تتر به‌عنوان محبوب‌ترین استیبل کوین بازار ارزهای دیجیتال کاربردهای متعددی داشته باشد، اما سرگذشتی پر فراز و نشیب را نیز از سر گذرانده است. این امر منجر به این می‌شود که مجدداً دربارۀ آن فکر کرده، استفاده از آن را بررسی کنیم و به این فکر کنیم که چرا تتر نخریم؟
گرچه استیبل کوین‌های متعددی وجود دارند که به دلار آمریکا پِگ شده یا به‌عبارتی پیوند داده شده‌اند، اما می‌دانیم که محبوب‌ترین آنها، این ارز دیجیتالِ متعلق به شرکت تتر لیمیتد است.
اگر در فکر خرید تتر هستید ولی نمی‌دانید چرا بسیاری از مردم خرید این استیبل کوین را می‌پسندند، در این مقاله باهم نگاهی دقیق‌تر به این ارز دیجیتال می‌اندازیم تا اگر مایل به استفاده از تتر در معاملات هستید، آگاهانه به سراغ آن بروید.
تتر ارز دیجیتالی است که پشتوانۀ آن دلار آمریکا می‌باشد یا به اصطلاح به دلار آمریکا پگ (Peg) شده است. قیمت تتر همواره برابر با یک دلار آمریکا بوده و شرکت تتر لیمیتد (شرکت عرضه‌کننده این استیبل کوین) همیشه سعی در حفظ این نسبت دارد.
تتر را می‌توان به نوعی دلار دیجیتال تعریف کرد که البته مزیت‌های بسیار جذابی را به‌خصوص برای کاربران ایرانی ایجاد کرده است. درواقع مقایسه تتر با دلار از آن دست مقایسه‌هایی است که بیشتر از اینکه برای کاربران جهانی جذاب باشد، ایرانی‌ها را به خود شیفته می‌کند.
در واقع، تتر را یک استیبل کوین می‌نامند؛ یعنی ارز دیجیتالی که همیشه قیمتی ثابتی دارد. همین امر موجب شده تا تتر برای سرمایه‌گذاران و معامله‌گران محبوب باشد. گرچه تتر تنها استیبل کوین موجود در بازار ارزهای دیجیتال نیست، اما آن را می‌توان محبوب‌ترین و شناخته‌شده‌ترین آنها دانست.
بااین‌حال و متأسفانه، این محبوبیت باعث شده تا کلاهبرداران نیز به آن علاقه‌مند شوند و با روش‌های مختلف به دنبال فریب کاربران و سرقت دارایی‌های دیجیتال آنها از طریق کلاهبرداری تتر باشند.
یکی از نقش‌های مهم استیبل کوین‌ها از جمله تتر در بازار ارزهای دیجیتال، حفاظت از سرمایۀ سرمایه‌گذاران در برابر نوسانات بازار است. در واقع، در این بازار پرتلاطم که بسیاری از ارزهای دیجیتال نوسانات زیادی را تجربه می‌کنند، این نوع از ارزها نوعی نقش ابزاری برای ذخیره ارزش را ایفا می‌نمایند.
البته باید توجه داشت که جنجال‌های پیرامون این ارز دیجیتال زیاد است و نگرانی‌های متعددی دربارۀ آن وجود دارد.
اساساً ایده پشت تتر این است که پول نقد خود را به یک ارز دیجیتال با ثبات تبدیل کنید. حال ممکن است این سوال پیش بیاید که این ثبات چه اهمیت و کاربردی دارد؟ تتر که مانند سایر ارزهای دیجیتال سودهای کلانی از نوسانات قیمتی به سرمایه‌گذاران خود نمی‌دهد، پس دیگر ارزش و کاربردی دارد؟
این استیبل کوین به دلایل مختلفی استفاده شده و موردپذیرش قرار گرفته می‌گیرد که رایج‌ترین کاربردهای تتر عبارت‌اند از:
یکی از مزایای ارزهای دیجیتال این است که این امکان را فراهم می‌کنند تا مردم در هر کجای دنیا که باشند، بتوانند با سرعت زیاد و با هزینۀ کم برای یک‌دیگر پول ارسال کنند. از آنجا که نقل و انتقالات بین‌المللی پول معمولاً هزینه‌بر بوده و با سرعت پایین انجام می‌شوند، ارزهای دیجیتال به‌عنوان یک گزینۀ جایگزین مناسب، همواره میان کاربران مطرح هستند.
