معرفی پرکاربردترین تجهیزات آزمایشگاهی

کاووش مگا از سال ۱۳۶۳ تولید کننده تجهیزات بیمارستانی ، کلینیکال ، پزشکی و آزمایشگاهی از قبیل اتوکلاو در حجم های مختلف ، فور ، انکوباتور ، سانتریفیوژ  ، هود شیمی و لامینار و غیره … میباشد. که تولید و عرضه محصولات با کیفیت و قابل رقابت با کالای مشابه خارجی شروع به همگام سازی با تکنولوژی روز دنیا نموده که نتایج حاصل گرفتن تائیدیه استاندارد ملی ایران، استقرار سیستم مدیریت کنترل کیفیت ایزو ۱۳۴۸۵ و ایزو ۹۰۰۱ ، تائیدیه وزارت بهداشت و درمان و در حال گذراندن مراحل دریافت استاندارد بین المللی CE می باشد.

مجموعه ابزار ها و وسایلی که دانشمندان و محققین در ازمایشگاه ها استفاده می کنند ، مثل فور، انکوباتور، اتوکلاو، سانتریفیوژ، هود های آزمایشگاهی ، بن ماری، کوره الکتریکی و ... بسیار متنوع و متفاوت هستند. برای انتخاب یک ابزار مناسب باید کارایی ها و تفاوت های تجهیزات را بدانید. در ادامه توضیحاتی در مورد تجهیزات آزمایشگاهی ارائه می شود که به شما در انتخاب مناسب تر کمک می کند.

سانتریفیوژ آزمایشگاهی

سانتریفیوژ آزمایشگاهی یکی از تجهیزات آزمایشگاهی است که با استفاده از نیروی گریز از مرکز ، اجزای تشکیل دهنده گاز،مایع و محلول را جدا می کند. این امر با چرخش ماده حول یک محور با سرعت زیاد بدست می آید ، بنابراین مایعات با چگالی یا مایعات مختلف را از مواد جامد جدا می کند. با نیروی گریز از مرکز ابتدا ذرات سنگین تر ته نشین می شوند.

اجزای اصلی یک سانتریفیوژ

موتور الکتریکی، زمان سنج، روتور (روتور بخشی از دستگاه است که لوله نمونه ها در ان قرار می گیرد . توسط موتور می چرخد و باعث جدا سازی می شود.)، سر روتور، شافت ، سرعت سنج.

سانتریفیوژ کم سرعت

1) اکثر آزمایشگاه ها سانتریفیوژ استاندارد کم سرعت دارند که برای رسوب گذاری معمول ذرات سنگین استفاده می کنند.

2) سانتریفیوژ با سرعت کم حداکثر سرعت 4000-5000 دور در دقیقه دارد.

3) این ابزارها معمولاً در دمای اتاق و بدون هیچ وسیله ای برای کنترل دما کار می کنند.

4) دو نوع روتور در آن استفاده می شود ،

     زاویه ثابت

     محفظه در حال چرخش

5)  برای رسوب گلبول های قرمز استفاده می شود.

سانتریفیوژ پر سرعت

سانتریفیوژهای پرسرعت در کاربردهای بیوشیمیایی پیچیده تری مورد استفاده قرار می گیرند. در سرعت بالاتر کنترل دما محفظه روتور ضروری است. با افزایش سرعت گرما افزایش می یابد. همچنین شیشه محتوی ماده نیز گرم می شود و این باعث تبخیر ماده و عمل جداسازی به خوبی انجام نشود.

 2) سانتریفیوژ پرسرعت حداکثر سرعت 15000 - 20000 دور در دقیقه است

 3) اپراتور این ابزار می تواند سرعت و دمایی را که برای نمونه های بیولوژیکی حساس لازم است با دقت کنترل کند.

4) سه نوع روتور برای سانتریفیوژ با سرعت بالا در دسترس است

  زاویه ثابت

  محفظه در حال چرخش

   روتورهای عمودی

سانتریفیوژ فوق سریع(اولترا)

1)این نوع جز پیچیده ترین تجهیزات آزمایشگاهی است.

2) حداکثر سرعت 65000 دور در دقیقه دارد.

3) گرمای شدید به دلیل سرعت زیاد تولید می شود. بنابراین اتاقهای چرخشی باید در یخچال و خلا بالا نگه داری شوند.

4) هم برای کارهای مقدماتی و هم برای کارهای تحلیلی استفاده می شود.

انواع سانتریفیوژ

انواع مختلفی سانتریفیوژ وجود دارد.  اما همه ی ان ها بر اساس رسوب گذاری کار می کنند.

سانتریفیوژ با روتور زاویه ثابت

لوله های ازمایش با یک زاویه ثابت درون روتور قرار می گیرند. زاویه روتور معمولا بین 25 تا 40 درجه نسبت به محور می باشد. این روتورها دارای قطعات متحرک نیستند. در نتیجه نسبت به روتورهای زاویه متغیر در معرض تنش بسیار کمتری قرار می‌گیرند.

