مهدی مشکینی: منوچهر متکی منتخب مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار پارلمانی خبرگزاری تسنیم، از قطعی بودن کاندیداتوری خود برای انتخابات ریاست مجلس شورای اسلامی خبر داد و گفت که برای کاندیداتوری در انتخابات ریاست مجلس، تردیدی ندارد.
مردم مجلس را کارآمد نمی‌بینند؛ باید این نگاه تغییر کند
وی گفت: ما از ابتدا که برای مجلس انتخاب شدیم، با ارزیابی مجموعه شرایط داخلی، خارجی و دو مولفه مهم مردم در یک سو و مجلس در سوی دیگر، شرایط را بررسی کردیم؛ باور جدی دارم که مردم نگاه خاصی به مجلس دارند. مردم مجلس را کارآمد نمی‌بینند این نگاه باید تغییر کند و این نمی‌شود مگر اینکه در کارکرد و رویکرد مجلس تغییر به‌وجود بیاید. لذا در مجلس ما دو رویکرد داریم؛ رویکرد مبتنی بر تحول و رویکرد مبتنی بر ادامه وضع موجود. ادامه وضع موجود نگاه مردم را نسبت به مجلس سخت‌تر می‌کند و باورشان ضعیف‌تر می‌شود و امیدشان کمتر می‌شود.
متکی تصریح کرد: اما در نگاه تحولی، اگر مردم احساس کنند یک عده‌ای آمدند و می‌خواهند در مجلس تحول ایجاد بکنند این تاحدودی در فضای عمومی و افکار عمومی جامعه اثر مثبت می‌گذارد. با چنین نگاهی من مصمم شدم که وارد حوزه سازوکارهای مجلس، اداره مجلس و ریاست مجلس بشوم و در این میدان هستیم برای اینکه بتوانیم انشاءالله اثرگذار باشیم.
به همراه آقای ذوالنور و قالیباف؛ سه گزینه اصلی ریاست هستم
منتخب مردم تهران در مجلس شورای اسلامی درباره کاندیدای انتخابات ریاست‌مجلس، گفت: به نظرم سه کاندیدای جدی وجود دارند؛ بنده. آقای ذوالنوری و آقای قالیباف. دو نگاه بر انتخابات هیئت رئیسه حاکم است؛ نگاه تحول‌خواه و نگاه حفظ وضع موجود.
"نامزد جدی با رویکرد تحولی ۲ نفر هستند نه ۵ نفر. بنده و آقای ذوالنور هستیم. اینکه اخیراً برخی از دوستان تغییر نظر دادند به خودشان مربوط است و اعلام بکنند ممکن است ۳ نفر بشود. اگر دوستان دیگری قبلا اعلام کردند که برای ریاست نمی‌آیند مثل آقایان حاج بابایی، پژمانفر، رسایی، دکتر حسینی، آقای نبویان، بنابراین اگر شما این اسامی را از لیست خارج بکنید، دو نفر باقی می‌ماند و حرکتی هم که آقای نیکزاد داشت، برای بحث نایب رئیسی بود. اخیرا شنیده می‌شود که احتمالا ایشان تغییر نظر داده که البته تصمیم شخصی خود ایشان است".
وی در پاسخ به این سؤال که " شهادت آیت‌الله رئیسی چه تاثیری می‌تواند در انتخابات ریاست مجلس داشته باشد؟"، گفت: من فکر می‌کنم که تاثیر اساسی انتخابات ریاست جمهوری زودهنگام برای آن دسته از نامزدهایی که در هیئت رئیسه هستند و ضمناً بنا دارند که نامزد ریاست جمهوری بشوند ممکن است، تاثیرگذار باشد چون ممکن است بخواهند علاوه بر ریاست مجلس، کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری هم باشند.
متکی، گفت:کسانی که می‌خواهند نامزد انتخابات ریاست جمهوری بشوند در خصوص اینکه نامزد ریاست مجلس بمانند یا نه، مطالعه بیشتری داشته باشند. البته این به خودشان و چارچوب‌های خودشان مربوط است.
نیکزاد گفته کاندیدای ریاست نمی‌شود
وی در پاسخ به این سؤال که آیا احتمال دارد با وجود شرایط جدید، آقای نیکزاد نامزد ریاست مجلس شوند گفت: البته هر احتمالی وجود دارد. اما درست‌ترین احتمال آن چیزی است که از زبان ایشان شنیده شود.من تحلیل خاصی در این زمینه ندارم منتظرم ببینیم دکتر نیکزاد نظری که اعلام می‌کند چیست.