اما یک چالش اساسی که دربارۀ اکثر ارزهای دیجیتال وجود دارد این است که نوسانات قیمتی آنها برای حفظ دارایی سرمایه‌گذاران مشکل‌ساز خواهند شد. برای نمونه ممکن است ارزش چیزی که ارسال می‌کنید تا زمانی که به دست گیرنده می‌رسد، تغییر کند. تتر این مشکل را حل می‌کند، چراکه قیمت ثابتی دارد.
استفاده از پول‌های فیات برای معاملهٔ ارزهای دیجیتال ممکن است هزینه‌های زیادی داشته باشد و همچنین برداشت و انتقال آن ممکن است حتی تا چند روز طول بکشد. راهکار ساده‌تر در اینجا، استفاده از تتر برای معاملۀ ارزهای دیجیتال است.
می‌توانید تتر بخرید، در حساب صرافی خود نگه دارید، سپس هر زمان که بخواهید اقدام به معامله‌گری ارزهای دیجیتال نمایید یا آن را در کیف پول خود برداشت کنید؛ یعنی به‌جای معامله با پول‌های فیات، با تتر که ارزشی ثابت دارد، خریدوفروش کنید.
برخی از پلتفرم‌های امور مالی غیرمتمرکز در دنیای ارزهای دیجیتال به شما این امکان را می‌دهند تا دارایی‌های خود را وام دهید؛ این فرآیند با هر ارز دیجیتالی، از جمله استیبل کوین‌ها انجام می‌شود. نرخ بهره نیز بسته به پلتفرم و نوع دارایی که وام می‌دهید، می‌تواند رقم بالایی باشد که این کار را به یک راهکار درآمدی سودده و جذاب تبدیل می‌کند.
مزیت دریافت وام با استیبل کوین‌هایی مانند تتر این است که هنگام تسویه وام، نیازی نیست نگران نوسانات قیمت باشید، زیرا شما به شکل تتر این مبالغ را باز خواهید گرداند.
گرچه تتر ممکن است استیبل کوین مطمئن و قابل‌اتکایی در معاملات در بازار ارزهای دیجیتال به‌نظر برسد، اما دلایلی مانند موارد زیر وجود دارند که به ما گوش‌زد می‌کنند که چرا تتر نخریم و در مورد استفاده از آن محتاط باشیم:
باید بدانیم که حرف و حدیث‌های زیادی دربارۀ تتر لیمیتد (Tether Limited)، شرکت سازنده و عرضه‌کننده توکن‌های تتر وجود دارد و برخی مسائل نگران‌کننده نیز در مورد آن به گوش رسیده است. برای نمونه یکی از مهم‌ترین این موارد در زمینۀ پشتوانه توکن‌های تتر (USDT) است. در واقع حسابرسی از ذخایر دلاری این شرکت که قرار بود در سال ۲۰۱۷ انجام شود، هرگز اتفاق نیفتاده است.
در ادامه به بررسی موارد دیگری از این دست که تتر با آنها روبه‌رو است، می‌پردازیم.
در استیبل کوین‌ها ذخایر و پشتوانه‌ها نقش بسیار کلیدی و مهمی ایفا می‌کنند؛ اگر شرکتی که یک استیبل کوین به پشتوانه‌ای مانند دلار با تعهد نسبت ۱ به ۱ منتشر می‌کند، در واقعیت در ازای هر توکن صادرشده یک دلار در ذخایر خود نداشته باشد، درواقع درحال خلق پول از هیچ است!
در مورد تتر، بحث‌ها پیرامون ذخایر این ارز دیجیتال بسیار زیاد بوده است. متأسفانه این سابقه وجود دارد که حتی تتر لیمیتد دربارۀ آنها دروغ گفته باشد. ادعا این بود که هر تتر به پشتوانه یک دلار آمریکا ایجاد شده است، اما گویا واقعا چنین نبوده است. همین امر، حساسیت‌ها و نگرانی‌ها را بیشتر کرد.
در سال ۲۰۱۹، وکلای تتر لیمیتد فاش کردند که تنها ۷۴ درصد از تترهای در گردش، پشتوانه نقدی و یا معادل آن را دارند. در سال ۲۰۲۱، تتر لیمیتد میزان و نوع ذخایر خود را منتشر کرد که نشان می‌داد تنها ۲/۹ درصد از تترها پشتوانه پول نقد دارند! مابقی آن ترکیبی از دارایی‌هایی مانند اوراق تجاری (Commercial Paper)، وام‌های تضمینی (Secured Loans) و اوراق قرضهٔ شرکتی (Corporate Bonds) بودند.
