دارم که سریع نرویم سراغ این بحث و جامعه به این سمت کشیده شده که به این سمت برویم میخواهم بگویم که بحث خیلی مهمتر از این حرفهاست که برویم آخر خط یعنی من به ده تا سؤال قبلی هنوز جواب ندادم راجع به تعطیلات که باید تکلیفش را هنوز هیچ کدوم را مشخص نکردم کما اینکه الان سر حقوق کارگر صدا در اومد هچرا، چون قبلاً بهش فکر نشده بود که الان شما دارید ساعت کار را کم میکنید حقوق در بخش خصوصی هزینه سر بارش را چه کسی میخواهد بدهد.
سوال: یک سؤالی آقای خالقی پرسید گفتید از اندیشکدههایی بررسی شد؟
مؤمن آرانی: این را من الان در رسانه نمیگویم بعداً بیرون به شما میگویم یک بحثی هست ما ده تا سؤال قبلش داریم پانزده تا سؤال قبلش داریم خیلی سؤالهای جدی هم هست تا برسیم به اینکه ببینیم که آیا این روز خوب است یا بد به درد ما میخورد یا یا به درد ما نمیخورد در مورد اصل تعطیلات هم تازه باید بنشینیم حرف بزنیم براساس یک سری متغیرها، چون واقعاً خیلی بخشها احتمال دارد متضرر بشوند در این تعطیلات.
سوال: کدام بخش ها؟
مؤمن آرانی: شاید دولتیها یا کارمندان لذتش را ببرند بگویند ما الان با همین بهرهوری و همین ساعت مفید کاری یک روز دیگر هم به تعطیلاتمان اضافه شد حقوق هم که تغییر نمیکند خیلی هم خوب است طبیعی است من هم باشم خوشحال میشوم ولی آیا این که مثلاً ما ده میلیون کارگر داریم در کشور سه چهار میلیون کارگران فصلی و روزانه داریم منبع درآمدشان این است که بروند روزانه، ماهانه درآمد کسب کنند این تعطیلات به نفعشان هست یا نیست رقم یکی دوتا که نیست که، رقم ده میلیون و پنج میلیون و چهار میلیون آدم است و چهار پنج میلیون خانوار راجع به این فکر کردید که آیا من دارم راجع به تعطیلات فکر میکنم اینها چه سرنوشتی دارند.
سوال: شما کلا مخالف هستید؟
مؤمن آرانی: نه موافق کار کارشناسی هستم که یک مسیر کارشناسی طی شود متغیرهای مختلف شناخته شوند و براساس اونها ارزیابی و تصمیم مدبرانه گرفته شود اگر ته این فرایند این بود که من سه روز تعطیل کنم سه روز تعطیل کنم نه دو روز اگر به این رسیدیم که نباید فعلاً تعطیل کنیم تعطیل نکنیم.
سوال: شما به عنوان کارشناس برنامه دعوت شدید و چنین فرمودید که یک سری اندیشکدهها هم بررسی کردند بفرمایید که به کدوم جمعبندی رسیدیمد به کدوم روز تعطیلی؟
مؤمن آرانی: کلاً جمعبندی این مسیری که تا الان طی شده این مسیر کارشناسی نیست آقای خالقی بحث خیلی خوب کردند ما الان ده سال است پنجشنبهها تهران تعطیل است بهرهوری اضافه شده تحقیقی الان کرده سیستم بگوید که تهران ده سال تعطیل بوده چند تا استان دیگر هم پایلوت داشتیم آیا بهرهوری رفته بالا آیا خانواده تقویت شدند یعنی ما ازدواج هایمان رفته بالا، طلاق هایمان آمده پایین روابط خانواده و فرزندان بهتر شده تحقیقی الان داریم که بر اساس آن بگوییم که آیا من اگر تعطیلات را اضافه کنم آن نتایج را خواهد داشت یا نخواهد داشت اینکه من براساس یک ادبیاتی یک جملهای بار کنم یک سری اثرات را روی افزایش یا کاهش تعطیلات این کار کارشناسی نیست بعدش اگر این اتفاق بیفتد وارد یک سیستم سعی و خطا میشویم و هزینههای بالایی در حوزههای مختلف سوار جامعه و اقتصاد و بخش خصوصی و دولتی میکنیم هی میرویم برمیگردیم تازه میفهمیم که این هم که بود آن هم که بود چرا این را ندیدیم چرا آن را ندیدیم این از کجا پیدایش شد.
خالقی: تا اینجا، ما با هم هم نظریم که کار کارشناسی کافی نشده و بخش غیردولت برای این که نظر دهد موقعی که تدوین شود قبل اینکه برویم در مجلس انجام ندادیم تا اینجا هم نظریم؟
مؤمن آرانی: خیلی جاها مراجعه نکردهاند فقط بخش اقتصادی نیست مگر به بخش فرهنگی مراجعه کردند یا بخش اجتماعی مراجعه کردند؟
خالقی: پیوست هایش در نیامده.
