به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما؛ آقای داریوش صفرنژاد در ارتباط تصویری با برنامه «جهان امروز» جمعه شب شبکه خبر با موضوع «چراغ سبز غرب به اوکراین» به پرسش‌ها درباره این موضوع، پاسخ داد. متن کامل این گفتگو به شرح زیر است:
سوال: آمریکا و کشور‌های غربی مثل آلمان و نروژ به اوکراین اجازه دادند که سلاح‌هایی را که به این کشور دادند برای اهدافی در خاک روسیه استفاده کند لطفاً در ابتدا به ما توضیح دهید که تاکنون اوکراین سلاح‌های غربی‌ها را چطور به کار می‌گرفته و الان دقیقاً چه مجوزی از غربی‌ها دریافت کرده است؟
صفر نژاد: در طی این هشتصد و چهل روزی که از جنگ دوم روسیه با ناتو در صحنه اوکراین می‌گذرد در هر دو طرف نبرد، برخی کلید واژه‌های راهبردی را می‌بینیم؛ در طرف روسی از ابتدا اعلام شده که جنگ سخت مبتنی بر عملیات ویژه است یعنی روس‌ها مدعی هستند که نبرد کننده اصلی در صحنه اوکراین اهالی اوکراین شرقی هستند و روس‌ها صرفاً دارند به اینها کمک مستشاری می‌دهند و در مواقع لزوم هم در سطح عملیات ویژه ورود می‌کند در طرف مقابل یعنی جبهه ناتو هم اینجوری از ابتدا اعلام شده که نبرد کننده اصلی حاکمیت اوکراین است و به اصطلاح اوکراین غرب و در واقع اعضای ناتو در نبرد میدانی سخت و نبرد نظامی سخت کمک مستشاری می‌کنند البته خوب در طرف ناتو در کنار نبرد رسانه‌ای نبرد روانی را هم داریم یعنی در واقع آنها دارند یک جنگ ترکیبی تمام عیار رو علیه روسیه انجام می‌دهند.
در طی هشتصد و چهل روزی که حدوداً می‌گذرد از نبرد دوم تا به امروز تمام سلاح‌هایی که در صحنه و میدان مورد استفاده قرار می‌گیرد در طرف ناتو و طرف غربی تسلیحاتی است که آنها در اختیارش گذاشتند و خودشان را با حضور مستشاری دارند در میدان اینها را راهبری می‌کنند الان چه اتفاقی افتاده؟ به منظر من اتفاق جدیدی نیفتاده است در طی چند روز گذشته در واقع طرف روسی با کمک اوکراین شرقی یک عملیات ویژه‌ای را در منطقه خارکیف انجام دادند که حدود سیصد کیلومتر مربع از خاک اوکراین را تصرف کردند طرف ناتو و طرف غربی برای اینکه بتواند در افکار عمومی موضوع را مدیریت کند روی آورد به یک تاکتیک اعلامی در واقع این یک راهبرد و تاکتیک اعلامی بوده که اعلام کردند که ما از این به بعد به حاکمیت و ارتش اوکراین اجازه می‌دهیم که خودشان سلاح‌هایی را که ما در اختیارشان گذاشتیم علیه طرف روسی به کار ببرند.
تا به امروز هم همین بوده، جالب است که برای این هم یک محدوده‌ای تعریف شده همان محدودیتی که از ابتدا بوده یعنی اینها اعلام کردند که صرفاً آن مواضعی را در روسیه طرف اوکراینی مورد تهاجم قرار دهد که از آنجا به شکل هوایی یا به شکل موشکی در اشکال مختلف نظامی مناطقی در اوکراین مورد هدف قرار گرفتند یعنی در واقع ناتو هم می‌گوید که من یک به اصطلاح گستره‌ای را به حاکمیت «کیف» تفویض می‌کنم که از طرف من هر نبردی را می‌خواهد انجام دهد با تجهیزات گسترده‌ای که در اختیارش گذاشتم و از طرف دیگر باز آن را محدود می‌کند می‌گوید در عمق خاک روسیه شما نمی‌توانی عملیات انجام دهی فقط در محدوده‌ای که از داخل روسیه به منطقه غرب اوکراین تهاجم صورت می‌گیرد شما می‌توانید عملیات را انجام دهی.
