به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، سعید جلیلی در برنامه «میزگرد فرهنگی» شبکه دو گفت: مدیران فرهنگی باید پخته باشند، و عمق راهبردی را داشته باشند. مدیر فرهنگی شما نباید با فرهنگ آشنایی سطحی داشته باشد و حداقل مصرف کننده حرفه‌ای فرهنگ باشد.
در این برنامه مشاوران: دکتر محمدهادی همایون و دکتر شهرام یزدانی و کارشناسان فرهنگی: دکتر شهاب اسفندیاری، حسین انتظامی و دکتر الهام یاوری سعید جلیلی را همراهی می کنند.
مشروح این گفتگو را در ادامه می بینید:
سعید جلیلی؛ نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری: شعاری که ما برای دولت‌مان مردم شنیدند و در برنامه‌های دیگر هم عرض کردیم شعار «یک جهان فرصت؛ یک ایران جهش- هر ایرانی یک نقش پرشکوه» است این را ما بر این اساس تهیه و بیان کردیم و بار‌ها عرض کردیم شعار فقط چند کلمه‌ای که قشنگ باشد و مخاطب را جلب کند نیست، بلکه آن شعار باید برنامه دولت باشد و عصاره و خلاصه برنامه دولت.
بر این مبنا ما این را تهیه کردیم. در بحث‌های اقتصادی و سیاست خارجی بر این مبنا توضیح می‌دهیم که این یک جهان فرصت یعنی چه؟ چگونه می‌تواند یک ایران جهش شود؟ و چگونه هر ایرانی می‌تواند در آن یک نقش ایفا کند، آن هم یک نقش پرشکوه.
بیشترین موفقیت‌های ما، به مدد فرهنگ بوده است
در عرصه فرهنگ که موضوع این جلسه است، به نظر ما، این یک جهان فرصت در اوج خود قرار دارد و از مزیت‌های نسبی فرهنگ و کشور ما این است که فرصت‌های بسیار زیادی را برای ما فراهم می‌کند. حتی من این را معتقدم و بار‌ها عرض کردم؛ ما اگر موفقیت‌هایی در عرصه‌های دیگر داشتیم، به مدد همین فرهنگ بوده، به مدد فرصت‌ها و ظرفیت‌های بزرگ فرهنگی است که کشور ما داشته و آنها بوده که ما را موفق کرده است.
مثلاً در دفاع مقدس در یک عرصه‌ای سخت، اما چه چیز ما را ارتقاء داد و موفق کرد، همین فرهنگ بود، این فرصت‌های فرهنگی بزرگ که ما داشتیم. در عرصه‌های بزرگ پیشرفت هم همین طور. اگر ما در چنین عرصه‌های دیگری به مدد فرهنگ توانستیم یک قدرت خوبی پیدا کنیم، ارتقاء پیدا کنیم و موفقیت بدست بیاوریم، در خود عرصه فرهنگ به طریق اولی این می‌تواند خیلی فرصت‌ها بیشتر باشد و به تبع آن، آن موفقیت‌های بیشتری شکل بگیرد و ما بر این مبنا، فکر می‌کنیم اگر می‌گوییم یک جهان فرصت؛ هنر دولت باید این باشد که این فرهنگ و فرصت‌های آن را بشناسد و به صحنه بیاورد.
هنر کارویژه‌اش این است؛ آوردن ذهن به عین و نقشه است به نقش، لذا اگر ما اینجا بیان می‌کنیم هر ایرانی یک نقش پرشکوه، این ایرانی که می‌خواهد نقش پرشکوه ایفا کند، یک وقت هست تک تک این کار را انجام می‌دهد، یک وقت فرهنگ اتفاقاً یک بستری است که این نقش‌ها را هم‌افزا می‌کند و باهم اضافه می‌کند با همدلی و همزیستی که ایجاد می‌کند و آن هم‌افزایی که ایجاد می‌کند و دل‌ها و فکر‌ها را به هم پیوند می‌دهد. هم در داخل و نه تنها این، قدرت فرهنگ و هنر این است که این پیوند را حتی می‌تواند به جهان بدهد.
می‌تواند به حوزه‌های مشترک با شما بدهد، حوزه تمدنی شما، کسانی که با شما مشترکات در عرصه‌های مختلف دارند و بلکه به همه جهان؛ لذا آن چیزی که مانع این پیوند می‌شود؛ چیست؟ و این جا نقش فرهنگ اهمیت دارد؟ این است که خدای ناکرده به جای این که این پیوند‌ها شکل بگیرد، یک سکوت مرداب گونه شگل بگیرد یا خدای ناکرده یک آشوب گرداب‌گونه شکل بگیرد.
