«تابناک با تو» - ید یک ماده معدنی برای تولید هورمون تیروئید می‌باشد که از طریق مواد غذایی تامین می‌شود. میزان مصرف ید بدن خود را بدانید تا از عوارض کمبود آن پیشگیری کنید.
ید ماده معدنی است که برای ساخته شدن هورمون تیرویید مورد نیاز است. این ماده معدنی در بدن تولید نمی‌شود، اما در برخی غذاها وجود دارد و برای تامین ید مورد نیاز بدن باید از مواد غذایی دارای ید استفاده نمود.
کمبود ید در افراد سبب کم کاری تیرویید، ابتلا به بیماری گواتر، عقب ماندگی ذهنی در شیرخواران و … می‌شود.
ید چیست و چه نقشی در بدن دارد؟
ید به عنوان یک ماده معدنی در برخی غذاها وجود دارد و برای تولید هورمون تیروئید به آن نیاز است. هورمون تیروئید متابولیسم بدن و بسیاری از عملکرد‌های مهم دیگر را کنترل می‌کند و بدن برای رشد مناسب استخوان و مغز در دوران بارداری و نوزادی به این هورمون نیاز دارد به همین دلیل دریافت ید به مقدار کافی برای همه افراد به ویژه نوزادان و زنان باردار از اهمیت زیادی برخوردار است.
ید مورد نیاز بدن در افراد مختلف
مقدار ید مورد نیاز روزانه به سن هر فرد بستگی دارد:
از تولد تا ۶ ماه ۱۱۰ میکروگرم
نوزادان ۷ تا ۱۲ ماهه ۱۳۰ میکروگرم
کودکان ۱ تا ۸ سال ۹۰ میکروگرم
کودکان ۹ تا ۱۳ ساله ۱۲۰ میکروگرم
نوجوانان ۱۴ تا ۱۸ سال ۱۵۰ میکروگرم
بزرگسالان ۱۵۰ میکروگرم
جوانان و زنان باردار ۲۲۰ میکروگرم
منابع ید؛ چه مواد غذایی ید دارند؟
ید به طور طبیعی در بعضی از غذاها و همچنین نمک وجود دارد. با مصرف غذا‌های مختلف از جمله موارد زیر می‌توانید مقدار ید توصیه شده و مورد نیاز بدن خود را دریافت کنید.
ماهی (مانند ماهی تن)، میگو و سایر غذا‌های دریایی
گوشت بوقلمون
محصولات لبنی (مانند شیر، ماست و پنیر)
نمک یددار
توت فرنگی
موز
تخم مرغ
آلوی خشک
پنیر چدار
لوبیا چیتی و چشم بلبلی
گوشت و مرغ
گندم وجو
ذرت
برنج
سیب زمینی پخته شده
جلبک دریایی
بلوبری
صدف سیاه و تیره رنگ
سبزیجات دریایی
آجیل سویا
نان سفید
کوکتل میوه
بستنی شکلاتی
عوارض و مضرات کمبود ید در بدن
سوال اینجاست که اگر بدن ما به اندازه‌ی کافی ید دریافت نکند چه اتفاقی می‌افتد؟ افرادی که ید کافی دریافت نمی‌کنند، قادر به تولید مقدار کافی هورمون‌های تیروئید نیستند و این می‌تواند مشکلات زیادی ایجاد کند.
کمبود ید شدید در زنان باردار باعث عدم یا کندی رشد قد، ناتوانی ذهنی و تأخیر در رشد جنسی جنین می‌شود و می‌تواند به طور دائمی به جنین آسیب برساند و درمواردی که کمبود ید خفیف است موجب ضریب هوشی کمتر از حد متوسط در نوزادان و کودکان می‌شود و توانایی بزرگسالان در کار و تفکر را کاهش دهد و گواتر، غده تیروئید بزرگ شده، اغلب اولین علامت قابل مشاهده کمبود ید است. به طور کامل‌تر عوارض کمبود ید در بدن شامل:
مشکل رشد جنین و نوزاد
زنان باردار و شیرده باید ید از منابع غذایی ید دار برای رشد و نمو نوزادان و همچنین جلوگیری از مرده زایی و سقط جنین استفاده کنند، نوزادان شیرخوار ید مورد نیاز را از شیر مادر تامین می‌کنند.