در طی چند ماه اخیر پرنده‌های به‌اصطلاح سلاح سازمانی ناتو مثل اف شانزده در اختیار اوکراین قرار داده شده حالا آمار‌های متعددی را می‌دهند، اما حدود صد فروند اف شانزده و موشک‌هایی با برد سیصد کیلومتر در اختیار اوکراین قرار داده‌اند، به هرحال همه اینها نشان می‌دهد که در روند اصل حمایت و کمک مستشاری طرف غربی به اوکراین اتفاق خاصی نیفتاده، اما در راهبرد اعلامی اینها برای اینکه بتوانند پوشش دهند آن شکستی را که در چند روز گذشته در جبهه نبرد طرف اوکراینی در مقابل روس‌ها داشته به این شکل وارد بازی رسانه‌ای و گفتمانی شدند یعنی در واقع این را می‌شد در این زمین قلمداد کرد.
سوال: بیش از دو سال از جنگ اوکراین می‌گذرد، با این وجود چرا غربی‌ها در این مقطع به اوکراین اجازه دادند که از سلاح‌های آنها در خاک روسیه استفاده کند؟
صفر نژاد: تا قبل از این هم سلاح‌های غربی مورد استفاده اوکراین قرار می‌گرفت، در ابتدای پس از فروپاشی شوروی سابق، اوکراین یک کشوری بود که هم سلاح‌های راهبردی و هم سلاح هسته‌ای داشت، اما با تضمینی که غربی‌ها دادند به هنگام استقلال به عنوان کشور مستقل و جدا شده از اتحاد جماهیر شوروی سابق، همه این سلاح‌ها را در مراسمی با کمک غربی‌ها در راس آن اعضای ناتو از بین برد و در این ایام دو نبردی که از سال ۲۰۱۳، اوکراین با روسیه داشته در جبهه شرقی وابسته بوده به کمک‌هایی که از جانب ناتو و آمریکا و کشور‌های مختلف اروپایی غربی به او اعطا کردند، اما اوکراینی‌ها که نمی‌توانند از این تجهیزات استفاده کنند مثلاً حدود صد فروند اف شانزده ناتویی‌ها دادند به اوکراین. اوکراین که نمی‌تواند چهار روزه برود خلبان تربیت کند که بتواند «اف شانزده» را رهبری کند قطعاً در استفاده از اف شانزده‌هایی که داده شده به اوکراین خلبان‌هایی که اینها را رهبری خواهند کرد و اهداف را در روسیه مورد هدف قرار خواهند اینها همه اعضای ناتو خواهند بود.
در سایه سلاح‌های راهبردی حتی در استفاده از موشک‌ها در پدافند هوایی در پدافند ضد موشکی و سایر اقلامی که در اختیار گذاشته شده، راهبران میدان، نیرو‌های نظامی اعضای ناتو و در واقع مستشاران هستند که ناتو در آنجا مستقر کرده حالا چرا می‌آیند در گفتمان اینجوری اعلام می‌کنند به نظر من این خودش یک راهبرد و یک تاکتیک گفتمانی است. اتفاق جدیدی نیفتاده در واقع اینها می‌خواهند بگویند که ما یک ساز و کار و بازمهندسی انجام دادیم در جبهه نبرد و می‌خواهند در افکار عمومی پوشش دهند این شکستی که در چند روز گذشته نیرو‌های وابسته به اصطلاح حاکمیت اوکراین یا اوکراین غربی متحمل شدند و می‌خواهند در افکار عمومی این را یک توازن بخشی کنند با آن شکست به اصطلاح به حالت متوازنی برسانند. در طرف روسی هم خط و نشان‌های بسیار زیادی در این دو سه روز کشیده شده است.
سوال: شما اشاره کردید که پیش از این هم اوکراین از تسلیحات غربی‌ها و به ویژه اروپایی‌ها استفاده می‌کرد و الان اجازه جدیدتری به اوکراین داده شد. می‌خواهم بدانم چه تفاوتی بین سلاح‌های قدیمی که اوکراین استفاده می‌کرد و تسلیحاتی که جدیداً به آنها دادند وجود دارد؟ آیا اتفاق خاصی افتاده؟ شما می‌توانید فهرست‌وار بگویید چه تسلیحاتی؟ چون ظاهراً تصاویر دور برد اضافه شده که روسیه هم از آن طرف واکنش نشان داده است. اینها را قدری بیشتر باز کنید لطفاً؟
صفر نژاد: اتفاق خاصی نیفتاده، اما در حوزه نبرد هوایی و هم در حوزه نبرد موشکی برای اینکه اینها بتوانند مجهز شوند به سلاح‌های دوربرد و جنگنده‌هایی که بتوانند در صورت نیاز، عمق خاک روسیه را مورد هدف قرار دهند و آمریکا و اروپایی‌ها در قالب همان ناتو، اوکراین را تسلیح کردند یعنی این شاید به عنوان یک قدم جدید تلقی شود، اما این جنگنده‌ها را خود اوکراینی‌ها نمی‌توانند استفاده کنند این موشک‌ها را خود اوکراینی‌ها نمی‌توانند شلیک کنند، قطعا مهندسین مستشاران و نیرو‌های نظامی اعضای ناتو هستند که اینها را علیه هر مواضعی در روسیه باید بکار بگیرند.