سانتریفیوژ با روتور زاویه  متغیر

روتورهای زاویه متغیر بعد از شروع حرکت و سرعت گرفتند ظرف نمونه ها از حالت اولیه تغییر می کنند. سانتریفیوژ  در هنگام کار با افزایش سرعت روتور گرما تولید می شود. با گذر زمان دما افزایش یافته و باعث تبخیر و همولیز شدن نمونه ها می شود. بنابراین نمونه هایی که به تغییرات دما حساس هستند باید درون سانتریفیوژ های یخچال دار قرار گیرند.

نکات مهم در مورد سانتریفیوژ

• زمان و نیروی سانتریفیوژ (RFC) یکی از فاکتور های مهم یک سانتریفیوژ است. چه مدت زمانی و با چه نیرویی روتور بچرخد تا با نیروی گریز از مرکز مواد از مایع یا محلول ما جدا شود. و این موضوع ربطی به سرعت دور روتور ندارد.
• تعادل نمونه ها در داخل سانتریفوژ باید رعایت شود. بدین معنا که وزن، اندازه و شکل لوله ها کاملا مشابه باشد.

فور آزمایشگاهی

فور آزمایشگاهی (hot air oven) کوره داغ هوا، با اسم آون آزمایشگاهی نیز شناخته می شود. فور رایج ترین روش استریل کردن تجهیزات آزمایشگاهی با استفاده از هوای خشک است. فور برای از بین بردن قارچ ها، باکتری ها و ویروس ها از وسایل شیشه ایی و فلزی از دمای بالا در طی چند ساعت استفاده می کند. این کار بدون از بین بردن کمیت یا کیفیت تجهیزات انجام می شود. چون از بخار اب برای استریل کردن استفاده نمی شود زمان بیشتری برای استریل کردن نیاز دارد. لوازمی مثل پانسمان های جراحی و مواد پلاستیکی و لاستیکی را در فور نمی گذارند.

این ابزار از محفظه دو جداره از فولاد ضد زنگ یا آلومینیوم تشکیل شده است؛ که از طریق عایق پشم شیشه از لایه عایق بیرونی جدا شده است. گرمایش بوسیله سیم پیچ های برقی که درون دو جداره پر می شوند ، حاصل می شود.

یک فور برای آزمایشگاهم می خواهم تهیه کنم باید دنبال چه اطلاعاتی باشم و خصوصیات یک فور خوب چیست؟

• چه حجمی برای کار من مناسب است؟
• فور ها چه بازه ی دمایی دارند و کدام برای کار من مناسب است؟
• یک فور آزمایشگاهی خوب چه ویژگی هایی دارد ؟
• نحوه ی استفاده و شرایطی که طول عمر دستگاه من بالاتر می رود چیست؟

برای خرید یک فور ممکن است از این قبیل سوال ها به ذهن تان برسد. در ادامه توضیحاتی ارائه می شود تا بتوانید فور مناسب با کارتان را با اطمینان بیشتری انتخاب کنید.

حجم های متفاوت فور

فور ها در حجم های متفاوتی متناسب با نیاز مورد نظر ساخته می شوند. نمونه ایی از حجم ها و کاربرد های فور آزمایشگاهی را در جدول زیر می بینید.

بازه دمایی فور

بازه ی دمایی در فورها متفاوت بین 50 و ماکزیمم 700 درجه ی سانتیگراد است. بیشتر فورهای موجود و رایج محدوده دمایی بین 50 تا 250 درجه سانتیگراد دارند. معمولا دقت دمایی بالایی ندارد و دقت 5 درجه را هم کالیبره حساب می کنند.

استریل کردن با فور به زمان بیشتری (حدود 1.5 تا 3 ساعت) و دمای بالاتری نسبت به استریل کردن با بخار دارد. دمای معمول و زمان مورد نیاز کوره های هوای گرم برای استریل مواد به صورت زیر است:

◄ 170 درجه سانتیگراد به مدت 30 دقیقه

◄ 160 درجه سانتیگراد به مدت 60 دقیقه

◄150 درجه سانتیگراد به مدت 150 دقیقه

نکاتی برای خرید فور

در خرید فور باید به جنس محفظه ی داخلی توجه شود. فولاد زد زنگ یا استیل کیفیت و قیمت بیشتری نسبت به آلومینیوم دارد. وجود فن در دستگاه باعث افزایش کارایی دستگاه می شود. به ولتاژ و توان مصرفی دستگاه نیز دقت شود. هرچه توان و ولتاژ مصرفی بیشتر باشد؛ برق بیشتری نیز مصرف می کند. بر همین اساس تقسیم بندی فور ها به صورت زیر است:

فور ساده، فور ساده فن دار، فور دیجیتال، فور هوشمند، فور هوشمند فن دار

نکات مهم استفاده فور

مواد قابل اشتعال را درون فور نگذارید.

