مهسا مژدهی: اسرائیل پس از ماه‌ها تهدید، عملیات نظامی خود علیه رفح را آغاز کرد. این عملیات در شرایطی انجام شد که رسانه‌ها از موافقت حماس با طرح آتش‌بس پیشنهادی قاهره سخن می‌گفتند. تنها چند ساعت بعد، نیروهای اسرائیل گذرگاه رفح را به اشغال در آوردند. پیش از آن تلاویو یک هفته به حماس فرصت داده بود تا بین حمله به رفح و آتش‌بس یکی را انتخاب کند. نتانیاهو اما کمی بعد اعلام کرد حتی در صورت آتش‌بس هم به رفح حمله خواهد کرد.
۱- مقامات اسرائیلی رفح را آخرین سنگر حماس در غزه می‌نامند. از آنجایی که نتانیاهو می‌گوید با خودش عهد بسته تا حماس را در این باریکه زمین‌گیر کند، از مدت‌ها پیش ساز حمله رفح را در جنوب نوار غزه کوک کرده بود. بهانه تلاویو در شرایطی که امکان یک آتش‌بس میان اسرائیل و حماس بالا گرفته بود، حمله راکتی به گذرگاه کرم ابوسالم است که منجر به کشته شدن چهار سرباز اسراییلی شد. پس از این اتفاق، گذرگاه به‌عنوان یکی از نقاطی که کمک‌های بشردوستانه به آوارگان فلسطینی از آن گذر می‌کرد، به مدت چهار روز بسته شد.
۲- روز دوشنبه ۱۷ اردیبهشت، حماس اعلام کرد که تخلیه موقت و محدود ساکنان رفح را آغاز می‌کند. در آن زمان ارتش اسرائیل به ۱۰۰ هزار نفر از ساکنان محله‌های شرقی رفح خواسته بود تا خانه‌ها یا محل‌هایی که پیش از این برایشان امن به حساب می‌آمدند خارج شده و به آنچه نقاط بشردوستانه در المواسی یا خان یونس خوانده می‌شود، بروند. ارتش اسرائیل مدعی شده در این مکان‌ها آب و چادر و غذا و دارو در دسترس فلسطینی‌ها قرار دارد. ادعای اسرائیلی‌ها در مورد تامین امنیت و نیازهای فلسطینی‌ها در شرایطی مطرح شد که یک روز قبل از آن یک گذرگاه کلیدی برای ارسال کمک‌های انسان‌دوستانه به غزه از سوی آنها بسته شده بود.
۳- اما برای اینکه بدانیم دقیقا چه فاجعه انسانی در انتظار رفح است، باید نگاهی به مختصات این نقطه پرتراکم از جهان بیندازیم. رفح در جنوب نوار غزه، تاریخی پنج هزار ساله و کهن دارد و با مصر همجوار و هم‌مرز است. نام این منطقه در کتاب‌های مربوط به مصر باستان و آشوری‌ها آمده. پیش از همه این اتفاقات اخیر، رفح گذرگاهی زمینی از سوی غزه به جهان بیرون به حساب می‌آمد. جمعیت رفح قبل از آنکه اسرائیل به غزه حمله کند به ۳۰۰ هزار نفر هم نمی‌رسید اما حالا بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر دیگر به آن اضافه شده و تعداد فلسطینی‌هایی که در آنجا سکونت داده شده‌اند، به یک میلیون و ۴۰۰ هزار نفر می‌رسد. این تعداد در منطقه‌ای به وسعت ۶۳ کیلومتر اسکان داده شده‌اند. رفح از شمال به خان یونس و از جنوب به اراضی مصر و از غرب به دریای مدیترانه و از شرق به منطقه موسوم به خط سبز منتهی می‌شود که حد فاصل مناطق فلسطینی سال ۱۹۶۷ و اراضی اشغالی است. قسمت بزرگی از رفح خط ساحلی است و صحرای سینا را هم در کنار خودش دارد. نوار غزه از سال ۱۹۴۸ تا ۱۹۶۷ تحت کنترل مصر بود و بعد از ۱۹۶۷ به اشغال اسرائیل درآمد و این رژیم تا ۴۰ سال پیش که در پی فشار بین‌المللی ناچار به خروج از غزه شد، بر این منطقه سیطره داشت. در ۲۰۰۱ کنترل گذرگاه رفح دوباره به دست اسرائیلی‌ها افتاد و این وضعیت تا چهار سال بعد ادامه پیدا کرد. نخستین اردوگاه فلسطینیان در رفح در سال ۱۹۴۹ میلادی برپا شد. اما اسرائیل از اوایل دهه هفتاد، یک محله در جنوب با نام محله برزیل و یک محله در شمال با نام تل‌السطلان را برای اسکان پناهندگان فلسطینی اختصاص داد.
