به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین استان سمنان منابع طبیعی به عنوان بستر حیات و توسعه پایدار کشور، متعادل کننده اکوسیستم و پشتوانه بخش کشاورزی، دارای ارزشهای تجاری و غیر تجاری فراوانی است و نقش آن در کنترل هرزآبهای سطحی، تغذیه سفره های آب زیر زمینی، حفظ و تولید خاک نباتی، تولید اکسیژن، تلطیف هوا، پالایش گازهای سمی، تامین غذا و پروتئین، تولید مواد دارویی و صنعتی، پناهگاه حیات وحش، تولید علوفه و چوب و ... بر کسی پوشیده نیست. از آنجایی که بیش از ۸۰ درصد از عرصه کشور تحت پوشش اراضی ملی و دولتی (منابع طبیعی) است لذا حفظ، احیا، توسعه و بهره برداری اصولی از این منابع، مدیریتی مستقل و توانمند را می طلبد.
در سال ۹۹ با توجه به نامگذاری این سال توسط مقام معظم رهبری به عنوان سال جهش تولید و نقش مهم منابع طبیعی در این امر طرح ۹در ۹۹ توسط رییس محترم سازمان جنگلها ، مراتع و آبخیزداری کشور مطرح که در آن توسعه زراعت چوب ، ارتقاء پوشش حفاظتی ، کاداستر اراضی ملی ، تعیین تکلیف مدیریت پارک های جنگلی ، اخذ حقوق دولتی و تقویت منابع اعتباری ،توسعه و تقویت صندوق های منابع طبیعی ، ذخیره گاههای جنگلی ،توسعه دولت الکترونیک و مدیریت و بهره برداری از مرتع عناوین آن بوده و آبخیزداری و آبخوانداری ، مقابله با بیابان زایی ، صیانت از جنگلهای کشوذ و توقف بهره برداری چوب از جنگلهای هیرکانی و اجرای طرح جایگزین از طرح های محوری آن می باشد.
با اشاره به مقدمه فوق و به مناسبت هفته منابع طبیعی و آبخیزداری مهندس جعفر مرادی حقیقی مدیر کل کوشای اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان و همچنین معاونین ایشان در یک نشست مطبوعاتی به تشریح فعالیت های این اداره پرداختند که ماحصل آن را در قالب گزارشی جامع بیان می کنیم.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان با اشاره به تخصیص اعتبارات صندوق توسعه ملی به حوزه آبخیزاستان از آن به عنوان یک اتفاق مهم و موثر در حوزه منابع طبیعی و آبخیزداری نام برد و گفت: سهم استان سمنان از اعتبارات سال ۹۹ بالغ را ۲۶ میلیارد تومان بوده است.
وی با بیان اینکه این اعتبارات به سرعت در اختیار ادارات کل منابع طبیعی و آبخیزداری قرار گرفت افزود: عملیات اجرایی این که طرح‌ها در ۲۳ حوزه وبا مساحتی بالغ بر ۲۸۰۰۰ هکتار برنامه‌ریزی شده بود را از هفته دولت سالجاری کلید زدیم،که این طرح ها متناسب با مطالعات انجام شده و اولویت‌ها و نیازهای منطقه‌ای در چند بخش برنامه‌ریزی و عملیاتی شده است .
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان با اشاره به سهم هر بخش از اعتبارات صندوق توسعه ملی گفت: ۲۳ میلیارد تومان از اعتبارات تخصیصی به استان سمنان در بخش آبخیزداری، ۱/۵ میلیارد تومان در حوزه طرحهای بیولوژیک و مابقی آن در حوزه‌هایی همچون مستندسازی، حفاظت اراضی، فعالیت‌های ترویجی و آموزشی، یگان حفاظت و توانمندسازی جوامع روستایی و...هزینه شده است .
وی از اجرای ۶ بند خاکی با حجم بالغ بر ۷۵۰۰۰ مترمکعب از محل این اعتبارات خبر داد و افزود: بالغ بر ۳۵۰۰۰ مترمکعب سازه های سنگ و ملات وگابیون،۲۰۰ متر مربع سازه بند سبک پایه بتنی از جمله طرح‌هایی است که در سالجاری از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی در شهرستان‌های مختلف این استان عملیاتی شده است.