بسیاری از هجمه‌های دشمنان علیه ما، به نقطه قوت ما یعنی فرهنگ است
اتفاقاً فرهنگ؛ اینها را پشت سر می‌گذارد، به ویژه فرهنگ قوی ما، فرهنگ ایرانی- اسلامی ما که این قدرت را دارد که در عرصه‌های مختلف خود را نشان داده است. ما فرهنگ مقاومت را داشتیم، فرهنگ 《می‌توانیم》 را داشتیم، فرهنگ باهم بسازیم را داشتیم در مقاطع مختلف و این قدرت فرهنگی به نظرم امروز نقطه قوت ماست و بسیاری از هجمه‌هایی که دشمنان ما علیه ما می‌کنند، اتفاقاً به نقطه قوت ما که می‌دانند فرهنگ ماست، این را هدف قرار دادند، یعنی اگر آنها می‌بینید بعضی اوقات برخی موضوعات را در عرصه فرهنگ هدف قرار می‌دهند، این نه به آن دلیل است که آن جا نقطه ضعف شماست، اتفاقاً نقطه قوت شماست که می‌توانید مدعی باشید و این کار را دنبال کنید.
اگر این مقدمه را قبول داشته باشیم، حالا بحث ریاست جمهوری است. بحث این است که دولت اینجا چه نقشی دارد؟ رئیس جمهور چه کارویژه‌ای را باید داشته باشد در فهم این موضوع و پیگیری این موضوع و استفاده حداکثری از این فرصت‌ها. یعنی اگر ما می‌گوییم یک جهان فرصت در عرصه فرهنگ هم وجود دارد، بلکه از بقیه عرصه‌ها وجود دارد؛ این است که این باید بیاید در برنامه دولت شکل بگیرد و خودش را نشان دهد. باید بدانند که ما امروز در این عرصه چه کار می‌خواهیم کنیم.
حسین انتظامی؛ کارشناس فرهنگی برنامه: در افکار عمومی که الان ارزش‌گذاری نمی‌کنم که درست است یا خیر، این تلقی راجع به شما و ایده‌های شما وجود دارد که این باعث فشار حداکثری به ایران می‌شود، حالا بخشی که در مباحث تخصصی دیگر دنبال می‌کنید و خیلی موضوع بحث ما نیست، البته طبیعی است که آنها به حوزه فرهنگی و اجتماعی ما هم سرایت می‌کند و همچنین سخت‌گیری بیشتر در حوزه فرهنگی و اجتماعی و مسائلی مثل ممیزی‌های حوزه فرهنگ و هنر و سایر مسائل اجتماعی مثل حجاب، اینترنت و این طور چیزها، عرض کردم من ارزش‌گذاری نمی‌کنم راجع به این گزاره‌ای که در افکار عمومی وجود دارد، شما چه تلاشی کردید برای این که این ابهام رفع شود؟
جلیلی: یکی از بحث‌هایی که مطرح می‌شود این است که همان مثالی که زدید که یک فشار حداکثری دشمن دنبال می‌کند، این را عملاً دشمن هم اعلام کرد، هم اعمال کرد، یعنی یک چیز پنهانی نیست، رسماً اعلام کرد و اعمال کرد. اتفاقاً من اینجا نگاهم این است و بحثم این است که برای افکار عمومی‌مان هم این خیلی خوب است که کمک کنند.
در زمانی که دشمن شروع کرد فشار حداکثری را اعلام و اعمال کردن، نتیجه آن چه شد؟ در آن زمان دولت وقت عملاً برخی از مواضعی که می‌گرفت یا رویکرد‌هایی که داشت این بود که می‌گفت فشار حداکثری اعلام می‌کنند ما بیشتر از ۲۰۰ هزار تا نمی‌توانیم نفت بفروشیم، فلان کار نمی‌توانیم کنیم، اتفاقاً بحث ما چه بود؟
بحث ما این بود که اتفاقاً در همین زمینه‌ها شما می‌توانید موفق باشید و فشار حداکثری را به شکست برسانید و بعد در همان زمان دولت وقت در سال ۹۷، ما این بحث‌ها را به آنها ارائه کردیم.
گفتیم این کار و این کار را می‌شود کرد، واقعاً با اینها می‌شود فشار حداکثری را دفع کرد. نباید منفعل شد. دوستان زیاد توجهی نداشتند، نگاهشان هم با ما متفاوت بود.
دولت شهید رئیسی این مبنا را جدی گرفت، در عمل چه شد؟ یعنی همان‌هایی که می‌گفتند ۲۰۰ هزار نفت بیشتر نمی‌توانیم بفروشیم، شد دو میلیون بشکه، همان دولتی که می‌گفت فشار حداکثری راهبرد من است، امد رسماً مقام رسمی‌اش اعلام کرد چه؟ شکست فاحش خورد. گفت فشار حداکثری آن شکست فاحش خورد. اینجا همین است که اگر شما رویکرد فرهنگی ات، می‌توانیم باشد، قدرتمند باشد، منعفل نباشد، اتفاقاً این فشار حداکثری را از ملت کم می‌کند و این نتیجه را حاصل می‌کند.
