به گزارش خبرنگار مهر، در این رویداد که پنجشنبه شب در سالن مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس برگزار شد، دبیر دومین جایزه ادبی شیراز ضمن تشریح ویژگی‌های این جایزه گفت: در ساحتی به وسعت حضور یکان یکان ما در دالان تاریخ و در جغرافیایی به گستردگی هستی و به درازنای زمانی که نوع بشر خواهد زیست؛ و بدین معنا، داستان‌ها همراه با مسافرانی که مخلوقی خاکی بودند، زاده شدند و با هر دم و بازدم ما جوانه زدند، روییدند و با هر اندیشه ما ریشه زدند و با هر تخیلمان، اوج گرفتند و بارور شدند و ما، همگی ما، راویان روایات و ناقلان داستان‌هایی شدیم که از بدو خلقت بر این کره خاکی در زیست فردی و جمعی خود، آنها را زندگی کرده؛ در مُخیَله پرورانده و در آرزوهامان نقش زده بودیم؛ تا نقشی از خود باقی نهیم به فراخور حال و احوالمان؛ روایت‌هایی که هزاران سال در زندگی انسان نقش محوری داشته‌اند، درست از همان زمانی‌که نگاره‌های نقش شده بر دیوارهای غارها، صحنه‌های دراماتیکی را نشان می‌دهند که به احتمال، با داستان‌گویی شفاهی همراه بوده است.
کوروش کمالی سروستانی ادامه داد: برخی روایتگر سوز و ساز عشقی و برخی راوی زَنجَموره‌های دهشتناک هجران و فراق و یا به بار نشستن حدیث آرزومندی‌هایی که منتهای انتظارمان از سرنوشتی است و هریک به زبانی؛ گاهی با بیان رنج‌ها برای پدیداری همدلی و گاهی با توصیف عشق و شادمانگی‌ها برای همراهی و گاه در آئینه طوماری که به قلم دیگری رقم می‌خورد، اما گویای حدیث نفس ماست.
داستان‌گویی راهی برای درک جهان اطراف
مدیر دانشنامه فارس ادامه داد: در این میان اما، برخی هنوز مهر سکوت بر لب داشته؛ داستان‌های خود را روایت نکرده‌ایم، نه به زبان دل خود و نه در آئینه دیگر آثار؛ انگار داستان بسیاری از ما هنوز نقل نشده است؛ انگار هنوز هم باید گوش به زنگ راویانی بود که داستان‌های ناگفته ما را کشف کنند و بازگویند؛ از زبانِ دل ما، آرزومندی‌ها، دغدغه‌ها، آمال و رویاهایمان را خلق کنند و بازگویند.
وی درباره کارکرد داستان گفت: راویان، هویت فردی و جمعی‌مان را بر جریده تاریخ این سرزمین، ثبت مدام کنند که بی پاره‌ای تردید، داستان هر فرد، گویای واقعیت‌های درونی اوست، داستان زندگی و هویت اوست؛ اندوخته‌ای عمیق از تصورات مشترک و مبنای عاطفی همسان درباره دیگر انسان‌ها که آگاهی بخشند و تمرینی به‌شمار می‌روند برای همذات‌پنداری و توان‌افزایی ذهنی و بی پاره‌ای تردید، داستان‌گویی، چه مثل قصۀ مادربزرگ‌ها ساده، چه روایتی دقیق و رسمی و پیچیده، واقعی یا رؤیا، راهی است برای شناخت و درک جهان اطرافمان. چنان‌که به باور روان‌شناسان و نظریه‌پردازان ادبی، داستان‌گویی گونه‌ای بازشناختی رویدادهایی است که ذهن را ورزیده می‌کند، و به ما اجازه می‌دهد که جهان پیرامون را شبیه‌سازی کنیم و راهبردهای مختلف را در موقعیت‌های گوناگون اجتماعی متصور شویم. توالی اتفاقات و صحنه‌هایی که در ذهنمان شکل می‌گیرند، بیانگر میزان تغییر تفکر و رشد و پویشمان هستند.
وی تصریح کرد: می‌توانیم از طریق آنها شخصیت حقیقی خودمان را کشف کنیم یا حداقل کمی از آن را بشناسیم.
