به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ خدیجه عالیشاه، دانشجوی دکتری پیوسته رشته بیوتکنولوژی (زیست‌فناوری) پردیس علوم دانشگاه تهران از تابستان 1397 تا سال 1399 برای فرصت مطالعاتی به آلمان رفته و در شرکت دانش‌بنیان ترون ماینز (TRON)، فعالیت کرده است که از شرکت‌های وابسته به "بیو ان تک" بوده و توسط پروفسور شاهین، تاسیس شده است؛ وی که از مدتی قبل کار روی روش درمانی کارتی‌سل (CAR TCell) یا ایمنی‌درمانی با استفاده از سلول‌های تی را برای مبارزه با سرطان در ایران شروع کرده بود، متوجه می‌شود تحقیقات پروفسور شاهین در اروپا در حوزه درمان سرطان با استفاده از سیستم ایمنی بدن، شاخص است و به همین دلیل برای گذراندن فرصت مطالعاتی با شرکت یادشده ارتباط می‌گیرد و بعد از موافقت آنها راهی آلمان می‌شود.
پروفسور شاهین از سال 2008 شرکت "بیو ان تک" را برای توسعه طیف گسترده‌تری از روش‌های درمانی سرطان از جمله استفاده از ام. آر. ان. ای تاسیس کرده ولی به دلیل پیچیدگی روند توسعه واکسن در این زمینه و سخت‌گیری‌های نهادهای نظارتی آلمانی هنوز محصولی مرتبط در این زمینه به بازار ارائه نکرده است؛ البته چند روش درمانی این شرکت اکنون مراحل مختلف کارآزمایی‌های بالینی خود را می‌گذارند، اما با استفاده از همین روش با کمک همکاران و همسرش دکتر اوزلم تورچی در شرکت بایو ان تک توانسته واکسنی را برای مقابله با کرونا توسعه دهد.
ام. آر. ان. ای چیست و چطور می‌توان از آن استفاده کرد؟
خانم عالیشاه در مورد فناوری ام. آر. ان. ای و استفاده از آن برای تولید واکسن گفت: همه موجودات زنده از باکتری‌ها تا تکامل‌یافته‌ترین موجودات، ماده ژنتیکی به نام دی ان ای در بدن خود دارند که از اجدادشان به ارث برده‌اند و کُدکننده خصوصیات ژنتیکی آنها است؛بخش‌های مختلف از این کد ژنتیکی به پروتئین‌های متفاوتی ترجمه می‌شوند که در نهایت کلیه خصوصیات ما از رنگ مو و چشم، تا نحوه عملکرد و شکل اندام‌ها را شکل می‌دهند؛ ام آر ان ای در واقع مرتبط‌کننده و حد واسط این دی ان ای و پروتئین است.
وی در ادامه افزود: تولید، تخلیص و تایید دارو یا واکسن بر پایه پروتئین بسیار دشوار، زمان‌بر و هزینه‌بر است و همچنین در شرایط نگهداری متفاوت ممکن است ساختار پروتئین تغییر کند و عملکرد خود را از دست بدهد؛ استفاده از دی ان ای به عنوان واکسن نیز با مشکلاتی همراه است ولی ام. آر. ان. ای هم از جهت تولید آسان‌تر است و هم منجر به تغییر پایدار در سلول‌های بدن نمی‌شود و به همین دلیل به عنوان جدیدترین فناوری برای تولید واکسن به آن توجه شده است.
