افسردگی از عوارض بعد از سقط جنین
یکی از ناراحت کننده ترین اتفاقات ممکن برای یک زن ، سقط جنین است ، بارداری و داشتن فرزند آرزوی اغلب زنان است ولی گاهی برخی از افراد به دلیل عدم آمادگی یا شرایط مناسب اقدام به سقط جنین می کنند یا گاهی جنین به دلیل مشکلات پیش آمده به صورت خود به خودی سقط می شود.
سقط جنین حتی اگر به صورت خودآگاه باشد می تواند آسیب های روحی و روانی گسترده ای برای مادر ایجاد کند. یکی از مشکلاتی که بعد از سقط جنین برای اغلب زنان با درجات مختلف ایجاد می شود ، نتایج پژوهش ها نشان میدهد ، زنانی که سابقه سقط جنین داشته اند ، مشکلات روانی زیادی را تجربه میکنند از جمله افسردگی ، اضطراب ، تنش های احساسی شدید ، اختلال شخصیت وسواسی اجباری ، جر و بحث های زیاد با شوهر و حتی گاهی تلاش برای خودکشی و مصرف مواد مخدر .
به طور کلی کیفیت زندگی و عملکرد فیزیکی و احساسی و اجتماعی زنانی که سابقه سقط دارند کمتر از جمعیت نرمال زنان است.
بروز افکار منفی و احساس درماندگی بعد از سقط جنین کاملا طبیعی است ، اغلب افراد در عرض چند روز یا چند هفته میتوانند بر احساسات منفی خود غلبه کرده و به زندگی عادی برگردند ولی در مواردی که احساس ناراحتی و افکار منفی ماندگار شود و به همه جوانب زندگی فرد نفوذ کند ، امکان ابتلا به سندرم افسردگی بعد از سقط جنین افزایش پیدا میکند.
یکی از گسترده ترین عوارض سقط جنین ، افسردگی است که در ادامه این مقاله بیتوته به علت ، علایم و روشهای درمان افسردگی بعد از سقط جنین می پردازیم.
سندرم سقط جنین با علایمی مثل کابوس ، رویاهای تکراری و احساس گناه مشخص می شود. رفتارهای تکانشی ، خشم های هر از گاهی ، احساس درماندگی ، باورهای منفی درباره خود ، نگرانی درباره جذابیت جنسی ، ترس از طرد شدن ، کاهش عزت نفس سایر احساساتی است که به عنوان سندرم بعد از سقط در زنان شناخته میشود.
معمولا بعد از سقط جنین خانواده ها به دنبال علت سقط و نقش خودشان در این اتفاق ناخوشایند و پیشگیری از تکرار مجدد آن هستند.
از آنجایی که در اغلب موارد پاسخ دقیقی برای این سوالات وجود ندارد منجر به بروز علایم استرس و اضطراب بیشتر در مادر می شود.
نگرانی های بیش از حد افراد در این موارد باعث ایجاد درماندگی ، نشخوار ذهنی منفی می شود به طوری که حس میکنند کنترلی بر شرایط ندارند و به مرور زمان افسردگی گریبانگیر آن ها می شود.
نشانه های افسردگی بعد از سقط جنین
علایم هیجانی : این افراد معمولا بی قرار ، مضطرب ، غمگین ، ناامید ، پریشان و دلسرد هستند. دوره های گربه کردن آن ها نزدیک به هم و زیاد است. به ندرت هیجان مثبت در انها دیده می شود. حس شوخ طبعی را کاملا از دست میدهند و به ندرت لبخند می زنند.
علایم شناختی : احساس بی فایدگی ، تهی بودن ، ناتوانی در تمرکز حواس و تصمیم گیری که منجر به گرفتن تصمیم های بد می شود ، بدبین شدن به توانایی ها ی فردی . معمولا معتقدند دیگران نمیتوانند به آنها کمک کنند و آینده ای تیره و تار در انتظارشان است.
فرد افسرده دچار خود کم بینی می شد و خودش را به بی عرضگی و بی لیاقتی متهم میکند. از خودش عیب و ایراد بی جا و غیر منطقی می گیرد و گاهی تحقیر می کند. تصور میکند مرگش به نفع اطرافیان است و به خودکشی فکر میکند.