۴- مهم‌ترین اهمیت گذرگاه رفح درحال‌حاضر به این دلیل است که نزدیک به یک و نیم میلیون نفر در همین ناحیه کوچک و محدود پناه گرفته‌اند. اما علاوه بر این گذرگاه رفح دروازه ورود کالاها و کمک‌های بشردوستانه از جمله مواد غذایی و مواد اولیه، دارو و تجهیزات پزشکی و ... به نوار غزه است. حتی در مواقعی امکان تجارت اهالی غزه با بیرون از این باریکه، با اجازه مصر به‌وجود می‌آمد. اما برای تلاویو، تسلط بر رفح به معنای تسلط بر نوار غزه است. نتانیاهو، رفح را آخرین سنگر حماس می‌داند و این باور را ایجاد کرده که اگر حمله به رفح را ادامه دهد، حماس را از بین خواهد برد.
۵- الجزیره در گزارش روز هفت می خبر از تحولاتی در آمریکا پس از حمله به رفح داد و نوشت دولت ایالات متحده فروش هزاران سلاح هوشمند و دقیق به متحد خود اسرائیل را در بحبوحه جنگ غزه به تعویق انداخته است. بعد از انتشار این گزارش، وال‌استریت ژورنال هم پا پیش گذاشت. یک مقام کنگره که با روند فروش تسلیحات آشنا است به وال‌استریت‌ژورنال گفت: این اقدامی غیرعادی است؛ به ویژه برای اسرائیل و به‌ویژه در زمان جنگ. این مقام گفت، با این حال از دلیل تاخیر بی‌اطلاع هستند. ست بیندر کارشناس فروش تسلیحات ایالات متحده در مرکز دموکراسی خاورمیانه، به وال‌استریت گفت که اگر تاخیر عمدی باشد، این اولین نمونه از زمان شروع این جنگ بود که دولت چنین اقدامی را درباره سلاح‌هایی که می‌دانیم در غزه استفاده می‌شود، انجام داد. یک مقام دولتی آمریکا به شبکه سی‌بی‌اس گفته محموله نظامی که ایالات متحده ارسالش را به تعویق انداخته این محموله شامل هزار و ۸۰۰ بمب دو هزار پوندی یا ۹۰۷ کیلوگرمی و هزار و ۷۰۰ بمب ۵۰۰ پوندی یا۲۲۶ کیلوگرمی بوده است.
۶- به گفته رسانه‌های اسرائیلی لشکر گفعاتی ماموریت حمله به رفح را برعهده دارد. گفعاتی یا جفعاتی، یکی از سه لشکر اصلی رژیم صهیونیستی است که از نیروهای زبده و بسیار مجهز تشکیل شده. جفعاتی یک تیپ پیاده نظام در ارتش رژیم صهیونیستی است که در سال ۱۹۴۸ تاسیس شد. این تیپ در درگیری‌های رژیم صهیونیستی در جبهه‌های مختلف شرکت کرده است. تعدادی از سربازان این تیپ در درگیری‌های غزه کشته شده‌اند.
۷- این نخستین بار نیست که رفح مورد هجوم قرار می‌گیرد. اما به‌نظر می‌رسد یکی از خطرناک‌ترین جملات به این ناحیه، مربوط به امسال باشد. پیش از این اسرائیل در سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۱۴ هم حملاتی را به بهانه اینکه راکت‌های فلسطینی از رفح به سمت سرزمین‌های اشغالی شلیک می‌شوند، تدارک دیده بود که قربانیان نسبتا زیادی داشت.
۸- تلاویو می‌گوید حمله به رفح محدود است. این یعنی نتانیاهو در مقابل دوستان غربی‌اش مدعی شده قرار نیست حمله گسترده و همه‌جانبه‌ای در رفح انجام دهد. با این حال، همین حالا آمارهایی از کشته شدن غیرنظامیان وجود دارد. اما دولت بایدن ظاهرا از پدیده حمله محدود به رفح، چندان بدش نیامده است. دو مقام آمریکایی به آکسیوس گفته‌اند، کاخ سفید فکر می‌کند که عملیات اسرائیل برای تصرف گذرگاه رفح از خط قرمز رئیس جمهور بایدن که می‌تواند منجر به تغییر در سیاست آمریکا در قبال جنگ غزه شود، عبور نمی‌کند. به‌هرحال از آنجایی که رفح به‌عنوان مکانی امن برای فلسطینی‌هایی که از غزه گریخته بودند به حساب می‌آید، ناظران معتقدند اقدام نتانیاهو در حمله به آن در آینده می‌تواند برایش بسیار گران تمام شده یا از آنجایی که ظن نسل‌کشی وجود دارد او را در مقابل دادگاه‌های بین‌المللی قرار دهد.
۳۱۱۳۱۲