در نهایت باید به این نکته توجه داشته باشیم که گرچه تراکنش‌های USDT غیرمتمرکز است و روی بلاک چین‌های بزرگی انجام می‌شود؛ ولی توزیع واحدهای آن کاملاً متمرکز است و نمی‌توان آن را ارز دیجیتال غیرمتمرکز نامید.
منتقدان تتر مدعی هستند که از این استیبل کوین برای افزایش قیمت بیت کوین استفاده می‌شود. برای درک اینکه چگونه ممکن است چنین چیزی رخ دهد، بهتر است درباره چگونگی عرضۀ تتر بیشتر بدانیم.
تتر لیمیتد کنترل کاملی بر عرضه تتر دارد؛ برخلاف بعضی از ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین، که باید کوین‌های جدید را طی یک فرایند خاص استخراج کرد، تتر لیمیتد می‌تواند هر تعداد کوین جدید را که بخواهد، عرضه کند. این شرکت، ادعا می‌کند که میزان عرضه را بر اساس مقدار واقعی موردنیاز انجام تنظیم می‌کند. اما همان‌طور که گفتیم، متأسفانه این شرکت سابقۀ خوبی در شفافیت ندارد.
بااین‌تفاسیر این امکان وجود دارد که تتر لیمیتد بتواند کوین‌هایی جدید منتشر کرده و سپس از آنها برای خرید بیت کوین استفاده نماید. این امر به شرکت اجازه می‌دهد تا بیت کوین را با پولی که وجود ندارد، خریداری کند و همچنین موجب افزایش قیمت بیت کوین نیز شود.
برای نمونه، شاید سال ۲۰۱۷ را به یاد بیاورید. زمانی که قیمت بیت کوین از حدود هزار دلار در ژانویه به حدود ۲۰.۰۰۰ دلار در دسامبر آن سال رسید. برخی‌ها معتقدند که چنین اقدامی از سوی تتر یکی از دلایل مهم این رشد بزرگ قیمتی بود.
باید این نکته را در نظر داشت، از آنجایی که صرافی بیتفینکس (Bitfinex) ارتباطات نزدیکی با تتر لیمیتد دارد، احتمال چنین دستکاری‌هایی در بازار پررنگ‌تر می‌شود. یک روزنامه‌نگار در طی تحقیقات خود در سال ۲۰۱۷ افشا کرد که یک شخص حقوقی اقدام به انجام معاملات واش تریدینگ با مبلغی معادل ۲۴,۰۰۰ بیت کوین پرداخته است.
در آن زمان این رقم معادل بیش از ۲۰ درصد از بیت کوین‌های نگهداری‌شده در صرافی بیتفینکس بوده و می‌توان گفت که احتمال وقوع دستکاری در بازار وجود داشته است.
در نوامبر ۲۰۱۷، تتر بیانیه‌ای منتشر کرد و اعلام نمود که تعداد ۳۰,۹۵۰,۰۱۰ واحد از توکن‌های تتر (USDT) از کیف پول آنها به سرقت رفته است. البته تتر لیمیتد در واکنش به این اتفاق بیان داشت که تترهای به‌سرقت‌رفته را هرگز بازخرید (Redeem) یا آزاد نخواهد کرد و به کاربرانش اطمینان داد که این اتفاق تأثیری بر ارزش این استیبل کوین نخواهد گذاشت.
بااین‌حال، وجوود چنین رخدادهایی در تاریخچه امنیتی شرکتی که مدعی ثبات و مسئولیت‌پذیری است، می‌تواند آسیب‌زا باشد و درواقع، خبر هک‌شدن آن چیزی نیست که مشتریان انتظار شنیدنش را داشته باشند.
یکی دیگر از دلایلی که می‌تواند ما را نسبت به استفاده از تتر نگران کند، این است که خوشنامی و اعتبار تتر لیمیتد بارها خدشه‌دار شده است؛ از ماجرای ذخایر که تتر پیش‌تر گفتیم تا پرونده قضایی ارتباطات آن با صرافی بیتفینکس. جالب است که بدانید هر دوی این شرکت‌ها (یعنی تتر لیمیتد و بیتفینکس)، مالکیت مشترکی دارند و در سال ۲۰۱۹، دادستان کل نیویورک علیه این شرکت‌ها دادخواست مطرح کرد. او ادعا نمود که ذخایر Tether برای پوشاندن ضررهای بیتفینکس (Bitfinex) مورداستفاده قرار گرفته است.
