علل ، علائم و پیشگیری از پوسیدگی دندان

پوسیدگی درمان نشده دندان می تواند باعث از دست دادن دندان شود

پوسیدگی دندان یکی از رایج ترین مشکلات در بین تمام بیماری ها است و رتبه دوم را نسبت به سرما خوردگی عادی در بین افراد دارد. این بیماری معمولاً در بین کودکان و افراد جوان مشاهده می شود، اما می تواند همه افراد را در هر سنی تحت تاثیر خود قرار دهد. همچنین پوسیدگی دندان علت رایج از دست دادن دندان در افراد جوان می باشد.

اسیدهای موجود در پلاک دندان باعث تجزیه شدن سطح مینا و ایجاد سوراخ در دندان (کرم خوردگی) می شود. سوراخ معمولاً تا زمانی که به میزان زیاد رشد نکرده و اعصاب دندان را تحت تاثیر قرار ندهد یا باعث ایجاد ترک در دندان نشود، بدون درد خواهد بود. در صورتی که این مشکل درمان نشده به حال خود رها شود، امکان تشکیل آبسه دندان وجود خواهد داشت.

پوسیدگی درمان نشده دندان همچنین می تواند ساختار داخلی دندان (ناحیه پالپ) را از بین برده و در نهایت باعث از دست دادن دندان شود.

علت و دلایل پوسیدگی دندان

حفره ها یک فرایند هستند که در طول زمان توسط پوسیدگی ها رخ می دهند در اینجا چگونگی و علت  پوسیدگی دندان امده است:

فرم های پلاک دندان: دهان شما به طور طبیعی شامل بسیاری از انواع باکتری هاست. برخی در مواد غذایی و نوشیدنی هایی که حاوی انواع خاصی از قند هستند رشد می کنند. هنگامی که این قند ها را از روی دندان خود پاک نکنید باکتری ها شروع به رشد بر روی آنها کرده و تولید اسید می کنند.

باکتری های تشکیل دهنده پلاک یک فیلم چسبنده که دندان را می پوشاند ایجاد می کنند و اگر زبان خود را روی دندان ها بکشید انها را احساس می کنید انها کمی خشن اند و در دندان های عقبتر مخصوصا در کنار لثه ها بیشتر قابل دیدن هستند.

اگر پلاک های دندانی در مواقعی که نرم هستند پاک نشوند سخت می شوند و محل مناسبی برای مخفی شدن باکتری ها میشوند و همین موضوع یکی از علل پوسیدگی دندان است.

حملات پلاک ها: اسید موجود در پلاک ها باعث حذف مینای دندان می شوند – اولین مرحله از ایجاد حفره. هنگامی که مناطق مینای دندان سائیده شد باکتری ها و اسید ها می توانند به لایه بعدی از دندان ها به نام عاج برسند. این لایه نرمتر از مینای دندان است و به اسید مقاومت کمتری دارد.

تخریب همچنان ادامه دارد: همان طور که پوسیدگی دندان گسترش پیدا می کند باکتری ها به پوسیده کردن دندان شما ادامه می دهند و خود را به قسمت نرم دندان (پالپ) که حاوی عرق و اعصاب دندان است می رسانند. باکتری ها باعث تحریک و تورم پالپ دندان میشوند.

هنگامی که پوسیدگی دندان تا این حد پیش رفت  ممکن است دندان درد، حساسیت، درد شدید هنگام گاز گرفتن و یا نشانه های دیگر داشته باشد. بدن شما ممکن است همچنین به این مهاجمان باکتریایی با ارسال سلول های سفید خون برای مبارزه با عفونت پاسخ دهد.و این می تواند منجر به ایجاد آبسه یک محفظه چرکی که توسط عفونت باکتریایی ایجاد می شود،در دندان شما شود.

نشانه های وجود حفره در دهان می توانند بسته به وسعت و محل انها متفاوت باشند

محلهای شایع پوسیدگی

پوسیدگی تمام سطوح دندان را یکسان مبتلا نمی‌کند. بلکه بعضی از سطوح دندانها به علت وضعیت خاصی که دارند بیشتر دچار پوسیدگی می‌شوند. این سطوح عبارتند از:

¤ شیارهای سطح جونده: سطح جونده دندانهای آسیا شیارهای باریک و عمیقی دارد که محیط مناسبی برای زندگی و رشد میکروبها فراهم نموده و دندان از این محل دچار پوسیدگی می‌گردد. این امر بخصوص در مورد دندانهای آسیا بیشتر رخ می‌دهد و باعث پوسیدگی زودرس آنها می‌شود.

¤ سطوح بین دندانی: این ناحیه نیز به دلیل عدم نفوذ موهای مسواک قابل تمیز کردن نیست بنابراین از نواحی مستعد پوسیدگی و بیماری لثه بشمار می‌آید.

