پایتخت روی گسل

خبرگزاری میزان- در خسارت بار بودن حادثه‌ای مانند زمین لرزه تردیدی نیست. به خصوص که در جامعه ما وجود ناکارکردی در نهاد‌ها و ساختار‌ها و برنامه ریزی‌ها می‌تواند حادثه‌ای مثل زلزله را به یک فاجعه ملی تبدیل کند. در کنار این از آن جایی که بخش گسترده‌ای از جغرافیای سرزمینی ایران را گسل‌های خطرناک و زلزله خیز در بر گرفته بروز زلزله‌های مهیب در نقاط مختلف کشورمان دور از انتظار نیست.

اما به خلاف برخی جوامع توسعه یافته که در آن‌ها وقوع زلزله‌های پرتعداد و با ریشتر بالا با وجود فناوری‌های پیشرفته و توان صنعتی بالا حادثه‌ای نمی‌آفریند و بدل به بحران نمی‌شود، کشور ما با هر زلزله طبیعی، بحران اجتماعی تازه‌ای را تجربه می‌کند. به واقع جامعه ما علاوه بر گسل‌های طبیعی خود را درگیر گسست‌های اجتماعی هم می‌بیند.

اما آنطور که رئیس سازمان مدیریت بحران می‌گوید ابعاد وقوع زلزله احتمالی در تهران فاجعه بار‌تر از هر نقطه دیگری از کشورمان خواهد بود. چرا که چنین زلزله‌ای ده میلیون نفر را آواره خواهد کرد. اسماعیل نجار امکان تامین چادر برای اسکان موقت چنین جمعیتی را در وضع فعلی غیرممکن می‌داند. درواقع برای جامعه ما که خود را درگیر بحران توسعه نیافتگی می‌بیند نابرخوردار ماندن از فناوری‌های پیشرفته باعث شده تا در برابر بلایای طبیعی ناایمن باشد و سامان دهی آسیب دیدگان پس از وقوع حادثه هم مشکلی مضاعف خواهد آفرید.

وقتی برای ارزیابی روشن‌تر این موضوع سراغ محسن هاشمی رئیس شورای اسلامی شهر تهران می‌رویم از بیخ و بن منکر اصل قضیه می‌شود. البته تحفظ رئیس شورای شهر باعث می‌شود تا با ابراز بی اطلاعی از اظهارات اسماعیل نجار از زیر بار پاسخگویی شانه خالی کند. اما وقتی اصرار ما را می‌بیند به تعریض می‌گوید: تهران ده میلیون جمعیت ندارد. اینطور نیست. تهران هشت و نیم میلیون جمعیت دارد. جمعیت سیار تهران هم نزدیک ده میلیون خواهد بود.

طبق معمول رئیس حسابگر شورای شهر سیاستمدارانه از در افتادن به مهلکه گفتگو تن می‌زند تا انتخاب بعدی ما رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر باشد. زهرا صدراعظم نوری هم که این روز‌ها مانند دیگر همکارانش سرگرم دست و پنجه نرم کردن با لایحه بودجه ۱۴۰۰ شهرداری است علی رغم قول و قرار‌ها چندباری خود را از دسترس ما خارج می‌کند. اما درنهایت تقلا‌ها به بار می‌نشیند و این عضو شورای شهر با اکراه پذیرای پرسش‌های میزان می‌شود.

اینکه در هنگام وقوع زلزله در تهران میلیون‌ها نفر آواره شوند و امکانی برای اسکان موقتشان وجود نداشته باشد خبری ناگوار برای مدیریت شهری خواهد بود. وضع ایمنی ساختمان‌های شهر هم نگران کننده است. صدراعظم نوری مشکل ایمنی تهران را بنیادی می‌بیند: به طور کلی، چون رشد و توسعه شهر تهران طی این سال‌ها چندان متوازن و اصولی نبوده زیرساخت‌های لازم برای ایمن سازی این شهر فراهم نشده است. برای همین این شهر در هنگام بروز بحران دارای مشکلات عدیده‌ای خواهد بود. به خصوص اینکه بخشی از ساختمان‌های سطح شهر قدیمی هستند و بخشی از مساحت تهران نیاز به نوسازی و بهسازی دارد.

