به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، مردم چقدر در امورات شهری مشارکت دارند؟ اصلا چقدر شهرداری ها و سازمان های وابسته به آن، مردم را در تصمیم گیری ها لحاظ می کنند؟ چرا به نظر می رسد سطح مشارکت مردم برای انجام امورات جمعی در شهر پایین آمده است و مردم میلی برای انجام چنین کارهایی ندارند؟
علی نوذرپور ، معاون اسبق سازمان شهرداری ها و دهیاری ها در گفت و گو با رکنا در خصوص چرایی پایین بودن مشارکت شهروندان در امورات اجتماعی گفت: در گذشته های دور، مشارکت در شهرها در سنت ما وجود داشته است؛ مثلا مردم جلوی در خانه شان را آب و جارو می کردند یا به درختان جلوی خانه آب می دادند؛ اما بعد از اینکه سازمان بلدیه و بعد از آن شهرداری شکل گرفت، ساز و کاری برای انجام وظایف خدمات شهری از جمله رفت و روب و جمع آوری پسماند شکل گرفت، فضا تغییر کرد. در واقع ساز و کاری در قوانین و اجرا دیده نشد که بتوان با توجه به تغییرات جوامع از سنتی به مدرن، مشارکت مردم برای انجام امور جلب شود.
وی در ادامه تاکید کرد: فلسفه وجود شوراها و مشارکت در امور شهری، در قانون اساسی دیده شده است؛ ولی قانون شهرداری، متناسب با قانون اساسی تدوین نشده و مورد بازنگری قرار نگرفته است.
علی نوذرپور افزود: زمانی که در سازمان شهرداری ها و دهیاری های وزارت کشور مسئولیت داشتم، لایحه مدیریت شهری را بر این اساس تنظیم کرده بودیم؛ ولی در دولت اول آقای روحانی، این لایحه در کمیسیون خاص کلانشهرها متوقف ماند و راه به جایی نبرد. اگر این لایحه تصویب می شد، به اولین قانون شهرداری تبدیل می شد که منبعث از قانون اساسی جمهوری اسلامی است.
معاون اسبق سازمان شهرداری ها و دهیاری ها تاکید کرد: قانون شوراها در سال 1361 به تصویب رسید؛ ولی در اصلاحیه های بعدی آن، برخلاف قانون اساسی، جنبه های مشارکتی کمرنگ شد. در قانون شوراها در سال 1361 آمده بود که اعضای شورای شهر به ترتیب از شورای محله، شورای منطقه به شورای شهر می رسند؛ که این مورد مهم، در اصلاحیه های بعدی حذف شد.
وی در ادامه خاطر نشان کرد: در دوره اول شورای شهر تهران هم پیشنهاد ایجاد شورایاری ها داده شد که به دلیل وجود نداشتن آن در جایگاه قانونی، دچار مشکل شد و مورد اعتراض سازمان بازرسی کل کشور در دوره قبل قرار گرفت و در این دوره نیز مسئولان آن را به طور کلی کنار گذاشتند. ساز و کار جدیدی هم که شورای شهر فعلی برای شورایاری ها پیشنهاد کرده است، سنخیتی با شورای محله ندارد و به نظر می رسد محلی برای شورای مدیران و نمایندگان دستگاه های اجرایی و حکومتی است!
نوذرپور افزود: برای شهر، طرح جامع و طرح تفصیلی تدوین می شود؛ ولی هیچ نظری از مردم نمی پرسند. وقتی در برنامه ریزی ها نظر مردم لحاظ نمی شود و در اجرا هم که شاغل نیستند، چگونه احساس تعلق بین خودشان و فعالیت های شهری شکل بگیرد تا بتوانند نسبت به مسائل شهری واکنش نشان دهند و تعصب و حساسیت و علاقه مندی داشته باشند؟
او در ادامه افزود: به طور کلی باید در نظر داشت که ساز و کار دارای اشکال است و این توجیه که در انتخابات، یک عده به عنوان اعضای شورای شهر انتخاب می شوند، یعنی مردم در امورات شهر مشارکت دارند درست نیست. مشارکت زمانی شکل می گیرد که از محله ها این سازماندهی انجام شود. وقتی ترکیب اعضای شورای شهر تهران یا کلانشهرها را نگاه کنید، می بینید بیشتر اعضا، از یک طبقه اجتماعی معین هستند که روی کار می آیند و کلیت شهر را نمایندگی نمی کنند. علت این است که سلسله مراتب انتخاب از محله به منطقه و بعد به شهر لحاظ نمی شود. همچنین هیچ مکانیزمی جایگزین شورای محله نشده است و مردم نمی دانند مشارکتشان را چگونه به عمل برسانند؟ کجا باید بنشینند و با هم گپ و گفت داشته باشند و در مورد مدیریت شهری تصمیم گیری کنند؟ چگونه آن تصمیم ها را به مدیریت شهری منعکس کنند؟ چگونه بر اجرای آن تصمیمات نظارت داشته باشند؟
علی نوذرپور تاکید کرد: بنابراین برای جلب مشارکت مردم، ساختاری وجود ندارد و قوانین و مقرراتی برایش هم نداریم.
او در پاسخ به اینکه آیا لایحه مدیریت شهری که در سالهای پیش در دولت روحانی باقی مانده بود را می توان در دولت جدید پیگیری کرد؟ گفت: آن لایحه هنوز در دولت است و به جز بحث مشارکت، بحث انتقال وظایف از دولت به شهرداری ها هم در آن دیده شده بود و به نظر می رسد، بابت همین هم دولت ها با آن مخالف هستند چراکه دوست ندارند کوچک شوند و این وظایف را به دولت های محلی بدهند.
علی نوذرپور تاکید کرد: اگر آقای پزشکیان دنبال این موضوع باشد، برگ تازه ای در مدیریت شهری رقم می خورد. بیانیه هایی که ستاد امید رئیس جمهوری در خصوص حکمرانی شهری و حکمرانی روستایی صادر کرده بود نیز نشان می دهد آقای پزشکیان بر چنین مواردی تاکید دارد و انتظار می رود این دو بیانیه را در برنامه آتی دولت لحاظ کند.