برای فراهم شدن و تامین مقدار کافی ید برای رشد مناسب جنین و نوزاد، توصیه می‌شود که زنان باردار و شیرده از مکمل‌های ید استفاده کنند همچنین زنانی که قصد بارداری دارند یا شیرده اند روزانه مکمل حاوی ۱۵۰ میکروگرم ید با عنوان یدید پتاسیم مصرف کنند.
مصرف ید می‌تواند بر روی وزن نوزاد در هنگام تولد و رشد کلی کودک تأثیر مثبت بگذارد، اما مصرف ید غیرضروری و بدون تجویز پزشک حتی می‌تواند باعث بوجود آمدن مشکلاتی در زمینه سلامتی برای شما شود.
اختلالات عملکرد شناختی در دوران کودکی
کمبود شدید ید در دوران کودکی تأثیرات مضر بر رشد مغز و سیستم عصبی دارد و تشخیص اثرات کمبود ید خفیف در دوران کودکی دشوارتر است، کمبود ید خفیف ممکن است باعث ایجاد مشکلات ظریف در رشد عصبی شود.
تجویز مکمل‌های ید به کودکانی که کمبود ید خفیف دارند، توانایی استدلال و عملکرد کلی شناختی آن‌ها را بهبود می‌بخشد و به نظر می‌رسد کودکانی که در مناطق کمبود ید زندگی می‌کنند، مکمل‌های ید رشد جسمی و روانی آن‌ها را بهبود می‌بخشند.
فیبروکیستیک پستان
اگرچه بیماری فیبروکیستیک پستان خطرناک نیست، اما باعث درد و توده‌هایی در پستان می‌شود، این بیماری عمدتا زنان در سنین باروری را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما می‌تواند در دوران یائسگی نیز رخ دهد.
مصرف دوز‌های بسیار زیاد مکمل‌های ید ممکن است درد و سایر علائم بیماری فیبروکیستیک را کاهش دهد، اما برای تأیید این موضوع مطالعه بیشتری لازم است و همه این‌ها باید تحت نظارت پزشک صورت بگیرد.
سرطان تیروئید ناشی از اشعه
حوادث هسته‌ای می‌تواند ید رادیواکتیو را در محیط آزاد کرده و خطر ابتلا به سرطان تیروئید را در افرادی که در معرض ید رادیواکتیو هستند، به ویژه کودکان افزایش دهد.
افراد مبتلا به کمبود ید که در معرض ید رادیواکتیو قرار دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان تیروئید هستند. سازمان غذا و دارو ید پتاسیم را به عنوان یک عامل مسدود کننده تیروئید برای کاهش خطر ابتلا به سرطان تیروئید در موارد اضطراری تأیید کرده است.
خواص و فواید ید برای بدن
تا اینجا حتما تا حدودی به اهمیت ید در سلامت بدن پی برده اید، اما لازم است بیشتر بدانید برای همین در ادامه‌ی بخش بهداشت و سلامت نمناک به فواید آن خواهیم پرداخت که شامل:
سلامت تیروئید
غده تیروئید در قسمت جلوی گردن شما قرار دارد و به تنظیم مقدار و زمان ترشح بسیاری از هورمون‌ها کمک می‌کند. ید در حفظ سلامت غدهٔ تیروئید نقش بسیار مهمی دارد. بدون ید، تولید هورمون تیروئید می‌تواند کمتر شود. کمبود ید بسیاری از افراد را دچار مشکلات مربوط به سلامتی در قسمت غدهٔ تیروئید می‌کند.