 

ایران در بهمن ماه ۷۹۲ بار لرزید

عضو شورای شهر در صورت وقوع زلزله وضعی خسارت بار را برای تهران پیش بینی می‌کند. او برای حل این نگرانی پای دستگاه‌های دیگر را هم به میان می‌کشد: باید اشاره کنم دسترسی‌ها در بافت‌های قدیمی و فرسوده شهر دسترسی‌های اصولی و مناسبی محسوب نمی‌شود. در کل، چون زیرساخت‌های شهر تهران کاملا مهیا نیست یقینا در هنگام وقوع زلزله با ریشتر بالا خساراتی را به همراه خواهد داشت. از این بابت طبیعی است که باید آمادگی‌های لازم فراهم شود و میزان تاب آوری شهر افزایش پیدا کند. لازم است تا با همکاری همه دستگاه‌ها زیرساخت‌های لازم در شهر تدارک دیده شود.

از رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر می‌پرسیم چرا همواره در بحران‌های شهری شاهد تقدم امر واقع بر تدبیر و برنامه ریزی‌های اصولی هستیم؟ این مساله را می‌پذیرد، اما خیلی زود سراغ خدمات و اقدامات مدیریت شهری می‌رود: خیلی اوقات علاج واقعه بعد از وقوع حادثه رخ می‌دهد. اما ما شاهد هستیم درحال حاضر مدیریت شهری تلاش می‌کند تا برای ایجاد آن زیرساخت‌های لازم برنامه ریزی کند و با توجه به منابع و امکاناتی که در اختیار دارد شرایط لازم را فراهم کند. تشکیل خود سازمان پیشگیری و مدیریت بحران و ایمنی HSE شهرداری تهران یکی از این اقدامات بوده است.


این ادعا که تهران در هنگام بروز بحران دارای مشکلات عدیده‌ای خواهد بود مانع از آن نیست تا عضو شورای شهر اقدامات موثر نهاد متبوعش برای ایمن سازی شهر را از یاد ببرد: در این زمینه با آموزش‌هایی که صورت می‌گیرد و با سوله‌های پایگاه‌های پیشگیری و مدیریت بحران که احداث شده و تجهیزاتی که فراهم می‌شود گام‌های موثری برای ایمنی سازی شهر تهران برداشته شده است. همچنین باید به تقویت سازمان آتش نشانی و تجهیزات و امکاناتی که برای این سازمان تدارک دیده شده و نیرو‌های متخصصی که در آنجا مشغول فعالیت هستند اشاره کنم.

به خلاف محسن هاشمی که جمعیت تهران را کمتر از ده میلیون می‌داند صدراعظم نوری آمار دوازده تا سیزده میلیونی جمعیت پایتخت را تایید می‌کند: از طرفی ایجاد فضا‌های عمومی که قابل دسترس باشند در هنگام بروز یک رخداد می‌تواند مقدماتی را به وجود بیاورد که اگر خدای ناکرده حادثه‌ای رخ داد و زلزله‌ای اتفاق افتاد یا موقع بروز حوادث مشابه کم‌ترین خسارت را داشته باشیم. بالاخره شهری که دارای جمعیت چندین میلیونی باشد که با در نظر گرفتن جمعیت شناور تا دوازده یا سیزده میلیون نفر هم می‌رسد و وسعت جغرافیایی اش هم نزدیک به هفتصد کیلومتر مربع می‌شود یک کلانشهر عظیم محسوب می‌شود.

عضو شورای شهر تهران مشکل ساختار معیوب پایتخت را بی برنامه بودن توسعه این شهر می‌داند. او دست مسوولان را برای حل ریشه‌ای مشکلات تهران بسته می‌بیند: شهر تهران از روز اول هم بر اساس اصول ایمنی طراحی و ساخته نشده است. تهران با همین وضع به تدریج توسعه پیدا کرده و شکل توسعه این شهر هم لزوما براساس یک برنامه و نقشه راه نبوده است. امروز هم نمی‌شود این شهر را تخریب و از نو ساخت؛ بنابراین مجبور هستیم به سازی کنیم. مدیران شهری ما مجبور هستند تسهیلاتی را فراهم کنند و سازوکار‌هایی را ایجاد کنند که خسارات در زمان بروز حادثه به حداقل برسد تا آسیب‌ها کمتر باشد.

انتهای پیام/