روایتی از جلسه دوساعته با ذوالنور؛ نتیجه نگرفتیم
متکی با بیان اینکه"بنده و آقای ذوالنوری نامزدهای نگاه تحول‌خواه هستیم"، در پاسخ به سؤالی درباره احتمال ائتلاف نامزدهای - به تعبیر وی- تحول‌خواه گفت: ما جلسه مفصلی نزدیک به دو ساعت با هم داشتیم. بعد از اینکه معلوم شد که از آن ۵ نفر من و آقای ذوالنور مصمم هستیم، راهکار یکی شدن این بود که با هم بنشینیم. دو ساعت نشستیم و من در آن نشست دلایلی را خدمت ایشان عرض کردم، ایشان هم شنیدند البته ایشان به هیچ یک از آن دلایل پاسخ ندادند اما معتقدند که هم خودشان را مناسب می‌دانند هم زمینه رای دارند و در میدان می‌مانند.
منتخب مردم تهران، گفت که بعد از دو ساعت جلسه با مجتبی‌ذوالنوری درباره یکی شدن برای انتخابات ریاست مجلس، نتیجه‌ای حاصل نشده است.
وی در پاسخ به این سؤال " با وجود کاندیداتوری همزمان شما و آقای متکی برای ریاست مجلس آیا میزان احتمال پیروزی جریان به تعبیر شما تحول‌خواه کمتر نمی‌شود" تصریح کرد: اولاً ما هنوز زمان داریم. ثانیا در میدان انتخابات قاعدتا اگر ۲۹۰ نماینده حضور داشته باشند، برنده ۱۴۶ رای باید کسب کند تا انتخاب شود. لذا دو نامزد در میدان خیلی منافات ندارد. و نامزد شدن دو نامزد از جریان تحول خواه لزوماً به معنای پیروزی رقیب نیست.
پایداری حامی قالیباف است؛ امنا و صبح ایران سکوت کرده‌اند
متکی با بیان اینکه سبد رای او و مجتبی ذوالنوری متفاوت است و البته بخشی از این سبد رای ممکن است مشترک باشد، درباره حمایت برخی گروه‌ها از قالیباف گفت: آنچه مشخص است این است که جبهه پایداری حامی آقای قالیباف است؛ من با دوستان اصولگرا در تماس هستم و نظراتم را هم گفته‌ام منتهی باید خودشان تصمیم بگیرند.
وی در پاسخ به این سؤال در صورتی که احتمال پیروزی شما در انتخابات ریاست مجلس کمتر شود، آیا احتمال دارد کاندیدای نائب رئیسی یا ریاست کمیسیون امنیت ملی شوید، گفت: وقتی الان کاندیدای ریاست مجلس هستم درباره بخش‌های دیگر نظری نمی‌دهم. بنده نامزد نایب رئیسی نمی‌شوم. چون من معتقدم که در سرچشمه باید کار مجلس سامان پیدا بکند که آن اداره مجلس است که نکته دارد.
به گزارش تسنیم، بخش دوم مصاحبه خبرنگار تسنیم با منوچهر متکی را به صورت پرسش و پاسخ بخوانید:
دنبال اصلاحات در سازوکار مجلس هستم؛ کمیسیون‌های تخصصی باید بازتعریف شوند
شما می‌گوید دنبال اصلاحات در سازوکار مجلس هستید؟ از کجا می‌خواهید شروع کنید؟
من معتقدم که کمیسیون‌ها باید بازتعریف بشوند و کمیسیون‌ها رویکرد جدیدی در انجام وظایفشان پیدا کنند. مجلس سه وظیفه دارد؛ بررسی طرح‌ها و لوایح، انتخاب وزرا و سایر انتخاب‌هایی که در مجلس هست و سوم که بسیار مهم است اما مغفول مانده، رصد کشورداری است. نظارت بر حکمرانی است. کمیسیون‌ها غیر از بررسی طرح‌ها و لوایح، مهمترین کارشان نظارت بر دستگاه اجرایی متناظرشان است.