جعفر مرادی حقیقی همچنین از انجام کارهای بیولوژیک خبر داد و اضافه کرد : بذرپاشی به مساحت ۴۳۰ هکتار، کپه کاری به مساحت ۳۵۰ هکتار ، تبدیل دیم زار ۱۰ هکتار، ذخیره نزولات ۱۵۰ هکتا ر، کشت گیاهان دارویی به مساحت ۲۰۳۵هکتار ، نهالکاری جهت توسعه زراعت چوپ (مثمر و غیر مثمر) به مساحت ۲۱۴ هکتار در سالجاری از محل صندوق توسعه انجام شده است
در بخش حفاظت وامور اراضی نیز مساحتی بالغ بر ۷میلیون هکتار کاداسترو ضمن تثبیت مالکیت در سامانه اداره کل ثبت اسناد و املاک صادر گردیده است. سند تک برگی و ۳۴کیلومتر کمر بند حفاظتی انجام گردیده ، ۶۳خانوار تامین سوخت بوسیله آبگرمکن خورشیدی و تنور گازی از محل اعتبار ات ملی و صندوق توسعه در حال اجرا می باشد.
فرهاد عبدالشاه معاونت آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان نیز گفت : با توجه به اهمیت منابع آب وخاک کشور و لزوم حفاظت از این منابع محدود، هماهنگی درحوزه های آبخیز به منظور ایجاد توسعه پایدار اجتناب ناپذیر می باشد، از طرفی وقوع سیلاب های مخرب باعث بروز خسارات مالی وجانی، هدررفتن منابع آب، فرسایش و هدررفتن خاک حاصلخیز کشاورزی می گردد که یکی از مسائل عمده و اساسی که موجب گردیده تا مسئولان اجرائی و متولیان امر، علیرغم همه تلاش های خود برای کاهش مشکل هدر رفتن منابع آب و خاک توفیق چندانی بدست نیاوردند، عدم مدیریت جامع و هماهنگ در عرصه های آبخیز کشور و برنامه ریزی و مدیریت کلان این عرصه ها است.
عبدالشاه بیان داشت : بدیهی است که این نگرش می تواند یکی از راه حل های رفع مشکل باشد. با اعمال این سیاست، برنامه ریزی در حوزه ها بصورت جامع و هماهنگ صورت پذیرفته و تمامی سازمانها و دستگاههایی که به طور مستقیم و غیر مستقیم در حفظ آب وخاک مسئول می باشند، فعالیت های خود را هماهنگ و کلیه مطالعات و عملیات اجرایی را در حوزه های آبخیز جهت داده تا از اقدامات موازی پرهیز و استفاده بهینه از اعتبارات و زمان برای پیشبرد اهداف که همانند توسعه پایدار می باشد بنمایند.
معاونت آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان در ادامه گفت : از محل اعتبارا ت صندوق توسعه در سال ۹۹عملیات اجرای ۲۳ حوزه اجرا شده که می توان به پروژه های صندوق توسعه به تفکیک شامل، (حوضه چنداب و سنگاب شهرستان گرمسار) (حوضه ده نمک شهرستان آرادان ) (، حوضه آبگرم ، عبدا... آباد شهرستان سرخه ) (حوضه آسوران - جاشلوبار، گل رودبار، چاشم و هیکو شهرستان مهدیشهر ) ، (حوضه چاشتخوران و شهرک صنعتی شهرستان سمنان)، (حوضه اگره ، آستانه، شوراب و کلاته شهرستان دامغان ) ، ( حوضه شوراب- سورخان، دهملا، ابرسج ، تاش و ابر شهرستان شاهرود ) (حوضه ارمیان، قدس ، میامی ، باغچه و سوداغلن شهرستان میامی) که مساحت تحت پوشش این عرصه ها بالغ بر ۲۸ هزار هکتار می باشد .
در ادامه این گزارش علی اصغر جلالی معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گفت: یکی از معاونت های مهم اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری، معاونت فنی است که مجموعه ادارات جنگل، مرتع، بیابان، بهره برداری گیاهان دارویی و کمیته فنی را تحت پوشش دارد.
وی افزود: با توجه به اینکه استان سمنان۳۵۲ هزار هکتار جنگل دارد این معاونت مسئولیت حفظ و نگهداری، احیاء و توسعه جنگلهای مخروبه را به عهده دارد.