مؤمن آرانی: چرا ما همچین قانونی را تصویب کنیم وقتی که هیچ پیوست اقتصادی اجتماعی فرهنگی هنوز در نیامده که برویم وارد سیکل سعی و خطا بشویم که سرنوشت هشتاد و پنج میلیون آدم برای سالیان طولانی متاثر خواهد کرد.
خالقی: الان کار از اختیار بنده و جنابعالی خارج است.
مؤمن آرانی: من اینجا کارشناس هستم.
خالقی: بنده هم مثل حضرتعالی کارشناس هستم کار از اختیار بنده و جنابعالی خارج است حتی آقای بزرگ نسبی هم همینطور، بحثی که الان این است که این موضوع در کمیسیون اجتماعی مجلس است و دارد بررسی میشود فردا روزی تو صحن علنی به عنوان دستور کار مطرح و چاپ میشود شما میبینید تصویب شد و تمام شد ما الان باید ببنیم خیلی خوب با فرض این که کار کارشناسی نکردید اگر میتوانید مسکوت بگذارید متوقفش بکنید برگردیم بررسی کنیم نمیشود میخواهیم بررسی کنیم فرض کنیم پنج شنبه و یا شنبه الان مجلس به این نقطه رسیده بنده و جنابعالی که دیگر موثر نیستیم.
سوال: این لایحه متعلق به سال ۱۴۰۲ است؟
خالقی: بله برای شهریور ۱۴۰۲، حتی سال هزار و سیصد و نود و هشت به صورت طرح توسط بعضی از نمایندهها بوده که بعداً برای که، چون بار مالی دارد نمیتواند مجلس طرحی بیاورد مصوب بکند که بار مالی بر دولت تحمیل بکند توافق شد که دولت این را لایحه بیاورد اتفاقی که افتاده این است.
مؤمن آرانی: ببینید آقای خالقی من همین الان من میگویم که پنجشنبه و جمعه روی چه متغییرهایی باید نظر بدهم وقتی که متغییرهایی را در نظر نگرفتهاند که مؤثر بوده روی اثراتی که تعطیلات میتواند روی حوزههای مختلف داشته باشد ما الان در یک انرژی قدرت بالاتری دارد یک مسیری را طی میکند که الان شاید با بحثهایی که توسط فعالان اقتصادی و فعالان اجتماعی و فعالان دینی، افراد کنشگر اجتماعی ما دارد صحبت میشود یک کارزاری راه رافتاده با با امضای بالا شکل گرفته تشکل فراگیر بخش اقتصاد، پنج تا تشکل فراگیر تو داریم کشور بیانیه مشترک دادند اتاقهای بازرگانی، اتاق تعاون، اتاق اصناف، کانال کارفرمایی خانه صنعت و تجارت این پنج تا مشترکاً آمدند میگویند این چه ترتیب کاری است.
مؤمن آرانی: من یک نکته بگویم هم راجع به اینکه الان که اینجا خدمت شما هستم فکر میکنم هفت ماه است به صورت روزانه مجموعه این بحث تعطیلات را تو کشور تو رسانهها بهصورت روزانه پیگیری کردم تقریباً میشود گفت که بعید است که مثلاً حرفی، گفتهای چیزی در این مجموعه گفته شده باشد که ندیده باشم این یک، دوم برای اینکه فقط طرح تسهیلات رسانه نباشد تحلیل دوستان ما با کمیسیون اجتماعی با یک سری از نماینده مجلس ارتباط گرفتیم خبر گرفتیم که چه خبر است و اطرافش چی هست و موضوعش چی هست با سازمان اداری استخدامی با یکی دوتا از معاونینش ارتباط گرفتیم جویا شدیم از این قضیه با بخش اقتصادی دولت راجع به آمار و ارقامی که راجع به این حوزه اومده ارتباط گرفتیم جویا شدیم که آیا این این وضعیت اقتصاد، تجارت ما دقیقاً آمار و ارقامش چی هست و با یک جای دیگر هم ارتباط گرفتیم الان یادم نمیآید.
خالقی: دلیل دوستان برای اینکه تعطیلی شنبه اصلاً نباشد چیه؟ اصلا تحقیق کردید؟
سوال: البته هنوز آقای مومن نگفته پنج شنبه یا شنبه و شنبه چرا نه این را هم به ما نگفتید؟
خالقی: جلسه مجلس بود و رای آورد الان روی روزش است کلیات افزایش تعطیلات رای آورده، الان روی جزئیاتش کمیسیون بررسی کرده؟
مؤمن آرانی: من اگر بخواهم راجع به این موضوع باز کنم که چه اتفاقی افتاده تو عرصه مباحث رسانهای که حول و حوش تعطیلات شنبه و پنجشنبه شکل گرفته با توجه به رصد و تحلیلی که داشتیم یک بحث خیلی مفصلی است توضیحش و یک تحلیل محتوای خیلی خوبی هم روی این بحثهایی که تو رسانه تو این شش هفت ماه شکل گرفته و کنش و واکنشها و رفتوبرگشتهایی که بین وضعیت واقعی تو مجلس و رسانه شکل گرفته و پاسخهایی که رد و بدل شد ما داریم یک فرایند خاصی طی شده.