همین کمیسیون کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی، به همین ترتیب کمیسیون‌های صنعت، اقتصاد، امور اجتماعی، حقوقی و قضایی، امنیتی، اینها باید دستگاه‌های متناظر خودشان را رصد کنند. یعنی اینکه اگر دستگاهی در مجلس نزد نمایندگان نمره منفی گرفت، اگر یک وزیری استیضاح شد برکنار شد، به اعتقاد من آن کمیسیون هم باید زیر سوال برود. برای اینکه علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد. منظورم این است که کمیسیون باید خودش را مسئول بداند. چرا بررسی نکرد؟ این وزیر به قهقرا می‌رود و کارش به استیضاح بکشد؟ ۵۰ درصد حل یک مشکل تشخیص درست مشکل است شناسایی درست مشکل است. کما اینکه پزشکان می‌گویند ۵۰ درصد درمان، تشخیص بیماری است.
اگر به کمیسیون این ذهنیت منتقل بشود که او باید دستگاه متناظرش را مستمراً رصد کند، کلی تحول ایجاد می‌شود. دستگاه اجرایی مربوطه می‌داند یک جایی دائماً دارد رصدش می‌کند اما اگر رفتیم کمیسیون دیدیم دعوای ریاست کمیسیون است، یک نماینده‌ای دوستانش، هم‌زبانانش و هم حزبی‌هایش را جمع می‌کند برای اینکه رئیس کمیسیون بشود. آن کسی که دوم شد برای یک سال بعد تلاش می‌کند که بعدش او بشود رئیس کمیسیون. من گمان می‌کنم اینها آقایان را از اولویت کاری‌شان باز می‌دارد. پس تحول از کمیسیون‌ها شروع می‌شود و این باید در یک گفتمان صمیمی، دوستانه و با جلب نظر دوستان نمایندگان ما به آن ورود بکنیم.
مجلس را از رئیس محوری خارج و صحن‌محور می‌کنم
مورد بعدی برای تحول، اداره امور مجلس است. اداره امور مجلس می‌تواند رئیس محور باشد یا می‌تواند صحن‌محور باشد. می‌تواند شکلی محور باشد می‌تواند محتوا محور باشد. یعنی ریاست محتوایی بر مجلس باشد. اینها دو مفهوم در اداره مجلس است. اینها چه فرقی با همدیگر دارند؟ ریاست محور بودن یعنی ریاست آمرانه بر مجلس کردن که مقبول مجلس نیست. شکلی محور بودن ریاست، یعنی مبصر کلاس بودن! محتوایی محور بودن اداره مجلس یعنی رئیس در جریان کل مطالبی که در مجلس در دستور کار است قرار بگیرد.
رئیس مجلسی پیدا نمی‌شود که هم اقتصاد بداند، هم فرهنگ بداند، هم نظام بانکداری و هم بحث زنان و جوانان را بداند، چه باید بکنیم؟ طبق قانون هر نماینده ۵ مشاور می‌تواند داشته باشد، رئیس مجلس ۵ محور و ۵ گروه مشاورین را باید داشته باشد، حوزه فرهنگ، حوزه اقتصاد، حوزه سیاست، حوزه امور اجتماعی و حوزه امنیت. این ۵ گروه چه کسانی هستند؟ رئیس کمیسیون و یکی دو نفر آدم‌های متخصص آن کمیسیون که تخصصشان در موضوع آن کمیسیون است. چون الزاماً همه ممکن است تخصصشان در آن موضوع نباشد اما عضو کمیسیون شده‌اند، یکی دو نفر از متخصصین جدی آن کمیسیون، مرکز پژوهش‌ها، اینها ۴،۵ نفر می‌شوند دو یا سه نفر هم از نخبه‌ترین آدم‌های متخصص آن رشته در کشور را پیدا بکند. حالا استاد دانشگاه تبریز است، بندرعباس است، مشهد هست، هر جایی که هست. یا یک کارخانه‌دار است اما بلند فکر می‌کند. راهبردی فکر می‌کند.
تسنیم: رئیس مجلس باید چنین ترکیب مشاوران از نمایندگان مجلس انتخاب کند یا از بیرون مجلس؟
رئیس مجلس می‌گردد در کشور دو یا سه نفر زبده را پیدا می‌کند. مثلاً می‌گویند که فلانی پدر علم سیمان و پدر تولید سیمان در کشور است. هوشی داشته است که به این مرحله رسیده است. دو سه نفر از این افراد را انتخاب بکند. جزو تیم هفت هشت نفره مشاورانش باشد. چه دستور کاری را بررسی بکنند؟ بگذارد دستور کار مجلس. چکیده علمشان، تخصصشان، راهکار و پیشنهادشان با به رئیس مجلس در جلساتی هفتگی که با او دارند ارائه بدهند. این رئیس با عبور از این دالان متخصصان، مدیریتش مدیریت محتوایی می‌شود. یعنی نمایندگان مجلس احساس بکنند که کسی دارد مجلس را اداره می‌کند که خودش به موضوعات اشراف دارد.