علایم رفتاری : آهسته شدن رفتار و گفتار ، جواب های کوتاه به سوالات ، غیر فعال شدن از نظر فیزیکی ، ساعت ها خوابیدن ، خستگی مزمن ، کمبود انرژی به قدری که حتی کوچکترین کارها هم انرژی زیادی از آن ها می گیرد. همه کارها را آهسته انجام میدهند.
علایم فیزیولوژیک : کاهش اشتها و کاهش وزن ، گاهی اوقات خوراکی ها برایشان بی مزه می شود. ممکن است فرد افسرده دچار کاهش وزن شدید شود که برای زندگی اش خطرساز است. ممکن است چند روز پشت سر هم دستشویی نرود. نمیتواند به راحتی به خواب رود. دچار بدخوابی شده و در طول شب چند بار از خواب می پرد و کابوس زیادی می بیند در نتیجه در طول روز خسته و بی رمق می شود.
زنان افسرده ممکن است دچار قطع پریود شوند.
علاوه بر علایم کلی افسردگی که در بالا بیان شد ، یک سری علایم مشترک بین افسردگی بعد از سقط جنین و اختلال استرس بعد از حادثه وجود دارد که علایم اصلی سندرم افسردگی بعد از سقط جنین محسوب می شوند :
- حسرت خوردن برای گذشته
- نداشتن اعتماد به نفس
- از بین رفتن احساس ارزشمندی
- افکار منفی نسبت به خود
- گریه بیش از حد
- یاس و نا امیدی
- کاهش توجه و توانایی تمرکز
- اختلال خواب
- از دست دادن علاقه به کارهایی که قبلا از آن ها لذت می برده
- افکار خود کشی
- اختلال حافظه
- ترس از بارداری مجدد
- افزایش تحریک پذیری و عصبی شدن
- کمبود انرژی
- کاهش میل جنسی
- احساس عمیق گناه ، حسرت و پشیمانی
عوامل تشدید کننده افسردگی بعد از سقط جنین
مادری که به تازگی جنینش سقط شده روحیه بسیار حساسی دارد و احساسات منفی بیش از حدی سلامت روان و جسم او را تهدید میکند. مادر سوگوار به راحتی نمیتواند مرگ فرزندش را هم کند و خودش را سرزنش میکند که چرا نتوانسته جنین را حفظ کند معمولا نیش و کنایه اطرافیان باعث تشدید بدحالی او می شود بنابراین در این دوران سعی کنید حمایت روانی بیشتری از مادر داشته باشید.
مهمترین عواملی که مانع از بهبود حال روحی مادر بعد از سقط جنین شده و افسردگی اش را تشدید می کنند، عبارتند از :
• عدم حمایت عاطفی : مادر بعد از سقط جنین در مقابل خانواده ها احساس عذاب وجدان و شرمندگی می کند. اگر خانواده و همسر حمایت عاطفی مناسبی از او نداشته باشند ، افسردگی تشدید می شود. اگر در این زمان به حرفها و درد دلهای او گوش ندهید و به او امیدواری ندهید ، حالش هر روز بدتر خواهد شد.
• فشار جامعه : افرادی که عمدا جنین خود را سقط می کنند ممکن است از طرف خانواده یا افراد مذهبی نیش و کنایه هایی بشنوند حتی در مواردی که پزشک اجازه سقط را صادر کرده باز هم دهان مردم باز است. بنابراین ممکن است برچسبهایی از اطرافیان بشوند. در این گونه موارد بهتر است به جای گفتن واقعیت ، سقط جنین را غیر عمد جلوه دهید تا حملات کمتری به سمت شما انجام شود و روح و روانتان آسیب کمتری ببیند.
• ارزشهای فردی : اگر از نظر اعتقادی سقط جنین را پدیده ای ناخوشایند بدانید ولی به دلایل شخصی مجبور به سقط جنین شده باشد مسلما حال بدتری را تجربه می کنید. انجام کارهایی که بر خلاف ارزشهای فردی است باعث خود انتقادگری می شود و فرد را با هجوم افکار منفی روبرو می کند . این افکار منفی آرامش درونی را از فرد گرفته و باعث بروز افسردگی شدید می شوند.