عالیشاه تصریح کرد: واکسن کرونای شرکت "بیو ان تک" و تیم پروفسور شاهین، مبتنی بر ام.ار.ان. ای و شبیه‌ساز ام. ار. ان. ای خود ویروس است؛ این ام.ار.ان. ای پس از ورود به سلول‌های بدن، پروتئین شاخی‌شکل ویروس کرونا را بیان می‌کند و بدون اینکه ویروسی در کار باشد، سیستم ایمنی به دلیل مواجه با یکی از اجزای ویروس، تصور می‌کند با خود ویروس رو به رو شده است و شروع به تولید آنتی‌بادی علیه آن می‌کند؛ همچنین سیستم ایمنی سلولی را نیز فعال می‌کند؛ بنابراین اگر ویروس واقعی وارد بدن ما شود، سیستم ایمنی آن را شناسایی کرده و تلاش به حذف آن می‌کند و اجازه تکثیر ویروس را نمی‌دهد.
جهش‌های ویروس کرونا مانع از کارآمدی واکسن نمی‌شود
وی در پاسخ به این سوال که آیا جهش‌های کرونا مانع از کارآمدی واکسن می‌شود خاطرنشان کرد: تاکنون جهش‌های زیادی در مورد پروتئین شاخی‌شکل ویروس کرونا ثبت نشده است اما با این حال شرکت بایوانتک در یکی از مطالعات خود، سرم خون افراد واکسینه‌شده با واکسن خود را با ویروس‌هایی که دارای جهش ثبت شده در پروتئین شاخی بوده‌اند، مجاور و تایید کرده است که واکسن علیه فرم‌های جهش‌یافته نیز موثر بوده است. در مجموع ساختار ویروس به شکلی که سیستم ایمنی نتواند آن را بشناسد تغییر نکرده است؛ در ضمن اگر جهشی روی دهد که واکسن فعلی کارایی نداشته باشد، می‌توان به‌سرعت و با تلاش اندکی از ساختار فعلی به ساختار جدیدی از ام.ار.ان.ای رسید.
عالیشاه بیان کرد: در مورد واکسن کرونا، نکته مهمتر، شکستن زنجیره است، یعنی اگر واکسن به افراد در معرض خطر مانند کادر درمان تزریق و زنجیره همه‌گیری در جهان شکسته شود، زمان خواهیم داشت تا درمان کارآمدی برای این بیماری توسعه دهیم یا به واکسنی بهتر برسیم؛ ضمن اینکه توسعه واکسن کرونا بر اساس درمان ام.ار.ان.ای بسیار مهم است، زیرا می‌توان از این روش به عنوان مدلی برای توسعه درمان و پیشگیری دیگر بیماری‌های واگیردار و حتی سرطان استفاده کرد و در مجموع توسعه این فناوری، سال‌‌ها زمان برده است، ولی وقتی این زیرساخت ایجاد شد، روند تحقیقات کوتاه‌تر خواهد بود.
پشتکار پروفسور شاهین در کار علمی منحصربه‌فرد است
عالیشاه با نقل خاطرات دو سالی که در آلمان به عنوان یکی از دانشجویان پروفسور شاهین فعالیت می‌کرده گفت: در اولین ملاقات با پروفسور شاهین، خیلی اضطراب داشتم که شاید دانش من کافی نباشد؛ ولی برخورد خیلی آرام و صمیمانه‌ای با من داشتند که اعتماد به نفس من را برای ارائه نتایجم بالا برد و بعد از آن هم همیشه دانشجویان را تشویق به تلاش و مطالعه می‌کردند و حتی وقتی آزمایش‌ها با شکست مواجه می‌شد، دکتر شاهین می‌گفت کار علمی همین است و آزمون و خطا جزیی از کار است.
وی در پایان تاکید کرد: پشتکار پروفسور شاهین و همسرش در کار علمی واقعا مثال زدنی بود و همسرش به عنوان خاطره‌ای نقل می‌کرد، در دورانی که تازه کار علمی را شروع کرده بودیم، برای اینکه از سرمایه‌داران برای کار خود کمک بگیریم با آنها در همه جا حتی در مدت کوتاهی مثلا در آسانسور صحبت می‌کردیم تا آنها را راضی به حمایت مالی کنیم.
جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال اینستاگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)
جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)
انتهای پیام/