انتظامی: عرضم این بود که در حوزه داخلی چطور؟ یعنی سختی کار، ضمن این که البته آن همان طور که عرض کردم حوزه تخصصی من نیست، اما ما وقتی حتی دو میلیون بشکه هم صادرات داشتیم، این طور نبود که به همه کشور‌های دنیا بتوانیم صادرات کنیم. البته عرض کردم این موضوع بحث ما اصلاً نیست. اما من بیشتر بحثم؛ بحث‌های سخت‌گیری داخلی است.
جلیلی: آن بخشی که فرمودید حوزه تخصصی شما نیست، حالا کمی توضیحات بیشتر دارد که اتفاقاً در جلسه دیروز توضیح دادم، چون اینجا بیشتر بحث فرهنگ است، من بیشتر بعد فرهنگی آن را می‌گویم. آن جا هم خواستید رجوع کنید آن جا توضیحات را دادم. اما بحث دولت که فرمودید؛ اتفاقاً بحث ما این است؛ اگر کسی رویکردش این باشد که فرهنگ؛ باعث قدرت کشور می‌شود، باعث پیشرفت کشور می‌شود، باعث ارتقای کشور می‌شود و فهم صحیح، دقیق و عمیق از فرهنگ داشته باشد، نتیجه‌اش چه می‌شود؟ که استفاده حداکثری از این فرصت می‌کند، نه این که این را محدود کند، نه این که این را کوچک کند، نه این که این را تقلیل دهد. نه این که این را از اولویت خارج کند.
اتفاقاً ما دقیقاً نگاه‌مان این است. چه کسانی به فرهنگ بی‌توجه بودند؟ به عرصه‌های فرهنگی اتفاقاً آن توجه لازم را نداشتند، تزریق یکی‌اش چیست؟ همین است که شما یک چیزی را از اولویت خارج کنی. شما در برخی دوره‌ها؛ در همین هشت سال دولت قبل از آقای رئیسی نگاه کنید، چقدر به فرهنگ توجه شد؟ چقدر به آن اولویت داده شد؟ چقدر برای آن برنامه‌ریزی جدی شد که این جایگاه خود را پیدا کند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی مثل دبیر شورای امنیت ملی دارای جایگاه باشد
من یکی از بحث هایم این است که اگر شما فرهنگ را مهم می‌دانید، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی شما مثل دبیر شورای امنیت ملی شما باید جایگاه داشته باشد. وزیر فرهنگ شما باید مثل وزیر خارجه شما جایگاه داشته باشد، باید بدانید این جا یک جایگاه قوی است که شما بتوانید نقش ایفا کنید؛ لذا آن ناشی از چیست؟ اتفاقاً ناشی از نگاهی است که خودباختگی فرهنگی دارد. ناشی از آن نگاهی است که به خودش باور ندارد، لذا در این زمینه برایش مهم نیست، حتی می‌گوید کنار هم رفت، رفته است.
ما امروز در یک فرصت تاریخی هستیم که اگر دوباره دنیا مثلاً در یک نقطه عطف برای یک تحول علمی است، مثلاً در فلان موضوع کوانتوم، هوش مصنوعی که امروز نخبگانی داریم، نیروی انسانی قوی داریم که اتفاقاً می‌توانند آن نقش پرشکوه هر ایرانی را ایفا کنند و دیگر اجازه ندهند دوباره آن غفلت بر کشور ما تحمیل شود.
آن عقب افتادگی شکل بگیرد؛ یک ایران جهش، با این نگاه است که اگر شما به نخبه‌ات بتوانی این نقش پرشکوه را برای او بستر را فراهم کنی، فرصتی که امروز وجود دارد؛ این یک جهان فرصت، شما را جهش خواهد داد.
یاوری: توجه بیشتر به نخبه‌ها برای این که این پرورش اتفاق بیفتد را منافی عدالت اجتماعی نمی‌دانید؟
جلیلی: یکی از بحث‌هایی که این جا آن موقع بعضاً به نظرم انحرافی مطرح می‌شود. دکتر یزدانی خود از نخبگان کشور و صاحب نظر هستند در عرصه‌های به ویژه نظام سلامت که من حداقل در حد مطالعاتم شاید حرف اول را در نظام سلامت می‌زنند و در عرصه‌های دیگر، یکی از کار‌های بسیار ارزشمندی که کردند؛ راجع به بحث همین نظام نخبگی کشور است که چگونه نخبگان بتوانند با حکمرانی ارتباط داشته باشند.