• احساس شک و تردید : اگر تصمیمی که برای سقط جنین گرفته اید ناگهانی باشد و به اندازه کافی در مورد مزایا و معایب آن فکر نکرده باشید ، احساس شک و تردید بعد از سقط جنین به سراغتان می آید و مدام به این فکر میکنید ممکن بود اتفاقات بهتری در انتظارتان باشد یا حداقل میتوانستید کودکی در کنار خودتان داشته باشید.
گاهی اوقات ممکن است دچار ترس و اضطراب شوید از این که ممکن است مجازات شده و دیگر باردار نشوید شدت این اضطراب ممکن است به قدری زیادی باشد که منجر به حملات پانیک شود.
• پایین آمدن عزت نفس : گاهی اوقات زن بعد از سقط جنین احساس بی ارزشی میکند که چرا نتوانسته است جنین را نگه دارد و تصور میکند زنانگی اش زیر سوال رفته و هیچ فایده ای برای هیچ کسی ندارد. احساس خود کم بینی و بی ارزشی باعث تشدید افسردگی می شود.
• سابقه بیماریهای روانی : زنانی که سابقه بیماری های روانی از جمله اضطراب ، وسواس ، اختلال شخصیت اجتنابی ، وابسته یا غیره دارند بیشتر در معرض تشدید افسردگی بعد از سقط قرار می گیرند. افرادی که از نظر شخصیتی درون گرا و منزوی هستند به سختی میتوانند افسردگی را کنار بگذارند.
• سقط در ماههای آخر بارداری : معمولا سقط در سه ماهه اول بارداری مشکلات کمتری برای مادر ایجاد می کند ولی مادرانی که در مراحل اخر بارداری به دلایل ژنتیکی یا دلایل دیگر جنین را سقط میکنند با آسیب های بیشتری روبرو می شوند چرا که ارتباط عاطفی بیشتری با جنین برقرار کرده اند بنابراین از دست دادنش برایشان دردناک تر خواهد شد.
• فقر مالی : افرادی که به دلیل مشکلات مالی و ترس از عدم تامین یک فرد جدید اقدام به سقط میکنند بیشتر دچار عذاب وجدان می شوند. به خصوص اگر فقر مالی مانعی برای رسیدن به آرزوی داشتن فرزند باشد به دلیل مشکلات مالی و ترس از مسئولیت پذیری باعث شده باشد تصمیم به سقط جنین بگیرند.
درمان افسردگی بعد از سقط جنین
برای کنار آمدن با افسردگی سقط جنین قبل از تشدید آن و در همان مراحل اولیه باید اقدام کنید در غیر این صورت نیاز به همراهی روان درمانگر برای درمان افسردگی بعد از سقط جنین خواهید داشت.
داشتن احساس کنترل : داشتن احساس کنترل بر رویدادهای زندگی تعهد شما نسبت به پذیرفتن مسئولیت را افزایش میدهد و باعث می شود بتوانید از مهارت های حل مسئله برای رفع مشکلات زندگی استفاده کنید. معمولا احساس افسردگی همراه با الگوهای تفکر منفی است به طوری که فرد احساس میکند نمیتواند شرایط را بهتر کند ، باید به فرد افسرده کمک کنید تا متوجه شود کنترل زندگی اش و بهبود شرایط به خودش بستگی دارد تا بتواند بر ناامیدی اش غلبه کند.
استفاده از سیستم حمایتی : سیستم حمایتی عاطفی از جانب دوستان ، خانواده و همسر راهکاری مهم برای مقابله با افسردگی است. بنابراین اگر چنین حامیانی اطرافتان ندارید بهتر است از یک متخصص کمک بگیرید.
سرگرم شدن : فرد افسرده معمولا بی انگیزه می شود و احساس میکند حوصله هیچ کاری را ندارد ولی نباید توقع داشته یاشید که بدون انجام هیچ کاری حالتان بهتر شود. یک اصل مهم روانشناسی می گوید که اعمال ، احساسات را تغییر می دهد.
برنامه ریزی برای انجام فعالیت های روزانه ، بخش مهمی از درمان افسردگی به حساب می اید و هدف این است که فرد کارهایی را انجام دهد که برایش لذت بخش است. شما لیستی از فعالیت های روزانه را یادداشت نموده و بعد از تکمیل هر کدام جلویش تیک بزنید تا میزان موفقیت تان در اجرای برنامه را زیر نظر بگیرید.
گردآوری: بخش زناشویی بیتوته