قبل از باز کردن در فور ابتدا صبر کنید دمای هوا پایین بیاید، احتمال ترک خوردن ظروف شیشه ایی را کاهش می دهد. همچنین از ورود هوای آلوده به محفظه جلوگیری می کند.

 قبل از استریل کردن ظروف باید خشک شوند تا رطوبت اختلالی در استریل کردن ایجاد نکند.

انکوباتور آزمایشگاهی

انکوباتور آزمایشگاهی یکی از تجهیزات آزمایشگاهی است که با ایجاد شرایط بهینه دما، رطوبت، میزان اکسیژن و دی اکسید کربن شرایط محیطی مناسب برای رشد و کشت نمونه ها را فراهم می کند .نمونه ها موجودات زنده مثل میکروب ها، باکتری ها و یا قارچ ها هستند که در آزمایشگاه های میکروبیولوژیکی یا زیست شناسی برای انجام تحقیقات علمی رشد داده می شوند.

اصول کار دستگاه انکوباتور

دستگاه انکوباتور بر اساس نیازی که میکروب ها برای رشد و نمو خود به مجموعه از پارامترها دارند؛ طراحی شده است. به عبارتی شرایط بهینه دما ، رطوبت ، اکسیژن و میزان دی اکسید کربن را فراهم کنند ، تا میکروب ها رشد کرده و گسترش یابند.

ترموستات دمایی ثابت را حفظ می کند که از خارج از طریق دماسنج قابل خواندن است. دما با استفاده از چرخه های گرمایش و عدم گرمایش حفظ می شود. عایق کاری از خارج باعث ایجاد شرایط جدا کننده در محفظه داخلی می شود که به رشد میکروب ها کمک می کند.به همین ترتیب ، سایر پارامترها مانند رطوبت و جریان هوا نیز از طریق مکانیزم های مختلفی ایجاد می شوند که محیطی مشابه محیط طبیعی موجودات ایجاد می کنند.

به طور مشابه ، آنها با تنظیماتی برای حفظ غلظت CO2 در تعادل pH و رطوبت مورد نیاز برای رشد ارگانیسم ها فراهم می شوند .

انواع انکوباتور

طیف گسترده ای از کاربردها را در مناطق مختلف از جمله کشت سلولی ، مطالعات دارویی ، مطالعات خون شناسی و مطالعات بیوشیمیایی دارند. انواع مختلفی از دستگاه انکوباتور وجود دارد و بیشترین موارد مورد استفاده در زیر ارائه شده:

انکوباتور استاندارد : می توانند از نوع گرانش یا همرفت با کمک فن باشند و دامنه دمای آنها از محیط تا حداکثر ^◦80  یا ^◦100 است.

انکوباتور خنک کننده : این دستگاه دارای سیستم گرمایشی و سرمایشی هستند که باید به طور مناسب بالانس شوند. برای کشت در دماهای خاص استفاده می شود. بعضی از مدل های ان تا دمای^◦10- هم می رسد.

انکوباتورهای رطوبت(ژرمیناتور): این دستگاه به جای سیستم گرمایش مستقیم ، به لطف سیستم سردسازی(یخچالی) ، دما و رطوبت را کنترل می کنند.

انکوباتورهای CO2 (دی اکسید کربن): این دستگاه ها به طور گسترده ای در میکروبیولوژی مورد استفاده قرار می گیرد.در بعضی موارد نیاز به غلظت خاصی از دی اکسید کربن در دستگاه وجود دارد . سطح CO2  موجود در دستگاه با استفاده از سنسور هدایت حرارتی یا حسگر مادون قرمز کنترل می شود.که معمولا بین 5 تا 10 درصد غلظت دی اکسید کربن نیاز دارد. در سینی زیر محفظه  آب به طور مداوم در حال تبخیر است.

انکوباتورهای تکان دهنده: این دستگاه در جو کنترل شده از دما لرزش ایجاد می کند. اندازه این نوع دستگاه متفاوت وبا دامنه دمایی محیط یا یخچال است. مزیت دستگاه این است که انتقال سریع و یکنواخت گرما به ظرف کشت را فراهم می کند.

انکوباتور هیبریدی : این نوع دستگاه انکوباتور نیز مانند انکوباتور تکان دهنده دارای شیکر(مخلوط گر) می باشد؛ که با چرخاندن شیشه های آزمایش، هیبریدیزاسیون مواد درون شیشه را فعال کند.

انکوباتور قابل حمل: در سایز های کوچک ساخته می شوند و در کارهای میدانی مورد استفاده قرار می گیرد. مثل : میکروبیولوژی محیطی و معاینه اب.

تفاوت فور و انکوباتور

فور و انکوباتور جز تجهیزات آزمایشگاهی کاملا متفاوت هستند، که گاها با هم اشتباه گرفته می شوند. به دلیل تشابه های ظاهری این دو دستگاه اتفاق می افتد.