در بدن هر انسانی تریلیون‌ها میکروارگانیسم زندگی می‌کند. این میکروارگانیسم‌ها نقش مهمی در عملکردهای بدن و سلامت انسان دارند. همه باکتری‌هایی که ممکن است در بدن انسان وجود داشته باشند برای سلامت او مفید نیستند. اگرچه برخی از انواع میکروب‌ها می‌توانند برای سلامت انسان مضر باشند، اما میکروب‌های مفید مانند پروبیوتیک‌ها به کنترل انواع مضر و از بین بردن آنها نیز کمک می‌کنند.
به گزارش دکترتو، در واقع پروبیوتیک‌ها باکتری‌ها و مخمرهای زنده‌ای هستند که اثرات مفیدی بر سلامت بدن انسان، به خصوص سیستم گوارشی وی دارند. انواع مکمل پروبیوتیک کمک می‌کنند که میزان این باکتری‌های مفید در بدن افزایش یابد. اما چه افرادی باید پروبیوتیک مصرف کنند؟
مکمل های پروبیوتیک مکمل‌هایی هستند که حاوی میکروارگانیسم‌های زنده هستند. این مکمل‌ها با متعادل کردن سطح میکروارگانیسم‌های مفید در بدن انسان به سلامت دستگاه گوارش وی کمک کرده و همچنین سیستم ایمنی وی را تقویت می‌کنند.
پروبیوتیک‌ها انواع بسیار مختلفی دارند اما برای اینکه مصرف یک پروبیوتیک برای سلامتی شما مفید باشد این پروبیوتیک باید ویژگی‌های زیر را داشته باشد:
بسیاری از افراد برای حفظ سلامتی خود به صورت روزانه مکمل‌های پروبیوتیک را مصرف می‌کنند. شما نیز اگر مستعد بیماری‌های مرتبط با روده هستید می‌توانید با مصرف مکمل‌های پروبیوتیک ریسک ابتلا به این مشکلات را کمتر کنید.
بهتر است پروبیوتیک‌ها در اسرع وقت از طریق اسید معده دریافت شوند. برای انجام این کار، توصیه می‌شود پروبیوتیک‌ها را با معده خالی مصرف کنید (یعنی ۲-۳ ساعت پس از آخرین وعده غذایی و ۳۰ دقیقه قبل از وعده غذایی بعدی)، تا باکتری‌های پروبیوتیک بتوانند با بیشترین سرعت ممکن در معده حرکت کنند.
| نوع پروبیوتیک | توضیحات | مزایا | موارد مصرف |
|---|---|---|---|
| لاکتوباسیلوس | رایج‌ترین نوع پروبیوتیک، که به هضم لاکتوز، جلوگیری از اسهال و تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. | * کمک به هضم لاکتوز * جلوگیری از اسهال * تقویت سیستم ایمنی بدن * کاهش خطر ابتلا به برخی عفونت‌ها |
* عدم تحمل لاکتوز * اسهال * عفونت‌های دستگاه ادراری * اگزما |
| بیفیدوباکتریوم | نوع دیگری از پروبیوتیک رایج که به هضم، سلامت روده و تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. | * کمک به هضم * بهبود سلامت روده * تقویت سیستم ایمنی بدن * کاهش علائم IBS |
* یبوست * IBS * کولیت اولسراتیو * بیماری کرون |
| ساکارومایسس بوولاردی | نوعی مخمر پروبیوتیک که به درمان اسهال و جلوگیری از عفونت‌های مخمری کمک می‌کند. | * درمان اسهال * جلوگیری از عفونت‌های مخمری * تقویت سیستم ایمنی بدن |
* اسهال * عفونت‌های مخمری * بیماری التهابی روده |
| لوکازیدوفیلوس | نوعی پروبیوتیک که به کاهش علائم IBS و سایر مشکلات گوارشی کمک می‌کند. | * کاهش علائم IBS * بهبود سلامت روده * کاهش نفخ و گاز |
* IBS * بیماری التهابی روده * کولیت زخمی |
انواع مکمل پروبیوتیک
غذاهای مفید برای روده باید حاول پروبیوتیک باشند. مکمل های پروبیوتیک به حفظ تعادل میکروارگانیسم‌های مفید در روده کمک می‌کنند. این تعادل میکروبی در روده سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده، التهاب را کاهش داده و بهطور کلی به منظم نگه داشتن فعالیت روده‌ها کمک می‌کند. پروبیوتیک‌ها ممکن است حاوی باکتری‌های متفاوتی باشند که بر این اساس می‌توانند تاثیرات متفاوتی نیز بر روی سیستم عملکردی بدن داشته باشند.