ماجرا از این قرار است که بیتفینکس از شرکت‌های پردازش پرداخت (Payment Processor) برایانجام عملیات واریز و برداشت مشتریان استفاده می‌کرد. در سال ۲۰۱۸، وقتی که این صرافی مبلغی حدود ۸۵۰ میلیون دلار را به شرکت پردازش پرداختی به‌نام کریپتو کپیتال (Crypto Capital) فرستاد، این وجوه مفقود شدند.
در نهایت به گفته دادستان کل نیویورک، برای پوشش این ضرر، بیتفینکس ۷۰۰ میلیون دلار از ذخایر تتر برداشت کرد. نهایتاً این پرونده در سال ۲۰۲۱ با جریمۀ ۱۸/۵ میلیون دلاری برای مالک این شرکت‌ها بسته شد.
با آن که قیمت تتر برابر با یک دلار است و در اکثر موارد توانسته این ثبات قیمتی را حفظ کند، اما موقعیت‌هایی وجود داشته که این نرخ برابری کمتر یا بیشتر شده است و شاهد تفاوت قیمت تتر و دلار بوده‌ایم. دلیل این امر، سازوکارهای عرضه‌وتقاضا است.
اگر قیمت دارایی‌های دیجیتال کاهش یابد و سرمایه‌گذاران بخواهند ارزهای دیجیتال پرنوسان خود را بفروشند و تبدیل به دارایی‌های باثبات‌تر کنند، تقاضا برای تتر می‌تواند افزایش یابد. این افزایش تقاضا موجب افزایش قیمت تتر می‌شود همانند اتفاقی که در سال ۲۰۲۰ میلادی شاهد آن بوده‌ایم. در این سال، قیمت تتر برای مدت کوتاهی به ۱/۰۶ دلار رسید.
در طرف مقابل و در نمونه‌ای مشابه، اخبار منفی در مورد تتر می‌تواند موجب کاهش قیمت این ارز شود. برای نمونه در گذشته، در سال ۲۰۱۸ برای مدت کوتاهی قیمت آن به ۰/۹ دلار رسید.
در چنین وضعیتی، تتر لیمیتد می‌تواند عرضه را متعادل کند تا قیمت را دوباره به عدد ۱ دلار برساد. اما نکته‌ای که باید در نظر داشته باشید این است که از نظر قانونی، هیچ تضمینی وجود ندارد که تتری که خریداری می‌کنید حتماً با قیمت ۱ دلار خریدار داشته باشد.
تا به اینجای مقاله، از چالش‌ها و نگرانی‌های حول تتر و شرکت ناشر آن و پاسخ‌هایی برای این سوال که «چرا تتر نخریم؟» گفتیم. البته آنچه گفتیم به این معنا نیست که ما در این مقاله به دنبال توصیۀ مالی باشیم. بلکه تصمیم به خرید یا عدم خرید تتر باید توسط شخص سرمایه‌گذار و با توجه به شرایط خاص خودش صورت بگیرد.
بااین‌حال توصیۀ ما این است که در کنار تتر، جایگزین‌های آن را نیز مورد بررسی قرار دهید تا تصمیمی آگاهانه بگیرید. ازین‌رو، در این بخش به معرفی معروف‌ترین و بهترین استیبل کوین‌هایی می‌پردازیم که جایگزینی برای تتر محسوب می‌شوند.
تی‌یو‌اس‌دی (TUSD) پروژه‌ای است که توسط تیمی از افراد باتجربه در حوزۀ بلاک چین و ارزهای دیجیتال، به نام تراست توکن (TrustToken)، مدیریت می‌شود. این پروژه از یک نهاد مرکزی، مانند تتر برخوردار نیست، بلکه به گروهی از شرکت‌های ثالث اعتماد می‌کند تا پیوند ۱ به ۱ ارز دیجیتال TUSD به دلار آمریکا را حفظ کنند. قیمت TUSD در بیشتر زمان حضور خود در بازار در محدودۀ یک دلار باقی مانده، اما گاهی نوساناتی را نیز تجربه کرده است.
استیبل کوین یو‌اس‌دی‌سی (USDC) توسط کنسرسیومی به نام سنتر (Centre) مدیریت می‌شود. کنسرسیومی که نتیجه یک همکاری میان دو شرکت بزرگ در حوزه بلاک چین و ارزهای دیجیتال است؛ یعنی «کوین بیس» (Coinbase) و «سیرکل» (Circle).