علی اصغر جلالی اظهار داشت: با اشاره به اینکه در استان سمنان دو مرکز تولید نهال در شهرستان های شاهرود و سمنان ویک نهالستان بیابانی در حسن آباد شهرستان دامغان وجود دارد بیش از ۸۰۰ هزار اصله نهال های مختلف را تولید می کند و حدود ۶۰۰ هزار اصله نهال رایگان را در هفته منابع طبیعی و آبخیزداری به منظور تبیین فرهنگ منابع طبیعی و افزایش فضای سبز توزیع نموده است و توانسته سهم بسزایی در توسعه فضای سبز استان سمنان داشته باشد. وی همچنین افزود: در سال ۹۹ معادل ۳۱۸ هکتار جنگلکاری و توسعه زراعت چوب در استان انجام شده است و به تعداد ۵ بوستان روستایی با مشارکت دهیاریهای مختلف در دست اجرا می باشد.
علی اصغر جلالی معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان اظهار داشت :سطح مراتع استان بیش از ۳.۷ میلیون هکتار می باشد. و تا کنون در ۶۱۱ سامانه عرفی مراتع استان طرح مرتعداری تهیه و در دفترخانه اسناد رسمی به دامداران واگذار گردیده است و همچنین در سالجاری بالغ بر ۸۰ فقره طرح مرتعداری در سطح ۲۴۸۰۰۰ هکتار تهیه و بازنگری گردیده است.
وی بیان داشت : در بخش مدیریت چرا در مراتع استان، تاکنون بیش از ۹۰۰ سامانه عرفی مورد پایش قرار گرفته است، که بر این اساس پروانه چرای بیش از ۶۱۱ نفر از دامداران به دلیل عدم استمرار دامداری (ترک دامداری ) و موارد مرتبط با فصل سوم شیوه نامه بهره برداری از مراتع کشور با ۷۱۳۶۴ واحد دامی ابطال گردیده است.
علی اصغرجلالی عنوان کرد : به منظور اقتصادی نمودن طرح های منابع طبیعی و در راستای اقتصاد مقاومتی علاوه بر پروژه های تکلیفی و سازمانی، طی سالهای ۹۵ تا ۹۹ به مدت ۴ سال سطحی معادل ۱۶ هزار هکتار از مراتع استان در بیش از ۱۲۰ سامانه عرفی با مشارکت مرتعداران و با کشت گونه های با ارزش صنعتی و دارویی نظیر باریجه، وشق، آنغوزه و بادام کوهی احیاء گردیده است؛ که به لحاظ عملیاتی در نوع خود بی نظیر است.
وی استان سمنان را بعنوان یک استان، با سیمای عمدتا بیابانی(سومین استان بیابانی کشور) نام برد و افزود: این استان بشدت با معضل فرسایش بادی درگیر بوده و این پروسه و عوارض ناشی از آن ، هر ساله خسارت بسیار زیادی را به تاسیسات اقتصادی و منابع زیستی آن وارد میکندکه بر طبق مطالعات انجام شده در سطح استان حدود یک میلیون و۳۷۱هزارو ۶۷۵ هکتار از اراضی تحت تاثیر فرسایش بادی قرار دارد و همچنین با در نظر گرفتن شاخصهای مربوطه حدود ۵۳۵ هزارو ۱۷۳هکتار از اراضی استان در ۳۸ منطقه (بصورت شهرستانی) بعنوان کانونهای بحرانی فرسایش بادی شناخته شده است ، که سالانه در حدود ۳۳۰ میلیارد ریال خسارت به تاسیسات صنعتی و مسکونی، جاده های مواصلاتی،اراضی کشاورزی و... وارد میکند.
علی اصغرجلالی گفت: در حال حاضر این اداره کل اقدام به متمرکز کردن پروژه های مطالعاتی و اجرایی بیابانزدائی خود در کانونهای بحرانی فرسایش بادی نموده است که در این راستا تا کنون بیش از ۱۱۳ هزار هکتار جنگلهای بیابانی با گونه عمدتا تاغ ایجاد نموده است و تا حدود زیادی معضل فرسایش بادی را، در اطراف مناطق مسکونی ، جاده و راه آهن و ... کنترل نموده است.
شایان ذکر است : در سال ۱۳۹۹ نیز این اداره کل ضمن حفاظت از تاغزارهای سنواتی موجود نسبت به نهال کاری در سطح ۱۲۰۰ هکتار، مدیریت روان آب همراه با عملیات بیولوژی در سطح ۱۱۰۰هکتار، آبیاری و نگهداری از ۲۲۰۰ هکتار نهالکاری های سالهای قبل اقدام نموده است.
