عصر ایران؛ مهرداد خدیر- جامعه را در مواجهه با انتخابات می‌توان به سه دسته تقسیم کرد:
گروه اول: رأی تأییدی.
گروه دوم: رأی اصلاحی یا اعتراضی (یا از سرِ ناگزیری)
گروه سوم: کسانی که رأی نمی‌دهند.
آقای دکتر فاتح بر این اساس تعبیر «جامعهٔ سه ضلعی» را به جای دو قطبی به کار برده است. این نوشته اما برای بیان دو نکته دیگر است نه توصیه به نامزدی خاص چرا که تبلیغ نامزدها در این واپسین ساعات ممنوع است و با این حال مشخص است مصادیق آرای تأییدی کدام‌هایند و مصداق رأی اصلاحی ( یا اعتراضی یا از سرناگزیری) کدام. برای رأی ندادن هم مصداقی وجود ندارد.
و اما آن دو نکته:
اول این که اگر رأی ندادن به قصد سلب مشروعیت باشد این یادآوری مفید است که در ۱۴۰۰ سلب مشروعیت نکرد و دیدیم آمریکا و ناتو هم جان باختن رییس جمهوری فقید برآمده از همان انتخابات غیر رقابتی را تسلیت گفتند. به طریق اولی در 1403 هم سلب مشروعیت نخواهد کرد.
نکته دوم این که رأی تأییدی قابل تفسیر است: استمرار رویه‌های موجود.
رأی اصلاحی یا اعتراضی یا از سرِ ناگزیری هم: تغییر رویه‌های موجود از طرق مسالمت‌آمیز.
رأی ندادن را اما نمی‌توان به دقت و با تفکیک تحلیل کرد. چون اولا 20 تا 25 درصد در هیچ حالتی رأی نمی‌دهند. بی‌انگیزهٔ عمیق مخالفت و تحریم سیاسی. در بقیه هم مشخص نیست به قصد تحریم است یا به خاطر بی علاقه شدن به امر سیاست؟ یا کی باشد رأی می دهند؟ چون کل ساختار را قبول ندارند؟ چقدر بر این اساس؟ چطور در جاهای دیگر به اشکال مختلف همکاری می کنند؟
در سال ۹۸ هم بخشی از کاهش آرا به حساب کرونا گذاشته شد. به عبارت دیگر اگر گروه سوم دنبال ارسال پیام است این پیام به وضوح شنیده نمی‌شود و به دقت قابل تحلیل نیست. ثانیا اگر به قصد سلب مشروعیت است آرای تأییدی و اصلاحی مجال آن را نمی‌دهد.
کوتاه این که در جامعۀ سه قطبی پیام آرای تأییدی و اصلاحی (یا اعتراضی) به وضوح قابل تحلیل است اما آرای غایبان نه چرا که قابل تأویل به دلایل گوناگون است و الزاما خواست مورد نظر رأی دهندگان از آن شنیده نمی‌شود.