تنظیم میزان متابولیک
ید با تولید هورمون‌هایی که وظیفه کنترل میزان متابولیسم پایه بدن را دارند، عملکرد غدد تیروئید را تقویت می‌کند. میزان متابولیک بر کارایی اندام‌ها و فرآیند‌های منظم مانند چرخه خواب و جذب غذا و همچنین تبدیل انرژی تأثیر می‌گذارد.
تری یدوتیرونین و تیروکسین هورمون‌های خاصی هستند که بر ضربان قلب، وزن بدن، فشار خون و دما تأثیر می‌گذارند و بدن با پشتیبانی از این هورمون‌ها که به پیوند پروتئین کمک می‌کنند، میزان متابولیک اساسی را حفظ می‌کند.
دفع سموم
ید مواد شیمیایی مضر مانند سرب، فلوراید، جیوه یا سموم بیولوژیکی را دفع می‌کند.
تقویت ایمنی
ید عملکرد دیگری مانند تقویت سیستم ایمنی بدن دارد این ماده رادیکال‌های آزاد هیدروکسیل همانند ویتامین ث را از بین می‌برد و فعالیت آنتی اکسیدانی را در بدن ایجاد تا اقدامات دفاعی قوی در برابر بیماری‌هایی مانند سرطان و بیماری‌های قلبی ایجاد کند.
جلوگیری از آپوپتوز
ید برای جلوگیری از آپوپتوز و مرگ سلولی برنامه ریزی شده که برای تشکیل اندام‌های جدید و همچنین از بین بردن سلول‌های بدخیم مانند سلول‌های سرطانی یا بیمار که برای افراد مضر هستند، مورد نیاز است. این عملکرد از اثرات غده تیروئید و تنظیم یا ترشح هورمونی ناشی می‌شود
کاهش سطح کلسترول
ید بر تولید هورمون‌های تیروئید و سطح کلسترول تاثیر می‌گذارد. کمبود ید ممکن است منجر به افزایش سطح تیروتروپین و در نهایت سطح بالا کلسترول شود به همین دلیل مصرف مکمل ید در افرادی که کمبود دارند ممکن است اختلالات تیروئید را کاهش داده و به کاهش بیماری‌های قلبی عروقی کمک کند.
ضد عفونی کردن آب
یکی از روش‌های ضد عفونی آب افزودن مقادیر کمی ید به آب است. برای ضد عفونی و قابل آشامیدن شدن آب حدود پنج قطره مایع ید تنتنور دو درصد را به یک چهارم لیتر آب شفاف اضافه کنید. می‌توانید برای ضد عفونی کردن آب از قرص ید نیز استفاده کنید.
درمان عفونت‌ها
استفاده از محلول موضعی ید با کشتن باکتری‌ها در زخم‌های خفیف و خراش‌های جزئی باعث ضدعفونی کردن بدن می‌شود، اما نباید از ید موضعی برای ضدعفونی کردن محل جراحت مربوط به بریدگی‌های عمیق، نیش و گاز گرفتگی حیوانات یا جراحات سوختگی استفاده کرد.
کمتر شدن خطر ابتلا به بیماری گواتر
کمبود ید عامل شایع‌ترین و رایج‌ترین و اصلی‌ترین علت گواتر در سراسر جهان است. بیماری گواتر در واقع یک غده تیروئید است که بزرگ شده است که به عنوان یک پاسخ مستقیم بدن در مورد مبتلا شدن به کمبود ید ایجاد می‌شود. گواتر‌های ناشی از ید ممکن است با اضافه کردن غذا‌های غنی از ید یا مکمل‌ها در رژیم غذایی معکوس شوند.