یکی از آسیب‌های فرهنگی، القای تعارض ارزش و علم است
اتفاقاً باهم یک بحثی داشتیم، یکی از بحث‌های جدی که خیلی اهمیت دارد که در فرصتی که در اختیارشان باشد که در پایان می‌توانیم بگذاریم که بفرمایند، بحث این است که؛ یکی از چیز‌های غلطی که دارد القا می‌شود که اتفاقاً یکی از آن آسیب‌های فرهنگی است؛ تعارض ارزش و علم است، در صورتی که این یکی از آن بحث‌های غلطی است که غربی‌ها بر یک مبنایی شکل دادند و این کاملاً قابل اثبات است که اتفاقاً این دو ارزش، اینها هر دو در یک راستا هستند و باهم می‌توانند جمع شوند و این هیچ کدامش مانع نیست؛ لذا آن نکته‌ای که گفتید؛ آیا این بحث با عدالت چیست؟
اتفاقاً عدالت این جا این است؛ هر چیزی در جایگاه خودش قرار بگیرد، یعنی مثلاً اگر کسی نسبت به من یک استعدادی دارد در فلان رشته ورزشی، این نیست که به او بگویی نه حالا تو باید با من مثلاً مساوی باشی. این که یک نوع به نظر می‌رسد مغلطه است.
ما اتفاقاً باید در برنامه‌ریزی که داریم، متناسب با استعداد‌های کشور، آن را برنامه‌ریزی کنیم، هر استعدادی بتواند آن نقش پرشکوه خود را ایفا کند.
اشکال کار اینجا؛ آن عدالت اینجا این است که؛ بله عده‌ای فقط بتوانند مثلاً به شکل دوپینگ و ... استعداد خود را شکل و بروز دهند، یک عده‌ای که استعداد‌های واقعی دارند، آن استعداد‌های آنها دیده نشود.
این که بحث می‌کنم همه ایران سرای من است؛ این جا این است، من معتقدم ما اگر صحبت از نظام نخبگی می‌کنیم، باید در کنارش نظام استعدادیابی افراد در رشته‌های مختلف هم داشته باشیم. این بستر را فراهم کنیم، ممکن است کسی در یک جایی و موضوعی بتواند نخبه مثلاً در فلان زمینه هنری، ورزشی و به ویژه علمی بشود که بله در شرایط عادی این را ندارد. آن موضوع عدالت اتفاقاً این جا خیلی اهمیت دارد، یعنی نظام نخبگی، با آن نظام استعدادیابی و فراهم کردن پرورش استعدادهاست.
شهاب اسفندیاری؛ کارشناس برنامه: یکی از نقاط قوت کارزار تبلیغاتی انتخاباتی شما؛ اتکا به برنامه است که اشاره کردید در نخستین فیلم تبلیغاتی شما در گفتگو با مردم که از یازده سال قبل یک دولت سایه تشکیل دادید و با اگر بخواهم عین جملات شما را بگویم؛ در‌های دفترتان را به روی صد‌ها کارشناس، متخصص، دانشمند و فعال اجتماعی، دانشگاهی و کارگری باز کردید.
ده‌ها کارگروه تخصصی برای رصد مشکلات کشور و طراحی راه‌حل‌های جدید تشکیل دادید. بیش از هزار نفر با شما همکاری کردند در این موضوع و تأکید کردید که در این فهرست طولانی و پرشمار، همه طور سلیقه سیاسی و همه سطوح کارشناس از مدیران عالی دولت‌های گوناگون تا مدیران میانی و کارشناسان حضور داشتند.
من در سایت و پایگاه اطلاع رسانی شما؛ حیات طیبه جستجو کردم، در بخش کارگروه‌های دولت سایه، در موضوعات فرهنگی متأسفانه اولاً که از اردیبهشت سال ۱۴۰۰ تا حالا آن جا به روز رسانی نشده است، ثانیاً موضوعات فرهنگی به ندرت پیدا می‌شد، یعنی من مهمترین موضوعی که دیدم؛ در سال ۱۳۹۸ شما با انجمن تولیدکنندگان اسباب‌بازی یک دیداری داشتید، در حوزه مطبوعات یک جلسه‌ای در سال ۹۹ در خصوص قانون دسترسی آزاد به اطلاعات داشتید و یک جلسه در خصوص ورزش که بحث مالکیت باشگاه‌های فوتبال است در سال ۹۹، یک جلسه در خصوص گردشگری در سال ۱۴۰۰، مطلقاً مثلاً من جستجو کردم واژه سینما را، تقریباً هیچ چیز در بخش کارگروه‌های شما پیدا نشد.
تکمیل می شود......
