گروههای یاد شده از دولت آمریکا خواستند تا قبل از اجازه عربستان برای انجام تحقیقات جنایی بین المللی معتبر در مورد قتل جمال خاشقچی از تعامل با مقامات عالی رتبه سعودی، از جمله ولیعهد ، که در این جنایت نقش دارد ، اجتناب نماید.
انتشار گزارش امریکا در مورد قتل خاشقچی علاوه بر واکنش فعالان حقوق بشری ابعاد سیاسی غیر منتظره ای نیز پیدا کرده است. نحوه استمرار روابط استراتژیک آمریکا و عربستان، تاثیر اقدام آمریکا بر تحولات در خلیج فارس و منطقه خاورمیانه و مهمتر از همه آزمایش صحت ادعای دولت دمکرات آمریکا مبنی بر اولویت مباحث حقوق بشری و دموکراسی در رفتار سیاست خارجی آن کشور از جمله محورهای مباحث در محافل سیاسی و بین المللی در چند روز اخیر بوده است.
در تلاش برای مدیریت بحران در روابط با عربستان، سخنگوی کاخ سفید از عدم اتخاذ اقدامات تنبیهی علیه بن سلمان دفاع کرد و اظهار داشت: آمریکا قصد ارزیابی مجدد روابط با عربستان را دارد و دولت بایدن روش های موثرتری را در مسئول دانستن شاهزاده سعودی مد نظر دارد. وزیر امور خارجه آمریکا آنتونی بلینکن نیز گفته است کشور متبوع وی تنظیم مجدد روابط با عربستان را مد نظر دارد تا تا با منافع و ارزشهای آمریکا مطابقت بیشتری داشته باشد.
سخنگوی پنتاگون نیز روز دوشنبه 11 اسفند اظهار داشت، علیرغم گزارش اداره امنیت ملی آمریکا هیچ تغییری در روابط نظامی آمریکا و عربستان رخ نخواهد داد. وی افزود: روابط نظامی آمریکا با عربستان محکم است و محکم باقی خواهد ماند ما تعهداتی نسبت به عربستان داریم و به انجام این تعهدات ادامه خواهیم داد.
با توجه به اظهارات شتابزده مقامات آمریکا در تاکید بر روابط با دولت سعودی به نظر می رسد دولت این کشور با انتشار گزارش قتل جمال قاشقچی تنها قصد داشته است خود را از بدنامی همراهی با عربستان در قتل قاشقچی و جنایات در یمن و ارعاب و سرکوب مخالفان داخلی در عربستان رهایی دهد بدون آنکه به روابط استراتژیک خود با عربستان لطمه ای وارد سازد. این اقدام دولت بایدن نشان از استمرار ابزار گرایی آمریکا در موضوع حقوق بشر و احترام به حقوق بشردوستانه دارد.
در جهانی که همچنان سیاست قدرت بر آن حاکم است رعایت حقوق بشر و حقوق بشردوستانه بیشتر به افسانه و داستان سرایی در مجامع حقوق بشری بین المللی شبیه است تا نگرانی جدی در حفظ کرامت ابناء بشر. دولت جدید آمریکا که قصد دارد آشکارا از دولت قبلی ترامپ در موضوع حقوق بشر و سایر موضوعات مهم بین المللی فاصله گرفته و احترام به حقوق بین المللی را به عنوان یکی از جنبه های چندجانبه گرایی سرلوحه فعالیتهای خود قرار دهد با اجتناب از اتخاذ اقدامات تنبیهی علیه دولت سعودی و شخص بن سلمان خط بطلانی بر ادعاهای خود کشیده است.
احتیاط آمریکا در برخورد با عربستان از جانب دیگر ریشه در ترس از اقدامات متقابل عربستان علیه آن کشور دارد که از دید مقامات آمریکایی ممکن است منافع حیاتی اقتصادی و امنیتی آمریکا در منطقه حساس خلیج فارس و خاورمیانه را به خطر اندازد.
برخی از تحلیلگران معتقدند فشار بیشتر آمریکا بر عربستان ممکن است این کشور را به سمت چین سوق دهد که به ضرر موازنه استراتژیک آمریکا در رابطه با چین خواهد بود. اظهارات اولیه بایدن نشان می دهد که آمریکا رقابت اصلی و واقعی خود را در بسیاری از زمینه ها از جمله در زمینه تجارت بین المللی و مسائل امنیتی و سیاسی در شرق آسیا با چین می داند. گسترش روابط چین با کشورهای غنی از نظر انرژی می تواند امتیاز بسیار مهمی برای آن کشور و در عین حال به ضرر آمریکا باشد. از سوی دیگر، اقدامات مقابله جویانه عربستان با جمهوری اسلامی ایران اهمیت خاصی در استراتژی آمریکا در خلیج فارس و خاورمیانه دارد و تداوم این اقدامات از جانب عربستان خواست و تمایل آمریکا است.
تجربه نشان داده است که حقوق بشر در دیدگاه کشورهای غربی زمانی که در تعارض با منافع استراتژیک و امنیتی آنان قرار می گیرد اولین قربانی است. از این منظر، حقوق بشر همواره به عنوان یکی از مولفه های سیاست خارجی و امنیتی این کشورها محسوب می گردد و خود دارای اصالت ذاتی به عنوان یک هدف که باید برای وصول به آن – با پرداخت هر هزینه متصور- نائل گردید محسوب نمی شود.
نهایت آنکه، انتشار گزارش آمریکا در معرفی بن سلمان به عنوان آمر قتل قاشقچی به نظر نمی رسد که دو کشور عربستان و آمریکا را در موضع تخاصم و دشمنی و تخریب روابط قرار دهد. منافع مشترک سیاسی، اقتصادی و امنیتی دو طرف در سیاست جهانی و منطقه ای خراش های سطحی در روابط را ترمیم خواهد کرد.