مطالعات انجام شده در مورد پروبیوتیک‌ها و تاثیر آنها بر کاهش وزن در افراد دارای اضافه وزن و چاقی نشان می‌دهد که پروبیوتیک‌ها می‌توانند به کاهش وزن و کاهش درصد چربی بدن کمک کنند. این تحقیقات نشان می‌دهد که پروبیوتیک‌ها ممکن است تعداد کالری جذب شده از غذا را کاهش دهند. با توجه به اینکه التهاب در بدن می‌تواند منجر به چاقی شود، پروبیوتیک‌ها با اثر بر سطح هورمون‌ها و پروتئین‌های مربوط به اشتها و ذخیره چربی و کاهش التهاب می‌توانند از بروز چاقی جلوگیری کنند.
قرص فمی لاکت یکی از مکمل های پروبیوتیک موجود در بازار است که حاوی لاکتوباسیلوس گاسری است که یکی از سویه‌های موثر در تثبیت وزن است (قرص فمی لاکت برای چیست؟). مصرف این محصول می‌تواند هضم و جذب مواد غذایی را بهبود بخشد و از همین رو به عنوان یک قرص پروبیوتیک موثر در لاغری معرفی شود.
تحقیقات نشان داده که اگرچه مصرف پروبیوتیک‌ها در ابتدا ممکن است موجب نفخ شکم شود، اما در صورت ادامه مصرف و پس از گذشت چند مدت، نه‌تنها این عارضه برطرف خواهد شد، بلکه مصرف پروبیوتیک موجب کاهش علائم نفخ شکم نیز می‌شود. قرص لاکتول یکی از قرص‌های پروبیوتیک موجود در بازار است که حاوی باکتری اسیلوس کواگولانس است. این باکتری با تنظیم فلور میکروبی روده از نفخ شکم جلوگیری می‌کند.
پروبیوتیک‌ها با افزایش تولید اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه، کاهش pH روده بزرگ و افزایش متابولیسم نمک صفراوی، یبوست را کاهش می‌دهند. بهترین قرص های پروبیوتیک برای درمان یبوست شدید عبارتند از قرص فمی لاکت توپلاس، قرص پایلوشات، کپسول پرودایجست، و دیلیست که با بهبود عملکرد روده، نشانه‌های یبوست را نیز کاهش می‌دهند.
مصرف مکمل های پروبیوتیک می‌تواند برای افرادی که از مشکلات معده ناشی از مصرف آنتی‌بیوتیک یا رژیم غذایی نامناسب، رفلاکس معده یا گاستریت رنج می‌برند مفید باشد. البته بیشترین تاثیر پروبیوتیک‌ها در درمان گاستریت زمانی رخ می‌دهد که این مکمل‌ها در کنار درمان آنتی‌بیوتیکی استفاده شوند.
زخم معده ناشی از افزایش جمعیت باکتری هلیکوباکترپیلوری در معده رخ می‌دهد. تحقیقات نشان داده که مکمل های پروبیوتیک حاوی باکتری‌های لاکتوباسیلوس می‌تواند جمعیت هلیکوباکتری را درون معده کاهش داده و بدین ترتیب در بهبود زخم معده موثر باشند. بایوفلورا و پایلوشات از مکمل های پروبیوتیک موجود در بازار هستند که می‌توانند در درمان زخم معده نیز به‌عنوان داروی کمکی مصرف شوند.
متن انگلیسی:
probiotics are “live microorganisms that, when administered in adequate amounts, confer a health benefit on the host”. These microorganisms are naturally present in fermented foods, may be added to other food products, and are available as dietary supplements
ترجمه متن:
پروبیوتیک‌ها میکروارگانیسم‌های زنده‌ای هستند که وقتی به میزان کافی تجویز شوند برای سلامتی بدن میزبان مفید هستند. این میکروارگانیسم‌ها به طور طبیعی در غذاهای تخمیر شده وجود دارند و ممکن است به سایر فرآورده‌های غذایی نیز اضافه شده و به‌عنوان مکمل‌های غذایی در دسترس هستند.