آنها برای حفظ ثبات قیمت این ارز، از مکانیسمی استفاده می‌کنند که متشکل از پروژه‌های متعدد در یک شبکه با هدف حفظ پِگ (Peg) این استیبل کوین است. هر پروژه و شرکت در این شبکه موظف است که ذخایر خود را حفظ کند. به‌علاوه، این ذخایر باید به‌طور شفاف در معرض دید عمومی باشند.
دای DAI اولین استیبل کوین غیرمتمرکز است. این ارز توسط تیم «میکر دائو» (MakerDao) راه‌اندازی شد. آنها از کاربران خود درخواست می‌کنند تا مقداری اتریوم را خریده و وثیقه کنند تا بدین‌گونه پیوند این ارز با دلار ثابت بماند. کاربران همچنین می‌توانند کوین‌های خود را سهام‌گذاری یا به‌عبارتی استیک کنند.
استیبل کوین دیگری که می‌خواهیم معرفی کنیم، توسط صرافی معروف جمینای (Gemini) عرضه شده است و دلار جمینای یا Gemini Dollar (با نماد GUSD) نام دارد. مانند تتر، این ارز باید به‌طور کامل پشتوانه‌های دلاری در حساب‌های بانکی خود داشته باشد. اما برخلاف تتر، دارایی‌هایش را در بانک استِیت استریت (State Street) نگه می‌دارد و تحت بیمه «شرکت بیمه سپرده فدرال» (FDIC) نیز هست.
پَکس دالر Pax Dollar با نماد USDP توسط پکسوس استاندارد (Paxos Standard)، یک شرکت مالی مستقر در نیویورک منتشر شده است. پشتوانۀ آن دلار آمریکا می‌باشد که در یک حساب بانکی قرار دارد، اما تحت مقررات و تأیید اداره خدمات مالی ایالت نیویورک است.
تمامی این استیبل کوین‌هایی که گفته شد و بسیاری دیگری که در لیست بالا حضور ندارند، ویژگی ها، مزایا و معایب منحصربه‌فرد خود را دارا می‌باشند. باید در نظر داشت که حداقل به دلیل نگرانی‌ها و ادعاهایی که علیه تتر مطرح می‌شوند، باید دائماً به بررسی جایگزین‌های آن نیز پرداخت و آنها را در تصمیمات مالی خود در نظر داشت.
این امر بستگی به هدف شما دارد؛ تتر برای حفظ ارزش و معامله با دیگر ارزهای دیجیتال مناسب است ولی برای سودآوری گزینه خوبی نیست.
تتر بخاطر کمبود شفافیت و ابهام در عملکرد مورد انتقاد بوده و حتی جریمه نیز شده است.
تتر نسبتا امن است، مخصوصا برای محافظت در برابر نوسانات ارزهای دیجیتال دیگر. اما هر سرمایه‌گذاری در بازار ارزهای دیجیتال ریسک خاص خود را دارد و لازم است که قبل از آن شفافیت و تاریخچه تتر را در نظر بگیرید.
تتر توسط دو شرکت جداگانه تاسیس شد که یکی از اونها صرافی ارز دیجیتال بیتفینکس بوده است.
بله، تتر یکی از محبوب ترین و پرکاربردترین استیبل کوین‌ها به حساب می‌آید که ارزش خود را با یک دلار آمریکا حفظ کرده است.
یو اس دی سی (USDC) ادعا می‌کند که امن‌ترین استیبل کوین با پشتوانه کامل و تحت‌نظارت قوانین است.
اگر قصد خرید یک استیبل کوین را دارید، حتماً می‌دانید که معروف‌ترین و محبوب‌ترین آنها تتر می‌باشد که قیمتی برابر با یک دلار دارد. این ارز دیجیتال حتی وقتی شاهد نوساناتی غیرمعقول بود و از مبلغ یک دلار فاصله می‌گرفت، پس از مدتی سریعاً به این قیمت برمی‌گشت. بااین‌حال، مسائل و نگرانی‌هایی جدی درباره این ارز دیجیتال وجود دارند. برای نمونه شرکت عرضه‌کننده آن، تتر لیمیتد، سابقه خوبی در شفافیت و اعتماد ندارد و این موضوع ریسک‌هایی را برای دارندگان این استیبل کوین ایجاد کرده است.
درنتیجه، بهتر است همواره به گزینه‌های جایگزین تتر نیز بیاندیشیم و آنها را بررسی کنیم. در چنین شرایطی می‌توان به‌جای تتر به سراغ این جایگزین‌ها مانند دای یا تی‌یو‌اس‌دی رفت.