بسیاری از اراضی بیابانی دارای فرسایش بادی کشور، بعلل مختلف قابلیت تثبیت بیولوژیکی را نداشته، از جمله اراضی رسی نمکی ، اراضی شور و پف کرده و ... که بعلت املاح بسیار زیاد موجود در خاک و یا دور بودن از منابع آبی امکان انجام عملیات بیولوژیک (کشت گیاهان مقاوم) در آنها وجود ندارد. همچنین استفاده از مالچ های نفتی و یا شیمیایی در تثبیت این عرصه ها بعلت موقتی بودن آن ، هزینه بسیار زیاد و مشکلات زیست محیطی، معقول نمی باشد. لذا در جهت رفع این مشکل با استفاده از نظرات آقای پروفسور کردوانی و سایر متخصصان ، ایده استفاده از مالچ سنگریزه ای که خود الهام گرفته از طبیعت ( رخساره های دشت ریگی) میباشد، را برای اجرا انتخاب نموده و پس از مطالعه و بررسی جنبه های مختلف فنی و اقتصادی آن ، نسبت به اجرای آزمایشی، پروژه پژوهشی مالچ ریگی در سطح بیش از ۵۰ هکتار از کویرهای نمکی گرمساراقدام نموده است.
همچنین طرح پژوهشی بادشکن کوتاه برای نخستین بار در کشور با مشارکت دانشکده منابع طبیعی تهران و سازمان جنگلها و مراتع وآبخیزداری کشور در محدوده کانون فرسایش بادی شهرستان گرمسار استان سمنان و با هدف مقابله با ریز گردها و بیابان زایی در حال اجرا است.
در این طرح ، بادشکن‌های کوتاه غیر زنده، به صورت قطعات شطرنجی از جنس پوشال برنج ، ساقه‌های پنبه و نی(در وسعت ۴۰ کیلومتر و به صورت خطی) بر روی تپه های ماسه ای و به منظور تثبیت تپه های ماسه ای و جلوگیری از حرکت آنها ، ایجاد می‌شود.
لازم به ذکر است که حرکت تپه‌های ماسه‌ای، با ایجاد گرد و خاک در مناطق بیابانی باعث خسارت به تاسیسات جاده‌ای ، مراتع ، زمین‌های کشاورزی و خطوط ریلی می‌شود.
این طرح برای اولین بار در جهان در چین اجرا شد که موفقیت آمیز بود و انتظار می‌رود در محدوده کانون فرسایش بادی گرمسار استان سمنان نیز موفقیت آمیز باشد.
در ادامه حمیدرضا عبدوس ، معاون حفاظت و امور اراضی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان با اشاره به برنامه های هدفمند این معاونت در سالجاری با بیان اینکه مطابق سیاست گذاری سازمان جنگلها ،مراتع و آبخیزداری کشور در سال جاری طرح جهش۹*۹۹ در حال اجرا می باشد که از محورهای کاری آن می توان به کاداستر اراضی ملی ، صیانت از جنگلهای کشور نام برد، این طرح با هدف کاهش یا حذف عوامل تخریب ،اقدامات خوب و موثری با تمرکز بر امور (تامین سوخت مناسب برای جایگزینی سوخت فسیلی ، اجرای کمر بند حفاظتی در مناطق بحرانی و جنگلی ، تلاش برای اخذ حقوق دولتی در طرحهای مدیریت منابع طبیعی ، تثبیت مالکیت و کاداستر در اراضی ملی، موات و مبارزه با آفات و بیماریها ) را شروع و نتایج خوبی نیز از طرحهای اجرایی در سطح استان سمنان بدست آمده است .
وی به انعقاد سه فقره قرارداد کاداستر در سالجاری در اراضی ملی و منابع طبیعی در استان از اعتبارات ملی و استانی حدود۱۳۴هزار هکتار کاداستر اشاره نمود و همچنین اقدامات حفاظتی و حمایتی دیگر برای پیشبرد اهداف سازمانی، مخصوصا در بحث مربوط به حفاظت ، تامین سوخت جایگزین و کمربند حفاظتی از اعتبارات مذکورمورد استفاده قرار گرفته است .لازم به توضیح است در سال جاری با هماهنگی و همکاری اداره کل ثبت اسناد و املاک استان در سطحی حدود سه میلیون و پنجاه هزار هکتار قرارداد اجرای کاداستر در اراضی ملی منعقد گردیده است.
از سطح نه میلیون و سیصد شصت وهشت هزار ((۹۳۶۸۰۰۰)) هکتار اراضی ملی استان که مساحت ۷میلیون هکتار در سامانه ثبت اسناد تثبیت مالکیت گردیده و اسناد تک برگی کاداستر صادر گردیده است.