¤ طوق دندان یا ناحیه اتصال لثه با دندان:‌ تجمع میکروبها معمولاً در این ناحیه باعث بیماری لثه نیز می‌شود.

پوسیدگی تمام سطوح دندان را یکسان مبتلا نمی‌کند

علائم و نشانه ها پوسیدگی دندان

علائم و نشانه های وجود حفره در دهان می توانند بسته به وسعت و محل انها متفاوت باشند.زمانی که فاسد شدن دندان شروع می شود ممکن است شما هیچ علائمی نداشته باشید. همزمان با پیشرفت پوسیدگی دندان ممکن است علائم و نشانه هایی داشته باشید از جمله :

◊ دندان درد

◊  حساسیت دندان

◊  درد خفیف تا شدید هنگام نوشیدن چیزی شیرین،گرم یا سرد

◊  سوراخ قابل مشاهده و یا چاله در دندان های خود

◊  رنگ قهوه ای، سیاه یا سفید بر روی هر سطح دندان

◊  درد هنگام گاز گرفتن

عکس -اشعه X دندان می تواند میزان حفرات و پوسیدگی دندان را نشان دهد

تشخیص پوسیدگی دندان

دندان پزشک شما معمولا می تواند پوسیدگی دندان شما را به راحتی تشخیص دهد با:

• پرسش درباره دندان درد و حساسیت

• بررسی دهان و دندان ها

• کاوش دندان های شما با ابزار دندانپزشکی برای مناطق نرم

• نگاهی به عکس -اشعه X دندان، که می تواند میزان حفرات و پوسیدگی دندان را نشان دهد.

• همچنین دندانپزشک شما قادر است به شما بگوید که کدامیک از حفره ها را در دندان خود دارید،سطح صاف،از نوع سوراخ یا فیشر،و یا از نوع ریشه.

راه ها و روش های درمان

امروزه راه های مختلفی برای درمان پوسیدگی دندان وجود دارد. در این حالت روش انتخاب شده برای درمان پوسیدگی بسته به شدت مشکل می تواند شامل یک یا چند مورد از موارد زیر باشد:

برای پوسیدگی های وسیع دندان پزشک از یک روکش سفارشی بر روی دندان استفاده می کند  

♦ پر کردن دندان

دندان پزشک از یک دریل مخصوص استفاده کرده و بخش های پوسیده را از دندان جدا می کند. در ادامه دندان پزشک دندان را با استفاده از یک ماده مخصوص همچون نقره، طلا یا رزین کامپوزیت پر می کند.

♦ روکش دندان

برای پوسیدگی های وسیع تر، دندان پزشک ممکن است از یک روکش سفارشی بر روی دندان استفاده کرده و این روکش را بر روی تاج طبیعی دندان قرار دهد. قبل از انجام این کار لازم است بخش های پوسیده از روی دندان پاک شوند.

از دارو برای ضد عفونی کردن و از بین بردن عفونت در صورت نیاز استفاده می کند

♦ عصب کشی

 هنگامی که پوسیدگی دندان باعث مرگ اعصاب آن شود، دندان پزشک از روش عصب کشی برای نجات دادن دندان استفاده خواهد کرد.

در این روش عصب دندان و بافت های مربوط به اعصاب خونی دندان خارج شده و بخش های دارای پوسیدگی از روی دندان پاک می شوند. علاوه بر این در این زمان دندان پزشک وضعیت عفونت های احتمالی دندان را بررسی کرده و از دارو برای ضد عفونی کردن و از بین بردن عفونت در صورت نیاز استفاده می کند. پس از این کار دندان پزشک دندان را پر کرده و گاهی اوقات از یک روکش بر روی دندان استفاده می کند.

♦ فلوراید تراپی

فلوراید احتمالاً موثر ترین روش در دسترس برای پیش گیری و محدود کردن سطح گسترش پوسیدگی دندان است. اگر دندان پزشک در مراحل اولیه تشکیل پوسیدگی را تشخیص دهد، درمان با فلوراید می تواند باعث بازیابی مینای دندان و جلوگیری از پوسیدگی بیشتر دندان شود.

از دست دادن دندان ها می تواند بر ظاهر تاثیر داشته باشد

♦ کشیدن دندان

 در موارد جدی ایجاد پوسیدگی دندان، ممکن است نیاز به کشیدن دندان برای پیش گیری از گسترش عفونت وجود داشته باشد. 

از دست دادن دندان ها می تواند بر ظاهر و عملکرد دندان های اطراف دندان از بین رفته تاثیر داشته باشد و به همین دلیل دندان پزشک ممکن است از یک دندان مصنوعی، پل یا ایمپلنت برای جایگزین کردن دندان از دست رفته و فضای خالی باقیمانده از آن استفاده کند.