در چند ماه گذشته تا به امروز، زلنسکی دائم در افکار عمومی در رسانه گلایه می‌کرد از طرف آمریکایی و برخی دول اروپایی که او را در مقابل روسیه تنها گذاشته‌اند و روسیه از این فرصت استفاده خواهد کرد برای اینکه بتواند سرزمین‌های بیشتری از اوکراین را به ضمیمه خودش دربیاورد. در دو دوره جنگ بین روسیه با طرف غربی صحنه اوکراین، بیست و چند درصد از خاک اوکراین جدا شده و این در قالب شش استان، استان هشتاد و سوم تا هشتاد و نهم روسیه شده یعنی به ضمیمه خاک روسیه درآمده است. امروز هم روس‌ها مدعی هستند این جنگ را در میدان نه روس‌ها بلکه اوکراینی‌های شرقی منفک شده و مستقل شده از حکومت اوکراین غربی اداره می‌کنند و تلفاتی هم منتسب می‌کنند به روس ها. اینها خود اوکراین هستند یعنی امروز در صحنه میدان در اوکراین در واقع دو گروه شدند مردم اوکراین، اوکراین شرقی و اوکراین غربی‌اند که در میدان با همدیگر می‌جنگند. روس‌ها کمک مستشاری به شرقی‌ها می‌دهند این طرف اعضای ناتو آمریکا و اروپای غربی کمک مستشاری و تسلیحاتی به طرف غربی اوکراین می‌دهند، اما در روند پیش رو اگر اوکراین وارد زدن عمق اهداف در خاک روسیه شود قطعاً روس‌ها این را بی‌جواب نخواهند گذاشت و اعضای ناتوی سرزمین‌های پیرامون اوکراین در منطقه اروپا را هدف قرار خواهند داد.
سوال: روسیه به این موضوع واکنش نشان داده و می‌گوید که هرگونه استفاده از این تسلیحات دوربرد که از غربی‌ها و از شرق روسیه و غرب اوکراین به خاک روسیه وارد شود این نشان می‌دهد که وارد جنگ جدیدی شدند با روسیه و پای ناتو هم اینجا وسط هست این واکنش روسیه را شما چطور ارزیابی می‌کنید؟ اشاره کردید که اوکراین هم برای اینکه بتواند از این تسلیحات به خوبی استفاده کند حتماً به نیرو‌های ناتو تکیه خواهد کرد، واکنش روسیه در نهایت چه خواهد بود؟
صفر نژاد: این بستگی به عمل در میدان دارد.
سوال: این طور متصور شوید که اوکراین با کمک ناتو بیاید و یک حمله و هجمه عظیم را نسبت به خاک روسیه داشته باشد با کمک ناتو، واکنش روسیه آن موقع چه خواهد بود؟
صفر نژاد: اگر این کار محقق شود روسیه جبهه جنگ را به فراتر از اوکراین تعمیم خواهد داد هم در داخل اوکراین روس‌ها مدعی هستند که ما این شش منطقه‌ای که منفک کردیم تمام خواسته مردم شرق اوکراین نیست و این تا یازده منطقه قابل گسترش است یعنی روسیه باز دست اندازی و پیشروی خواهد کرد و تعداد استان‌های منفک از اوکراین و منضم به خودش را بیشتر خواهد کرد این قدم اول، قدم دوم جبهه نبرد را به خارج از اوکراین تسری می‌دهد یعنی کشور‌های پیرامون اوکراین در اروپای غربی هم هدف روسیه قرار خواهند گرفت. نکته سوم اینکه تعدادی از کشور‌های اروپای غربی و آمریکا، انتخابات پیش‌رو دارند در ایام انتخابات معمولاً گفتمان‌ها به شکل بادکنکی و طبل توخالی باید در ارزیابی‌ها قلمداد کنیم یعنی اینجوری نیست چیز‌هایی که ناتویی‌ها یا آمریکایی‌ها می‌گویند عین همان را بتوانند در صحنه میدان عمل کنند الان در دو سال و چهار ماه گذشته در این هشتصد و چهل روزی که از نبرد دوم می‌گذرد شاهد این بودیم که یکی از وجه غالب طرف غربی در تقابل با طرف روسی، تکیه به جنگ روانی، جنگ رسانه‌ای و جنگ شناختی بوده، اما اگر این اتفاق بیفتد قطعاً شاهد گسترش صحنه نبرد در اروپا خارج از اوکراین و دربرگیری برخی از کشور‌های دیگر عضو ناتو خواهیم بود.