آیا ید کافی دریافت می‌کنید؟
استفاده از نمک یددار تاثیر زیادی بر کنترل کمبود ید دارد و در حال حاضر، حدود ۸۸ ٪ از خانوار‌ها در سراسر جهان از نمک یددار استفاده می‌کنند. بیشتر افراد ید کافی را از غذاها و نوشیدنی‌ها دریافت می‌کنند با این حال، گروه‌های خاصی از افراد نسبت به دیگران در تامین ید کافی مشکل دارند؛ گروه‌هایی مثل:
زنان باردار
زنان باردار برای تأمین ید جنین خود به حدود ۵۰ ٪ ید بیشتر از سایر زنان نیاز دارند و بررسی‌ها نشان می‌دهد که برخی از زنان باردار ممکن است به اندازه کافی ید دریافت نکنند و کارشناسان نمی‌دانند این امر روی نوزادان آن‌ها تأثیر می‌گذارد یا خیر.
گیاهخواران
افرادی که گیاهخوار هستند یا محصولات لبنی، غذا‌های دریایی و تخم مرغ کمی مصرف می‌کنند یا به هیچ وجه مصرف نمی‌کنند ممکن است کمبود ید داشته باشند، زیرا این مواد غذایی از منابع ید هستند.
افراد که میزان مصرف ید در آن‌ها کافی نیست یا غذا‌هایی می‌خورند که موجب اختلال در نحوه استفاده از ید در بدن می‌شوند مانند سویا و سبزیجات مانند کلم، کلم بروکلی، گل کلم و جوانه بروکسل، بیشتر در معرض کمبود ید هستند.
مناطق دچار فقر ید
مناطقی که خاک آن فقر ید دارد و ساکنان آنجا بیشترغذا‌های محلی می‌خورند بیشتر دچار کمبود ید می‌شوند، زیرا این خاک‌ها محصولاتی تولید می‌کنند که سطح ید کمی دارند.
آیا زیاده روی در مصرف ید می‌تواند مضر باشد؟
بله، مصرف مقادیر زیاد ید می‌تواند علائم کمبود ید از جمله گواتر (بزرگ شدن غده تیروئید) را ایجاد کند، همچنین می‌تواند باعث التهاب غده تیروئید و سرطان تیروئید شود و در برخی موارد مصرف زیاد ید (به عنوان مثال چندین گرم) می‌تواند باعث افزایش وزن، سوزش دهان، گلو و معده، تب، دل درد، حالت تهوع، استفراغ، اسهال، ضعیف شدن نبض و کما شود.
رادیو یٌد تزریق شده در بدن افراد، موجب بروز عوارضی مانند احساس درد در نواحی گردن و صورت، تب شدید به مدت ۲ هفته وافزایش فعالیت تیروئید بدن می‌شود.
آیا ید با دارو‌ها یا سایر مکمل‌های غذایی تداخل دارد؟
بله، مکمل‌های ید می‌توانند با دارو‌هایی که مصرف می‌کنید تداخل داشته باشند. در اینجا چندین مثال آورده شده است:
مکمل‌های ید ممکن است با داروهای ضد تیروئید مانند متی مازول که برای درمان پرکاری تیروئید تجویز می‌شود، تداخل داشته باشند. مصرف دوز‌های بالای ید با داروهای ضد تیروئید می‌تواند باعث شود بدن هورمون تیروئید بسیار کمی تولید کند.
مصرف یدید پتاسیم همراه با داروهای فشار خون بالا که به عنوان مهار کننده‌های ACE شناخته می‌شوند، می‌تواند میزان پتاسیم را در خون به یک سطح ناامن برساند.
همچنین اگر یدید پتاسیم را با داروهای ادرار آور پتاسیم مانند اسپیرونولاکتون و آمیلوراید مصرف کنید، مقدار پتاسیم موجود در خون افزایش می‌یابد.
در مورد مکمل‌های غذایی و داروهای تجویز شده یا بدون نسخه مصرفی با پزشک صحبت کنید آن‌ها به شما خواهند گفت که آیا این مکمل‌های غذایی با داروهای تداخل دارند یا خیر.
منبع: عصرترکیه
