افزایش تقاضای دلار در بانک های مرکزی / دلار زدایی شکست خورد؟

بر اساس یک نظرسنجی سالانه، تعداد بانک‌های مرکزی که به دنبال افزایش ذخایر دلاری خود هستند، در سال جاری به شدت افزایش یافته است. این در حالی است که برخی از کشورهای توسعه‌یافته تلاش کرده‌اند ارزهای رقیب را جایگزین دلار کنند.

براساس نتایج این نظرسنجی، مشخص شده است که بانک‌های مرکزی در سراسر جهان به دنبال افزایش ذخایر نقدینگی خود به صورت دلار هستند، و این تقاضا در سال جاری به شدت افزایش یافته است. این واقعیت نشان می‌دهد که تلاش برخی از کشورهای توسعه‌یافته برای جایگزین کردن دلار با ارزهای رقیب موفقیت آمیز نبوده است.

براساس گزارشی از فایننشیال تایمز، ۱۸ درصد از بانک‌های مرکزی جهان قصد دارند در واکنش به بالاماندن نرخ بهره این کشور تخصیص دلار را در طول یک تا دو سال آینده افزایش دهند. این در حالی است که این نسبت در سال گذشته ۶ درصد بود که نشان‌دهنده افزایش بسیار زیاد است.

در همین زمان، تقاضا برای ارز رسمی چین در میان بانک‌های مرکزی کاهش داشته است؛ به‌ طوری که روند سال‌های اخیر را که بانک‌های مرکزی بیشتری قصد داشتند خود را در معرض ریسک این ارز قرار دهند را متوقف می‌کند.

افزایش تقاضا برای دلار در میان مدیران ذخایر، کاهش تدریجی تخصیص اسکناس سبز را در میان بانک‌های مرکزی به دلیل کمرنگ شدن نقش آمریکا در تجارت جهانی، حداقل در کوتاه مدت متوقف می‌کند.

مسدود شدن بیش از ۳۰۰ میلیارددلار از دارایی‌های بانک مرکزی روسیه در ۲۰۲۲ از جمله دلایلی بود که سبب شد برخی از بزرگ‌ترین اقتصادهای نوظهور جهان از دلار دور شوند.

 به گفته رئیس اندیشکده «مجمع رسمی موسسات پولی و مالی» که این گزارش را تهیه کرده است، این واقعیت که دلار پرتقاضاترین ارز جهان در کوتاه‌مدت است، درحالی که تقاضا برای یوآن چین کاهش یافته است نشان می‌دهد که این روایت گسترده از دلارزدایی حداقل متوقف شده است. به گفته او، قوی‌ترین تقاضا برای دلار در افق یک تا دوساله در میان بانک‌های مرکزی در آسیا بود. این درحالی است که مدیران ذخایر در آسیا و آمریکای لاتین به احتمال زیاد برای کاهش تخصیص یوآن خود برنامه ریزی می‌کنند.

کاهش اتکا به دلار در تجارت

در نشست کشورهای موسوم به بریکس در سال گذشته، رهبران، وزرای مالی و بانک مرکزی خود را موظف کردند اقداماتی را برای کاهش اتکا به دلار در تجارت میان اقتصادهای خود انجام دهند.

اما بر اساس این گزارش به‌نظر می‌رسد عوامل کوتاه‌مدت مجددا تقاضا برای دلار را در میان بانک‌های مرکزی افزایش داده است، از جمله افزایش بازدهی از سوی ایالات متحده آمریکا که انتظار می‌رود نرخ‌های بهره در آن بالاتر از چین باشد.

چندین بانک مرکزی، از جمله بانک مرکزی اروپا، لهستان، نیوزلند و آفریقای جنوبی گفته‌اند که بازدهی بالاتر بخشی از هدف سرمایه‌گذاری آن‌هاست.

ولی در یک چشم انداز ۱۰ ساله، انتظار مدیران ذخایر کشورها همچنان این است که سهم دلار از ذخایر جهانی به آرامی کاهش یابد؛ به طوری که سهم دلار به ۵۵ درصد و یوآن چین به ۵.۵ درصد خواهد رسید که تاحد زیادی مطابق با روند دهه‌های گذشته است.

طبق داده‌های صندوق بین المللی پول (IMF)، دلار درحال حاضر ۵۸ درصد از ذخایر جهانی را تشکیل می‌دهد که نسبت به ۷۰ درصد در ابتدای قرن کاهش یافته است. سهم فعلی یوآن چین نیز ۲.۳ درصد است.

میانگین سهم ذخایر طلای بانک‌های مرکزی اما از ۹ درصد به ۱۱ درصد در طول سال گذشته افزایش یافته است. ۱۵ درصد از بانک‌های مرکزی نیز قصد دارند ذخایر طلای خود را در طول یک تا دوسال آینده افزایش دهند، حتی درحالی که طلا نزدیک به رکوردهای خود معامله می‌شود.

براساس این گزارش، اگر این مساله عملی شود، بانک‌های مرکزی ممکن است در طول یک تا دوسال آینده، ۶۰۰ میلیارد دلار دیگر طلا خریداری کنند.