امتحانات خردادماه پایه نهم امسال در سه درس فارسی، ریاضی و علوم و برای پایه ششم دبستان نیز برای دروس علوم و ریاضی به صورت هماهنگ کشوری برگزار می‌شود که رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش‌وپرورش جزئیاتی از پشت پرده و چرایی اتخاذ چنین تصمیمی را تشریح کرد.
محسن زارعی در گفت‌وگو با ایسنا، افزود: در سنوات قبل کیفیت نظام آموزش و پرورش بیشتر با عملکردش در آزمونهای بین‌المللی سنجیده می‌شد مثلا بعد از اعلام نتایج آزمونهای تیمز و پرلز وضعیت کیفیت نظام آموزش و پرورش سنجیده می‌شد که در چه سطحی قرار دارد؛ لذا معیاری از سوی وزارت آموزش و پرورش در این خصوص وجود نداشت و اعلام نمی‌شد.
وی با بیان اینکه در سال ۱۴۰۲ وضعیت درسی دانش‌آموزان با اعلام معدل و نتایج امتحانی به صورتی عامدانه توسط وزارت آموزش و پرورش اعلام شد اظهار کرد: نظر شخص آقای وزیر و مجموعه وزارتخانه این بود که برای ارتقای کیفیت آموزشی نیازمند شناخت وضعیت موجود هستیم لذا مقرر شد بر اساس اصل شفافیت، واقعیات را به جامعه بگوییم تا در جریان عملکرد نظام آموزش و پرورش قرار گیرند.
رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش‌وپرورش با تاکید بر اینکه تغییر وضعیت موجود و شناسایی علت افت آموزشی دانش‌آموزان نیازمند بررسی داده‌هایی واقعی بود تا بر اساس آن بتوانیم برنامه‌ریزی کنیم گفت: آنچه با اعلام نتایج امتحانی و آزمونهای نهایی رخ داد، نمایش یک داده واقعی از وضعیت نظام آموزشی بود که این داده‌ها در واقع برش‌های مختلفی از وضعیت استانی، منطقه‌ای و مدرسه‌ای آموزش داشت؛ به عبارت دیگر ما تحلیل آزمون‌ها را تا مدارس نیز ارسال کرده‌ایم و هم اکنون مدارس می‌دانند دانش‌آموزانشان در چه درسی و حتی در چه عناوینی از یک درس بیشترین ضعف را دارند؛ اینگونه مدیران مدارس می‌توانند به فکر جبران باشند تا برای دانش‌آموزان سال بعد این اتفاق رخ ندهد. یا اگر در یک منطقه‌ای دانش‌آموزان مشکلی در دروس دارند که در سایر مناطق کشور همان مشکل کمتر است، منطقه باید این امر را دوره‌های توانمندسازی معلمان مدنظر قرار دهد و برنامه‌هایی برای دانش‌آموزان در نظر بگیرند تا بتواند خلاءها را جبران کند.
وی ادامه داد: البته این بررسی صرفا به پایه خروجی نظام آموزش و پرورش یعنی پایه دوازدهم محدود شده است لذا هیچ دریافتی از وضعیت عملکرد دانش‌آموزان سایر دوره‌ها مثل ابتدایی و متوسطه اول نداریم چرا که هیچ معیاری برای ارزشیابی و سنجش آنها تعریف نکرده بودیم تا بتوانیم وضعیت آنها را قضاوت کنیم، در حالی که در سند تحول بنیادین عنوان شده در گذر از دوره‌های تحصیلی باید آزمونهایی نتیجه محور برگزار شود تا علاوه بر سنجش وضعیت عملکرد دانش‌آموزان، در کلان هم بتوانیم وضعیت نظام آموزشی در هر دوره را قضاوت کنیم؛ این کار از طریق برگزاری سنجش‌های ملی ممکن است و لازمه‌اش نیز برگزاری آزمونهایی استاندارد است.
رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش‌وپرورش با اشاره به اینکه سنجش‌های ملی معمولا به شکل نمونه آماری انجام و عملکرد نظام آموزشی بر اساس نتایج آن سنجیده می‌شود گفت: در گام اول، امسال تصمیم گرفته شد آزمون‌ها در دوره اول متوسطه(نهم) و پایه ششم بر مبنای سنجش شایستگی‌ها صورت گیرد بنابراین باید به سمت آزمونهای عملکردی می‌رفتیم؛ برای اینکار نیاز بود تغییری در شیوه‌های ارزشیابی به صورت هماهنگ رخ دهد تا به آزمونهای داخلی هم سرایت کند لذا تصمیم گرفته شد آزمونهای هماهنگی برگزار شود تا بواسطه آن در گام بعدی توانمندسازی معلم و دانش‌آموز اتفاق بیفتد.
زارعی خطاب به والدین و دانش‌آموزان ششم ابتدایی گفت: در شیوه ارزشیابی دانش‌آموزان دوره ابتدایی هیچ اتفاقی نمی‌افتد و کماکان معلم محور است و تنها یکی از ابزارهای ارزشیابی دانش‌آموزان این آزمون است. نتایج این آزمون‌ها (علوم و ریاضی) در کنار عملکرد دانش‌آموز در طول سال تحصیلی، نتیجه ارزشیابی معلم از دانش آموز در پایان سال تحصیلی می‌شود؛ یعنی این آزمون، ملاکی برای گذر از پایه ششم به هفتم نیست بلکه برای مکملی برای ارزشیابی دانش‌آموزان این پایه است.
وی با بیان اینکه نمونه‌هایی از پاسخ‌برگ‌های ششمی‌ها و نهمی‌ها دریافت و تصحیح آنها نیز به صورت کنترل شده برای ارزشیابی نظام آموزشی آن دوره تحصیلی صورت می‌گیرد تاکید کرد: یعنی دیگر کاری به دانش آموز و کلاس درس و مدرسه‌اش نداریم بلکه این نمونه‌ها هستند که انتخاب و ملاک قرار می‌گیرند و سنجش‌هایی ملی از دل اینها رقم می‌خورد.
رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش‌وپرورش همچنین نگاهی هم به وضعیت آموزشی دوره اول مقطع ابتدایی داشت و گفت: برای پایه سومی‌ها دیگر آزمون هماهنگی در کار نیست بلکه برای «مهارت خواندن» این پایه نیز یک سنجش ملی داریم که با مراجعه به مدرسه و کلاس درس آنها سوالاتی پرسیده و پرسش‌نامه‌هایی تکمیل می‌شود و قرار است اینگونه وضعیت نظام آموزشی در دوره اول مقطع ابتدایی را تشخیص دهیم؛ اینگونه از هر دوره تحصیلی می‌توانیم یک قضاوت و برداشتی داشته باشیم تا بعدا هم بتوانیم روند مطالعات را به روی آنها انجام دهیم.
وی درخصوص دلیل انتخاب دروسی همچون «ریاضی» و «علوم» برای سنجش ملی دانش‌آموزان گفت: در دوره اول ابتدایی مهارت خواندن مدنظر است که به درس فارسی برمی گردد البته اصلش این بود که مهارت «خواندن و نوشتن» در نظر گرفته شود و قرار بود آزمونی شفاهی با ابزارهای طراحی شده برگزار شود که در سال‌های بعد این امر تکمیل خواهد شد و مهارت خواندن و نوشتن را دربر خواهد گرفت.
زارعی در پایان یادآور شد: در دوره دوم مقطع ابتدایی هم بدلیل آنکه بخش اعظم درس «فارسی» به صورت "شفاهی" پرسیده می‌شود و ابزار استانداردی که بخواهد این کار را انجام دهد آنهم برای تمامی دانش‌آموزان، کار سختی است لذا به صورت نمونه‌گیری می‌توانیم اینکار را انجام دهیم که به سال بعد واگذار شد تا مطالعه روند درس فارسی را برای هر دوره داشته باشیم؛ اما درس علوم و ریاضی هم در پایه ششم و هم نهم انتخاب شد که می‌تواند به مطالعات روندی ما کمک کند.
