در چند انتخابات اخیر به‌درستی نقش نهاد علم از طریق نظرسنجی های حرفه‌ای و تخصصی پررنگ و مؤثر شده است. میزان مشارکت و اقبال مردم به هر یک از نامزدها در فرآیند تبلیغات انتخابات، مشخص می‌شود و از طرفی هر فاز کمپین از طریق همین نظرسنجی‌ها ارزیابی و آسیب‌شناسی می‌شود و در مواردی هم منجر به اتحاد برخی نامزدها می‌گردد. هر جا توفیق و اثرگذاری حاصل شود، شیطنت‌ها کم‌کم پدیدار می‌شود. اما چگونه این اتفاق می‌افتد؟
اخلال در دستگاه محاسباتی و به اشتباه انداختن افراد، یکی از ترفندهایی است که در رقابت‌ها شایع است. دور را نزدیک جلوه دادن و بالعکس می‌تواند امیدواری را ناامید و ناامیدی را امیدوار کند. می‌تواند شخصی را ثابت‌قدم و شخصی را سست و مردد کند و در نهایت می‌تواند آینده یک کشور را تغییر دهد.
بالا نشان دادن میزان آرای یک نامزد در نظرسنجی‌های دروغین برای نامزدی که رأی کمتری دارد چند آورده ظاهری دارد:
یک. با این نظرسنجی دروغین، نظرسازی رخ می‌دهد و برخی برای اینکه به منتخب نهایی احتمالی رأی داده باشند ممکن است رأی خود را تغییر دهند.
دو. ممکن است منجر به فشار به نامزد با رأی بیشتر برای انصراف به نفع نامزد با رأی کمتر شود.
سه. اگر منجر به انصراف شود و فرد با رأی واقعی بیشتر سرانجام انتخاب شود همواره فرد انصراف‌دهنده ایثارگر و قهرمان خواهد شد و اگر فرد باقی‌مانده در رقابت، انتخاب نشود مورد ملامت ابدی واقع می‌شود که اگر دیگری در عرصه باقی می‌ماند، نتیجه به شکل دیگری رقم می‌خورد.
چهار. برندسازی و ایجاد یک بدنه مردمی توهمی برای اخذ امتیازات احتمالی آتی از دیگر نکاتی است که احتمالا مورد هدف عددسازان است.
پیش از این نیز بارها از معضل ارائه آمار در کشور نوشته شده که فقط معطوف به انتخابات هم نیست.
همین حالا، بر سر عدد رشد اقتصادی میان مرکز آمار و وزارتخانه‌های اقتصادی اختلاف وجود دارد، بر سر میزان تجارت کالاهای اساسی و محصولات کشاورزی میان گمرک و وزارت جهاد کشاورزی اختلاف است، عدد تورم را دو متولی حاکمیتی با دو مقدار متفاوت اعلام می‌کنند و موارد از این دست زیاد است. سخن این است که هر قدر ارقام پراکنده و نادرست که گاهی عامدانه و گاهی غیرعامدانه ساخته می‌شود، باعث انحراف افکار از واقعیات اقتصادی و ضعف در تشخیص و تصمیم است، اعلام اعداد نادرست در سیاست، مشارکت و آرای نامزدها نیز ظلم بزرگ و جبران‌ناپذیر در حوزه تشخیص و تصمیم یکایک افراد جامعه است.
نکته دیگری که باید مورد تأکید قرار گیرد، نقش مبادی و مؤسسات معتبر در این زمینه است. همانطور که با ساماندهی و ساز و کار صحیح در ارائه دارو، بازار سیاه دارو جمع می‌شود، یا با قوت گرفتن ساز و کار رسمی در هر حوزه‌ای و ارائه محصول اصلی، بازار محصول تقلبی از رونق می‌افتد، لازم است دستگاه‌های متولی و مؤسسات معتبر، با ارائه نتایج متقن به شفاف شدن فضا کمک کنند.
نظرسنجی‌ها یک ابزار کارآمد برای تنظیم دستگاه محاسباتی است؛ اما برخی می‌خواهند آن را با بداخلاقی و فریبکاری از درجه اعتبار ساقط کنند.
این ظلم فقط در حق نامزدهای انتخاباتی نیست بلکه ظلم به نهادی علمی و تخصصی و بی‌اعتماد کردن مردم به آمار است.
علاوه بر این نقش نهادهای نظارتی و قضایی در مهار نشر اکاذیب به قصد تشویش اذهان عمومی نباید مورد غفلت قرار گیرد و نهادهای مذکور بدون فوت وقت باید نسبت به این اتفاقات واکنش مؤثر نشان دهند.