دندان های خود را با خمیر دندان حاوی فلوراید بعد خوردن و نوشیدن مسواک بزنید

پیشگیری از پوسیدگی دندان

بهداشت دندان و دهان مناسب می تواند از بروز حفره ها و پوسیدگی دندان جلوگیری کند.در زیر چند راهنمایی برای جلوگیری از ایجاد حفره در دندان اورده شده است. از دندانپزشک خود بپرسید کدام روش برای شما بهتر است:

1. دندان های خود را با خمیر دندان حاوی فلوراید بعد خوردن و نوشیدن مسواک بزنید. دندان های خود را حداقل دو بار در روز و به طور ایده ال بعد از هر وعده غذایی مسواک بزنید. برای تمیز کردن بین دندان ها از یک نخ دندان یا یک پاک کننده بین دندانی استفاده کنید.

اگر نمی توانید دندان خود را بعد از هر وعده غذایی مسواک بزنید حداقل دهان خود را ابکشی کنید.اگر یک کودک خردسال دارید از دندانپزشک خود بپرسید چه میزان از از خمیر دندان حاوی فلوراید باید استفاده کنید تا فرزندتان بتواند از مزایای مبارزه با ایجاد پوسیدگی دندان بدون گرفتن فلوراید اضافی بهره مند شود.

2. دهان خود را بشوئید.اگر دندان پزشک شما احساس کند شما در خطر پیشرفت یک حفره هستید ممکن است به شما توصیه کند از یک دهانشویه  حاوی فلوراید استفاده کنید.

3. معاینات دندانپزشکی منظم داشته باشید. دریافت شستشو و تمیز کردن حرفه ای دندان های و آزمون های شفاهی به طور منظم، می تواند به جلوگیری از مشکلات کمک کند و یا آنها را در اوایل پیشگیری کند.دندانپزشک شما می تواند یک برنامه که بهترین راه حل را برای شما توصیه می کند به شما ارائه دهد.

4. از درزگیر های برای دندانها استفاده کنید.در زگیرها پوشش پلاستیکی محافظ هستند که یه سطوح جویدن دندانهای عقبی متصل می شوند و شیار ها  و شکاف های دندان را اب بندی می کنند. انها از مینای دندان د مقابل پلاک و اسید محافظت می کنند. می توانند هم در بزرگسالان هم در کودکان استفاده شوند.

برای کنترل و کمک به پیشگیری به همه کودکان در سنین مدرسه توصیه می شوند. آنها تا 10 سال نیاز به تعویض ندارند و در طول این مدت نیاز به چکاب هایی است تا مطمئن شوند در جای خود قرار دارند.

5. نوشیدن برخی آبها. بیشتر منابع عمومی آبها دارای فلوراید اند که از پوسیدگی دندان به طور قابل توجهی جلوگیری می کنند. اگر فقط اب بطری مینوشید که فاقد فلوراید است از مزایای فاوراید بهره مند نمی شوید.

6. از میان وعده های غذایی مکرر و نوشیدنی ها استفاده نکنید.هر زمان که شما چیزی می خورید یا چیزی به غیر از اب می نوشید شما به باکتری ها کمک می کنید که اسید تولید کنند و مینای دندان شما را تخریب کنند.

اگر شما از میان وعده ها و نوشیدنی ها در طول روز استفاده می کنید دندان های خود را در معرض حملات مداوم قرار می دهید.

7. غذا های سالم برای دندان بخورید.برخی از غذا ها و نوشیدنی ها برای دندان های شما از دیگر غذا ها بهتر اند.از غذا هایی که در شکاف بین دندانهای شما گیر می کنند مثل چیپس، آب نبات و یا کوکی ها بپرهیزید.با این حال غذاهایی وجود دارند که مانند میوه و سبزیجات تازه و قهوه بدون شکر، چای و شکر آدامس باعث افزایش جریان بزاق می شوند و به شستشو دندان ها کمک می کنند.

8. درمان پوسیدگی دندان با فلوراید را در نظر بگیرید. دندان پزشک شما ممکن است به شما درمان پوسیدگی دندان با فلوراید را به صورت یک دوره به شما ارائه کند به خصوص اگر شما فلوراید کافی از طریق اب و دیگر منابع دریافت نکنید.

9. در مورد درمان پوسیدگی دندان ضد باکتریایی بپرسید. اگر شما مثلا به خاطر شرایط پزشکی خاص در معرض پوسیدگی دندان قرار دارید دندان پزشک شما ممکن است دهان را با یک ماده ضد باکتری خاص شستشو دهد و یا از درمانهای دیگر برای کاهش باکتری های مضر در دهان شما استفاده کند.

گردآوری: بخش سلامت بیتوته