سیستم بازنشستگی و حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی از جمله مباحث حساس و مهم در حوزه اقتصاد و اجتماع هر کشوری است. در ایران نیز تامین اجتماعی به عنوان یکی از سازه‌های اصلی امنیت اجتماعی، مسئولیت تامین حقوق بازنشستگان را بر عهده دارد. با این حال، در بررسی دقیق این سیستم، می‌توان نقاط ضعفی را مشاهده کرد.
یکی از نقاط ضعف مهم در حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی، عدم رعایت تفاوت‌های شغلی است. سیستم فعلی، بر اساس سابقه کار یک فرد بدون توجه به نوع شغل و میزان سختی و خطرات آن، حقوق بازنشستگی را تعیین می‌کند. این رویکرد باعث می‌شود که فردی که در شغلی با خطرات و سختی‌های فزاینده کار می‌کند، در مقایسه با شغلی که کمتر خطرات دارد، از حقوق بازنشستگی کمتری برخوردار شود. این ناعدالتی باعث ایجاد نگرانی و نارضایتی در بین بازنشستگان با سابقه کار است.
از دیگر نقاط ضعف در حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی با ۳۰ سال سابقه کار، کاهش قدرت خرید بازنشستگان است. در طول سال‌ها، نرخ تورم و هزینه‌های روزمره افزایش یافته‌اند، اما حقوق بازنشستگان متناسب با این مساله افزایش نیافته است. این موضوع باعث کاهش درآمد و قدرت خرید بازنشستگان می‌شود و زندگی آن‌ها را با مشکلات مالی روبه‌رو می‌کند. در نتیجه، بازنشستگان با سابقه کار مجبور می‌شوند به راه‌های دیگری برای تأمین هزینه‌های زندگی خود پرداخت کنند، که ممکن است به عواقب منفی برای سلامت مالی و روانی آن‌ها منجر شود.
یکی دیگر از نقاط ضعف جدی در سیستم بازنشستگی و تامین اجتماعی، مزایای کم حقوق بازنشستگان با ۳۰ سال سابقه کار است. این واقعیت ناراضی کننده است که فردی که سال‌ها در خدمت جامعه بوده و به تولید و پیشرفت کشور کمک کرده است، در آخرین مرحله زندگی خود با مشکلات مالی روبرو شود. در ادامه گزارش به برخی از آیتم‌های اضافی در فیش حقوقی بازنشستگان کارگری در سال ۱۴۰۲ اشاره می‌کنیم.
کمک هزینه مسکن
میزان کمک هزینه مسکن برای هر پرونده مستمری بازنشستگی، از کارافتادگی کلی و بازماندگان به مبلغ ۲,۰۰۰,۰۰۰ ریال در ماه تعیین شده است.
کمک به تأمین معیشت مستمریبگیران
میزان کمک مالی برای تأمین معیشت مستمری‌گیران به ازای هر پرونده، مستمری بازنشستگی، از کارافتادگی کلی و بازماندگان به مبلغ ۲,۶۶۰,۰۰۰ ریال در ماه تعیین شده است.
کمک هزینه عائله‌مندی، کمک هزینه اولد و کمک هزینه همسر متکفل فرزند
مطابق ضوابط جاری، در سال ۱۴۰۲، میزان کمک های مالی به شرح زیر برای مشمولین تعیین و پرداخت می‌شود:
حق سنوات
حق سنوات مازاد بر ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه (اصلی و ارفاقی) آن دسته از مستمریبگیران که وفق ضوابط مندرج در بند (۵) با موضوع مزایای جنبی مستمریبگیران بخشنامه تنقیح و تلخیص شماره ۱۱۵۸۰/۹۹/۱۰۰۰ مورخ ۰۶/۱۲/۱۳۹۹ در حال برداخت می‌باشد، در سال ۱۴۰۲ به میزان ۵.۰۰۰ (پنج هزار) ریال به ازای هر سال سابقه مازاد بر ۲۰ سال افزایش می‌یابد.
بند ۳۹ قانون بودجه سال ۱۳۸۸
جدول توزیع یارانه دولت مطابق بند 39 قانون بودجه سال 1388 کل کشور
ردیف |
میزان مستمری (ریال) |
تعداد مستمری بگیران |
میانگین افزایش بابت یارانه دولت (ریال) |
1 |
2350000> |
24،788 |
820،000 |
2 |
2350000 |
731،216 |
800،000 |
3 |
2350001-250000 |
126،358 |
776،176 |
4 |
2500001-300000 |
100،577 |
675،970 |
5 |
3000001-400000 |
150،933 |
501،136 |
6 |
4000001-500000 |
95،894 |
377،705 |
7 |
5000001-600000 |
48،243 |
303،242 |
8 |
6000001-700000 |
27،180 |
253،312 |
9 |
7000001-800000 |
15،030 |
216،597 |
10 |
8000001-900000 |
7،789 |
190،055 |
11 |
9000001-1000000 |
3،432 |
168،698 |
12 |
10000000> |
1،413 |
146،706 |
جمع |
1332851 |
||
جمع کل بار مالی (سالیانه) 10923 میلیارد ریال |
|||
ارقام ذکر شده در گزارش مربوط به سال ۱۴۰۲ است و از تاریخ ۱۴۰۳/۱/۱ کلیه مستمری‌های بازنشستگی، از کار افتادگی و مجموع مستمری‌های بازماندگان مشمول قانون تأمین اجتماعی برای دریافت کنندگان حداقل مستمری به میزان ۳۵٪ افزایش می یابد به نحوی که مجموع دریافتی با احتساب عائله مندی، اولاد، معیشت و مسکن کمتر از ١٠٠،٩۶١،۵۶٠ ریال نباشد.آیا این میزان افزایش حقوق می‌تواند زندگی راحت و بدون دردسری برای این قشر فراهم کند؟