اما شان رئیس مجلس فقط اداره مجلس نیست. رئیس مجلس عضو موثر شورای عالی امنیت ملی است، عضو موثر شورای عالی انقلاب فرهنگی است، عضو موثر مجمع تشخیص مصلحت نظام است. عضو موثر شورای سران قوا است. از همه اینها باید برای اداره مجلس استفاده کند.
مقام معظم رهبری فرمودند هر چه این سه نفر تصمیم بگیرند، قانون است و نیاز به تایید من ندارد. یعنی چه؟ یعنی هر رئیس قوه‌ای ۳۳ درصد در هر مصوبه‌ای که در آنجا می‌گذرد سهیم است.
دستور جلسات سران سه قوه چیست؟ ۹۰ درصد این موارد موضوعات دولت است. چند درصد آن موضوعات قوه قضائیه است و یکی دو درصد هم ممکن است موضوعات مجلس باشد.
مجلس در آن جلسه اساساً دستور کار ندارد. رئیس مجلس می‌تواند خالی‌الذهن در این جلسات شرکت بکند یا اطلاعات عمومی‌اش در این جلسات برود. دو تا بولتن بخواند و در این جلسات شرکت بکند. اما یک وقتی می‌تواند با یک کارگروه تخصصی بر اساس دستور کار آن جلسه کنکاش کنند بحث کنند، پیشنهاد بدهند، تضارب آرا بشود، نخبگانی که در آن جلسه هستند پیرامون آن موضوع نظر بدهند. مالیات است، نظام بانکی است، اقتصاد است، کشاورزی، زنان هر موضوعی که هست. آن وقت رئیس مجلس با یک پشتوانه نظری - پیشنهادی و ایده‌پردازی سازنده وارد آن جلسه می‌شود و در این ۳۳ درصد نقش دارد. بلکه در درصدهای دیگران هم اثر بگذارد. این را می‌گوییم ریاست محتوایی مجلس. یعنی ورود کیفی به موضوعاتی که یا در دستور کار خود مجلس یا در دستور کار جاهایی که رئیس مجلس حضور دارد است.
مجلس جای تقابل نیست
تحول دیگر چیست؟ ما ۲۹۰ نفر را مردم انتخاب کردند و گفتند که بروید داخل مجلس به درد و مشکلات ما برسید. ما می‌رویم مجلس مخصوصاً مجلس دوازدهم، یک نگاهی می‌اندازیم می‌بینیم که این مجلس ۴۰، ۵۰ نفر اصلاح‌طلب دارد، ۲۰،۳۰ تا مستقل دارد، یک اکثریت اصولگرا دارد و طیف‌های مختلف ما در این مجلس دو رویکرد می‌توانیم داشته باشیم؛ رویکرد مبتنی بر تقابل که نوعا در مجالس ما بوده است. و آن اینکه هر چه اصلاح‌طلبان می‌گویند اصولگراها با آن مخالفت کنند، هر چه اصولگراها بگویند اصلاح‌طلبان با آن مخالفت کنند. این اسمش تقابل است.
رویکرد دیگر تعامل است؛ ما را مردم انتخاب کردند و روانه مجلس کردند انتظاری که از ما دارند اتخاذ شایسته‌ترین تصمیمات و قانونگذاری‌ها در جهت منافع مردم است. رویکرد تعاملی این است که شما از همه نمایندگان ذکات علمشان را بگیرید. همه کسانی که در مجلس پیشنهاد سازنده و کیفی دارند، ایده‌های مناسب دارند از آنها استفاده کنید.
