به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، فریز کردن تخمک، یکی از روشهای فناوری کمک باروری (ART) است که در طول این روش، از دارو برای تحریک رشد تخمک استفاده میشود. سپس، تخمکهای بالغ، از تخمدانها استخراج شده و جهت ذخیرهسازی، منجمد میشوند.
در سالهای اخیر، شیوع و گسترش عوامل خطرساز و اثرات آن بر میزان باروری، دانشمندان را به تلاش برای حفظ باروری در هر دو جنس نر و ماده سوق داده است و در این میان علوم مختلف بیولوژی، بیوفیزیک و بیوشیمی نقش مؤثری در پیشبرد این اهداف داشتهاند.
مطالعات زیادی برای حفظ بافت تخمدان، سلولهای جنسی نر و ماده یعنی اسپرم و تخمک و نیز جنین حیوانی و انسانی به روشهای انجماد آهسته و شیشهای صورتگرفته است.
فاطمه بنی اسدی محقق کشورمان در قالب طرح پسادکتری با راهنمایی عبدالحسین شاهوردی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه رویان درخصوص «بهبود انجماد تخمک با استفاده از میدان و نانوذرات» تحقیقات گستردهای انجام داد.
وی درباره این طرح گفت: زمان نسبتاً طولانی انجماد آهسته، به مولکولهای آب این امکان را میدهد که از طریق پیوند هیدروژنی با یکدیگر مرتبط شده و یخ بلورهای ایجاد کنند. امروزه به دلیل تشکیل بلورههای یخ داخل و خارج سلول، نیاز به دستگاه انجماد و ابزار گرانقیمت و صرف زمان زیاد در انجماد آهسته، تمایل زیادی به استفاده از انجماد به روش شیشهای وجود دارد.
بنی اسدی درباره روش انجماد شیشهای افزود: در این روش به علت استفاده از غلظت بالای ضدیخها و کوتاهی زمان آبگیری، آب بهسرعت از سلول خارج شده و محیط اطراف سلول بهیکباره تبدیل به یخشیشهای میشود. دلیل استفاده از این ترکیبات، ثابت نگهداشتن غلظت محلول در طول انجماد است. باوجود غلظت بالای این محافظها تسریع در سرد و گرم کردن نمونه، مشکلات را کمتر میکند.
وی تأکید کرد: برخلاف روش انجماد آهسته، انجماد شیشهای نیاز به ابزار گرانقیمت ندارد، با اینوجود استفاده از ضدیخها با غلظت بالا سبب ایجاد سمیت در این روش شده است. برای مقابله با مشکل سمیت ضدیخها در انجماد شیشهای و تشکیل بلورههای یخ در انجماد آهسته باید به دنبال راهحلهای کمکی و حتی جایگزین بود.
بنی اسدی گفت: برای مقابله با مشکلات موجود در روشهای انجماد، اولین پیشنهاد، استفاده از میدانهای مغناطیسی یا الکتریکی است. در قدم بعد، باید از نانوذرات اکسید آهن استفاده کرد.
بهینهسازی فرایند انجماد تخمک به کمک میدان مغناطیسی و نانوذرات، حفظ بهینه سلولهای جنسی ماده به روش انجماد در بیماران نابارور با کمترین میزان آسیب، از اهدافی بود که محقق کشورمان در این طرح دنبال کرد و خوشبختانه به نتایج خوبی هم دست یافت.