کمالی افزود: بر این قرار، بی پاره‌ای تردید، شیراز و مردمانش، هنوز داستان‌های ناگفته بسیاری دارند؛ داستان‌هایی که از بطن سرزمینی فرهنگمدار زاده شده؛ در قالب، کاراکترهای مردمانش نمود یافته و در وسعت زندگی آنها بازتاب یافته است؛ داستان‌هایی که با روح و جان این شهر در زیست انفسی و آفاقی مردمانش جاری شده است.
شیراز هنوز داستان خود و بزرگانش را بازگو نکرده است
وی گفت: شیراز هنوز داستان تکوین و تکامل خود و زندگی بزرگانش را بازگو نکرده است؛ گوش به زنگ داستان‌های زندگانی سعدی و ماجراجویی‌ها و عاشقانگی‌ها و خرداندیشی‌های اوییم در جمع مردمانی که تلخ و خوش زندگانی را با او به تجربه نشسته‌اند؛ چشم انتظار داستان‌های سر به مهر ستیزها و خلوت گزینی‌های حافظ؛ شطح و طامات روزبهان و اسرار پر گهر شیخ راز؛ داستان سیبویه و شاهداعی و عرفی و لسانی و فغانی و مکتبی و حمیدی و … هزاران هزار شیخ و صوفی و رند و شاعر و فیلسوف و دانشمند و حاکم و عاشقی که در این بهشت شرق، شیراز پرآوازه، زیسته‌اند و ما، به خامه جان دوست می‌داریمشان! داستان هزاران کتیبه و الواح بازمانده از تاریخ زندگانی مردمانی که به قدمت تاریخ این سرزمین بر اندیشه؛ آگاهی و بخردی آن افزوده‌اند!
کمالی ادامه داد: جایزه ادبی شیراز، بر آن است تا با همراهی داستان‌نویسان معاصر از زاویه دید دیگری، طرحی نو دراندازد، طرحی از نوعِ ادایِ رسالت و ماندگاری و انجمن ادبی شیراز در پی آن است که در سال ۱۴۰۰ سومین دوره خود را با داوری آثار منتشر شده در سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ برگزار کند و علاوه بر بخش ملی و عمومی جایزه ویژه‌ای نیز برای داستان یا رمان‌هایی که زمان و مکان و حوادث آن به فرهنگ شهر شیراز می‌پردازد اختصاص دهد.
رشد اعجاب انگیز داستان در شیراز
در این مراسم سیروس رومی عضو هیئت مؤسس و دبیر انجمن ادبی شیراز ضمن گزارش چگونگی تشکیل انجمن‌های ادبی دراین شهر و شکل‌گیری جایزه ادبی شیراز گفت: ضرورت تشکیل انجمن‌های ادبی همواره حس می‌شد و کلاس‌های داستان گلشیری بر این ضرورت مهر تأیید زد. بر این اساس، کلاس‌های داستان‌نویسی برگزار شد و نشست‌های داستانی فارغ از معیارهای انجمن شکل گرفت و خانه‌های داستان‌نویسان جایگاه تبادل نظر شد.
وی افزود: در شیراز رشد داستان اعجاب‌انگیز است؛ در دوران مختلف داستان‌نویسی ایران ردپای شیرازی‌ها کاملاً مشخص و تأثیرگذار بود. نمود درونی داستان شیراز موفق و این شهر از گذشته تا امروز یکی از قطب‌های مؤثر و قابل اعتنا بود و ضرورت ساماندهی جایزه‌ای در حوزه داستان حس می‌شد.
رومی درباره شکل‌گیری جایزه ادبی شیراز گفت: برای تشکیل این جایزه، چند نشست و برنامه ناکام ماند تا در سال ۱۳۹۶ نخستین دوره جایزه ادبی شیراز ویژه داستان برگزار شد. در بهمن‌ماه سال ۱۳۹۵ فراخوان جایزه دوسالانه داستان منتشر شد و در رشته «رمان» و «داستان کوتاه» درخواست ارسال آثار شد. آثار زیادی به دبیرخانه برگزاری جایزه رسید که قابل پیش‌بینی نبود. داوران در سه مرحله به بررسی داستان‌ها پرداخته و هیئت مدیران جایزه ادبی شیراز دور اول جایزه را با موفقیت برگزار کردند و با توجه به وضعیت ناشی از کرونا، امروز با تأخیری ناخواسته، امروز برگزیدگان دوره دوم این جایزه معرفی شدند.