رئیس مجلس چطور می‌تواند از تخصص تک تک نمایندگان استفاده کند؟
فرض کنید یک نماینده‌ای در بین نمایندگان مجلس، عالیترین نظرات و متخصصانه‌ترین نظرات را در بحث بودجه دارد. به دلیل سوابق کاری‌اش، به دلیل حضورش در مجلس یا هر دلیل دیگری، می‌بینید بهترین دلیل را دارد، ما بررسی کنیم که این اصولگراست یا اصلاح‌طلب است یا نظرش را بررسی کنیم؟ البته نظرش قابل دفاع نبود طبیعی است که اجماع ایجاد نمی‌کند اما اگر نظرش علمی بود، رو به پیش بود، درجهت منافع مردم بود، گره‌گشا بود و تخصصی بود، چرا باید با او مخالفت کنیم؟
ما از همه ظرفیت مجلس در حوزه محتوایی کار مجلس باید استفاده کنیم. ما عینک تقسیم‌بندی بین نمایندگان نمی‌گذاریم. عینک ما عینک بهترین پیشنهادات است، دریافت می‌کنیم و به بحث می‌گذاریم تا به بهترین تصمیمات برسیم.
اگر شما همه جریان‌های فکری و سیاسی مجلس را متقاعد کردید که به این حرف شما لبیک بگویند، خیلی طبیعی است که توقع داشته باشند علاوه بر مشارکت محتوایی در کار مجلس، مشارکت در اداره مجلس را هم داشته باشند. به اعتقاد من قابل بررسی است.
اگر مجموعه‌ای ۱۰۰ نماینده دارد یعنی یک سوم نمایندگان مجلس به او تعلق دارد. خیلی منطقی است که شما در هیئت رئیسه و در کمیسیون‌ها آنها را مشارکت بدهید. در آن صورت کاری را که در کشورمان در سال ۱۳۷۶ تعطیل شد دوباره احیا می‌کنیم. چه اتفاقی در سال ۱۳۷۶ افتاد؟ تا سال ۱۳۷۶ همه کسانی که در انقلاب بودند در حکومت هم بودند. احمد توکلی وزیر کارش بود، بهزاد نبوی وزیر صنایع سنگینش بود، مرحوم عسگراولادی وزیر بازرگانی‌اش بود، سلامتی وزیر کشاورزی‌اش بود. سال ۱۳۷۶ دولت اول اصلاحات که سر کار آمد، اداره کشور حزبی و تک حزبی و تک جریانی شد و همه را کنار زدند. با همان فرمان ما از سال ۱۳۷۶ تا الان حدود ۲۷ سال است که جلو آمدیم.
یعنی در دولت آقای رئیسی هم با همین فرمان آمدیم؟
در دولت آقای رئیسی هم چهره خاصی نبوده. حالا بحث من دولت نیست. بحثم رویکردی که ما داریم. من می‌گویم ما در مجلس می‌توانیم این کار را نکنیم . وقتی دولت اصولگرا سر کار می‌آمد، اصلاح‌طلبان نقد و تخریب می‌کردن و چوب لای چرخ می‌گذاشتند تا زمانی که اینها را ساقط بکنند و خودشان دولت را دست بگیرند. بعد موقعی که اصولگراها دولت را در دست می‌گرفتند نقد می‌کردیم، تخریب می‌کردیم، چوب لای چرخ می‌گذاشتیم تا پایین بیایند. این کار را کردیم در کشور.
مجلس باید ملی‌تر و ائتلافی‌تر بشود
یعنی این مدل در مجلس حداقل تخصصی بشود و این نگاه کنار برود
ملی‌تر بشود. ائتلافی‌تر به خاطر منافع کشور، نظام و مردم بشود. ما یک ساختاری در کشور داریم که منحصربفرد است به نام خانه احزاب. من یک سال رئیس خانه احزاب بودم. خانه احزاب تنها سازه سیاسی در جمهوری اسلامی است که سه جریان اصولگرا، اصلاح‌طلب و مستقلین به تعداد مساوی طبق ضوابط در شورای مرکزی خانه احزاب حضور دارند.
من رئیس این خانه احزاب شدم. کلی فکر کردم که سه جریان متفاوت سیاسی حضور دارند، اولین جلسه که به عنوان رئیس خانه احزاب رفتم همین سوال را مطرح کردم. ما باید به سمت حرفهای اصولی‌تر در کشورداری باید حرکت کنیم. ما فقط در دنیا کشورداری نمی‌کنیم. در دنیا دیگران هم حکمرانی می‌کنند. ببینیم جاهایی که گیر می‌کنند چطور حکمرانی می‌کنند.در مجلس معتقدم که ما می‌توانیم با چنین رویکردی هم مجلس را محل دعوا نکنیم، هم از همه عصاره ظرفیتی - تخصصی مجلس استفاده بکنیم. اینها تحول است.
