به گزارش ایسنا، دکتر مرتضی توکلی در نشست خبری، ایران را کشوری دریایی دانست که با اقیانوس هند در ارتباط است و افزود: ما در سواحل جنوب با ۴ ایستگاه «چابهار»، «نوشهر»، «بوشهر» و «بندر عباس» فعالیت‌های تحقیقاتی در حوزه اقیانوس‌شناسی داریم و با توجه به وظیفه ذاتی‌مان در حوزه اقیانوس‌شناسی حوزه عملکرد علمی ما تلاش شد تا به سمت تحقیقات سواحل دورتر خلیج‌فارس حرکت کنیم؛ از این رو از اواسط اسفندماه سال گذشته تا اواسط فروردین ماه جاری مطالعاتی را در آب‌های عمیق اقیانوس هند و دریای عمان اجرایی کردیم.
وی عمق این تحقیقات را ۲۱۲۳ متر عنوان کرد که در این گشت تحقیقاتی مغزه‌گیری‌هایی صورت گرفت و اظهار کرد: برداشت در عمق ۲۱۲۳ متر کار بسیار منحصر به فرد و فقط در انحصار چند کشور دریایی است و با این اقدام، کشور به زمره باشگاه کشورهای دارای توانایی اکتشاف در اعماق دریا پیوست.
توکلی با اشاره به اهمیت اکتشافات عمیق، یادآور شد: دنیای زیر آب دنیای ناشناخته‌ای است و با اکتشافات آن، ظرفیت‌های آب‌های عمیق همچون تنوع زیستی، معادن و ذخایر زیر آبی برای ما عیان می‌شود، ضمن آنکه قدرت مانور ما را در دریا افزایش می‌دهد.
رئیس پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی با بیان اینکه ۷۰ درصد سطح کره زمین آب است، تاکید کرد: در صورتی که نتوانیم در این عرصه فعالیت کنیم، دستمان از این ۷۰ درصد منابع کره زمین کوتاه خواهد بود. از سوی دیگر در خلیج فارس منابع نفتی و گازی وجود دارد و برخی از کشورها مانند چین تا عمق ۱۲ هزار متر را مورد مطالعه قرار داده‌اند و از ذخایر زیر آبی بهره‌مند شده‌اند.
وی با تاکید بر اینکه این قدرت مانور به این کشورها اجازه داده است تا در آینده از منابعی چون عناصر فلزی و منابع معدنی ارزشمند استفاده بیشتری ببرند. از این رو دستیابی به آب‌های عمیق شجاعت لازم را برای کشورها ایجاد می‌کند که بتوانند در این عرصه فعالیت کنند.
برنامه‌های علمی برای شناسایی حوزه خلیج فارس
رئیس پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی با اشاره به برنامه‌های این پژوهشگاه به مناسبت روز ملی خلیج فارس، گفت: به مناسبت این روز برنامه‌های خاصی را تدارک دیدیم که شامل برگزاری کارگاه‌ها و فعالیت‌های پژوهشی مرتبط با تغییرات اقلیمی و اقیانوس‌نگاری خلیج فارس در چند هزار سال گذشته است. ارزیابی میزان کربن در کل آب‌های خلیج فارس، بررسی آلایندگی‌های نوظهور مانند میکرو پلاستیک‌ها که برای محیط زیست دریای خلیج فارس مضر است و همچنین بررسی اثر «النینو» بر روی سفید شدن مرجان‌ها از دیگر عناوین کارگاه‌های آموزشی ما به شمار می‌رود.
وی سفیدشدگی مرجان‌ها را معضل جهانی دانست و گفت: در حاشیه سواحل استرالیا که تقریبا ذخایر اصلی مرجان‌ها در دنیا به شمار می‌رود و در این منطقه پدیده سفیدشدگی مرجان‌ها رخ داده و بررسی ما که در منطقه خلیج فارس انجام دادیم، نشان می‌دهد در خلیج فارس نیز این پدیده رخ داده است.
توکلی با اشاره به انتشار اطلس و اقیانوس‌شناسی خلیج فارس و دریای عمان از سوی محققان این پژوهشگاه، اظهار کرد: این اطلس یک مرجع بسیار جامع در این حوزه است که مشتمل بر ۱۶۰ نقشه در ۸۸ صفحه می‌شود، ضمن آنکه فاکتورهایی چون «فیزیکی» مثل دما، شوری، چگالی، کدورت و اکسیژن محلول، کلروفیل و سرعت صوت، عمق شفافیت، مصرف اکسیژن ظاهری و در فاکتورهای «شیمیایی» چون مواد مغذی محلول در آب شامل نیترات‌ها، فسفات، سیلیکات، ذرات معلق در آب، نیتروژن مورد مطالعه قرار گرفته‌اند.
رئیس پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی فاکتورهای «زیستی» چون فیتوپلانکتون‌ها و داینوفلاژها و حوزه «کف‌زیان ساکن این خلیج فارس» را از دیگر موارد مطالعه در این اطلس نام برد و گفت: در این اطلس نتایج بیش از ۴۲ پارامتر مطالعاتی اقیانوس‌شناسی در حوزه خلیج فارس عرضه شده است. این تحقیقات در قالب دو سفر تابستانی و زمستانی بوده که ۷۶ ایستگاه را در سفر زمستانی و ۶۷ ایستگاه را در طول سفر دریایی تابستانه بررسی کردیم. این مطالعات از دهانه رود اروند تا چابهار را شامل می‌شود.
توکلی با بیان اینکه این داده‌ها قبلا توسط کشور کویت جمع‌آوری می‌شد، اظهار کرد: ما در گذشته بر اساس موافقت‌نامه‌ای که در کنوانسیون کویت (راپمی) داشتیم، این مطالعات را انجام می‌دادند؛ ولی اطلاعات آن را در اختیار ما قرار نمی‌دادند. این کنوانسیون شامل کشورهای عربستان، کویت، بحرین، امارات و قطر و ایران می‌شود.
تولید داده‌های بومی از خلیج فارس
وی با تاکید بر اینکه با تهیه این اطلس قدرت مانور و تصمیم‌گیری راهبردی کشور ارتقاء یافت، خاطر نشان کرد: در این موافقت‌نامه، میان کشورهای عضو توافق شد که نام «خلیج فارس» به راپمی CF یعنی منطقه دریایی راپمی باشد؛ یعنی نام این منطقه نه خلیج فارس و نه خلیج عرب باشد.
ادامه دارد