تقدیر از رضا جولایی و عطیه عطارزاده
ابوتراب خسروی نویسنده و عضو هیأت داوران و دبیر بخش رمان دومین دوره جایزه ادبی شیراز ضمن برشمردن ویژگی‌های جایزه ادبی شیراز گفت: در دومین دوره انتخاب رمان جایزه ادبی شیراز با تشریک مساعی و آرای بیش از ۳۰ نفر از منتقدین و نویسندگان ادبیات داستان کشور انجام گرفت و در این بخش به اتفاق آرای هیأت داوران رمان‌های «شکوفه عناب» نوشته رضا جولایی و «راهنمای مردن با گیاهان دارویی» نوشته عطیه عطارزاده هردو از نشر چشمه مورد تقدیر قرار گرفت و رمان «بند محکومین» نوشته کیهان خانجانی از نشر چشمه به‌عنوان اثر برگزیده دومین دوره جایزه ادبی شیراز در بخش رمان شناخته شد.
هم‌چنین محمد کشاورز نویسنده، عضو هیأت داوران و دبیر بخش مجموعه داستان گفت: سی نفر از چهره‌های سرشناس ادبی و صاحب‌نظر در ارزیابی داستان کوتاه باشنده نقاط مختلف ایران به‌عنوان داوران دومین جایزه ادبی شیراز از میان مجموعه داستان‌های منتشر شده در سال‌های ۹۶ و۹۷ که مورد مطالعه آنان قرار گرفته بود، پس از ارزیابی و طی جدول مشخصی به این آثار نمره دادند.
وی افزود: پس از جمع‌بندی و معدل‌گیری آرا گروه داوری توسط هیئت اجرایی به اتفاق آرای هیأت داوران دو مجموعه داستانی «او» نوشته محمد کلباسی نشر چشمه و «هفت‌گنبد» نوشته محمد طلوعی نشر افق مورد تقدیر هیأت داوران دومین دوره جایزه ادبی شیراز قرار گرفتند.
کشاورز ادامه داد: به اتفاق آرای هیئت داوران مجموعه داستان «زخم شیر» نوشته صمد طاهری نشر نیماژ به‌عنوان مجموعه داستان برگزیده دومین دوره جایزه ادبی شیراز انتخاب شد.
صمد طاهری هم پس از دریافت تندیس جایزه ادبی شیراز گفت: من زاده آبادانم و بیست سال از زندگیم را در آنجا گذراندم و چهل سال است که در شیراز زندگی می‌کنم. نوستالژی من در نخستین داستان‌هایم زادگاه اولیه‌ام بود که عقل و احساسم را پرورش داده بود. شیراز اینک زادگاه دوم من است و فضاهای جنوبی داستان‌هایم کم‌کم شیرازی شده‌اند. وی در مورد مجموعه داستان «زخم شیر» گفت: در زخم شیر یکبار دیگر پس از سال‌ها به موضوع جنگ بازگشتم. بازگشت به دورانی که مرزنشینان میهنم در مواجهه با تحمیل جنگ باید به انتخاب می‌رسیدند. انتخاب میان اشیایی که به آن نیاز داشتند. انتخاب میان حیوانات خانگی که با آنان گذران زندگی می‌کردند. این مجموعه داستان روایتگر این اتفاقات در روزگار سختی است که انسان باید انتخاب می‌کرد که چه چیزهایی را رها می‌کند و چه چیزهایی را باید به هر قیمتی با خود همراه کند.
در ادامه کیهان خانجانی برگزیده بخش رمان جایزه ادبی شیراز هم گفت: برای من دریافت جایزه ادبی شیراز از چند سو دارای اهمیت است؛ نخست اینکه جایزه را از شهری می‌گیرم که سال‌های آثار داستان‌نویسان آن را خوانده بودم و دیگر اینکه برگزاری این مراسم در شیراز نشان‌دهندۀ توجه به شمال، جنوب و مرکز ایران است و دیگر تهران تنها شهر اتفاقات بزرگ فرهنگی نیست.
وی افزود: ما در رشت انجمن داستان چهارشنبه‌ها را داریم که بیش از ۱۸ سال است که جلسات آن بی‌وقفه ادامه دارد و در سال گذشت یاران انجمن به دلیل مشکلات اقتصادی و نیز آفات ویروس کرونا روزگار سختی را گذرانده‌اند را من به پاس همراهی و مشقت‌ها این جایزه را به این عزیزان تقدیم می‌کنم.