سویه‌های مختلف باکتری لاکتوباسیلوس می‌توانند نقش مهمی در ایجاد و حفظ تعادل واژن ایفا کنند. از آنجا که باکتری‌های مختلفی درون واژن زنان زندگی می‌کنند، مصرف مکمل های پروبیوتیک می‌تواند با حفظ تعادل جمعیت باکتری‌های مفید درون واژن، از واژن در مقابل عفونت‌ها جلوگیری کند. کپسول لاکتوفم یکی از مکمل های پروبیوتیکی است که در حفظ تعادل میکروبی دستگاه تناسلی نقش داشته و می‌تواند موجب بهبود عفونت واژن در زنان شود.
اگرچه مکانیزم دقیق مکمل های پروبیوتیک در درمان یا بهبود علائم مربوط به سندرم روده تحریک‌پذیر مشخص نیست، اما مطالعات نشان داده که مصرف پروبیوتیک‌ها می‌تواند منجر به کاهش علائم بیماری IBS شود. کپسول BIO IBS یکی از بهترین انواع مکمل های پروبیوتیک موجود در بازار برای درمان روده تحریک پذیر است. سویه‌های موجود در این مکمل عبارت‌اند از لاکتوباسیلوس کازئی، لاکتوباسیلوس رامنوسوس و لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس.
پروبیوتیک‌ها یکی از راهکارهای درمانی جانبی هستند که مصرف آنها ایمن بوده و خطر مشخصی ندارد. از همین رو می‌توان از این مکمل‌ها برای بهبود یبوست و علائم حرکتی بیماران مبتلا به یبوست پارکینسون استفاده کرد. جدیدترین اخبار مبنی بر این است که دو داروی بایوذن و بایودوپا نخستین مکمل های پروبیوتیکی هستند که برای کنترل آلزایمر، و درمان بیماری‌های ام اس و پارکینسون تولید شده و به زودی به بازار عرضه می‌شوند.
کپسول‌های پروبیوتیک متعددی در بازار موجود هستند که بر اساس سویه‌های باکتری درون آنها می‌توانند برای بیماری‌های متفاوت مفید باشند. برای کسب بهترین نتیجه باید کپسولی را انتخاب کنید که سویه باکتری متناسب با مشکل شما را داشته باشد. بدین منظور بهتر است از پزشک داروساز حاضر در داروخانه کمک بگیرید.
تاثیر پروبیوتیک‌ها در اسهال کودکان چندان مشخص و قطعی نیست. درحالی‌که برخی تحقیقات نشان داده‌اند که پروبیوتیک‌ها به پیشگیری یا کاهش اسهال در کودکان کمک می‌کنند، بیشتر مطالعات نشان می‌دهد که پروبیوتیک‌ها برای درمان و پیشگیری از اسهال در کودکان تاثیری ندارد.
در هر صورت مصرف پروبیوتیک‌ها ممکن است با متعادل کردن جمعیت باکتری‌های مفید روده و بهبود هضم و جذب مواد غذایی موجب کاهش علائم اسهال در کودکان شوند. پودر پروبیوتیک بیبی یست یکی از محصولات پروبیوتیک مناسب برای کودکان است که می‌تواند در کاهش علائم اسهال مفید باشد.
اگر علائم عدم تعادل میکروبی در سیستم گوارشی یا جاهای دیگر دارید، پروبیوتیک‌ها به بازگرداندن تعادل میکروبیومی دستگاه گوارش به شما کمک می‌کنند. علاوه بر آن افرادی که اخیراً بیماری یا درمانی داشته‌اند که میکروبیوم بدن آنها را ضعیف کرده است، مصرف پروبیوتیک‌ها می‌تواند به بازگرداندن تعادل میکروارگانیسم‌ها در بدن کمک کند.
مکمل های پروبیوتیک در واقع با اضافه کردن میکروب‌های مفید به جمعیت میکروارگانیسم‌های درون روده و دیگر بخش‌های بدن، به افزایش جمعیت این میکروارگانیسم‌ها درون بدن کمک کرده و بدین ترتیب موجب حفظ تعادل میکروارگانیسم‌ها در بدن می‌شود.
بسیاری از افراد برای کمک به تسکین اسهال، یبوست یا درد معده پروبیوتیک مصرف می‌کنند. در درازمدت، پروبیوتیک‌ها باید سلامت کلی روده، از جمله منظم بودن روده و هضم را بهبود بخشند و ناراحتی را کاهش دهند. اما در کوتاه‌مدت، این امکان وجود دارد که مصرف پروبیوتیک‌های جدید علائم مشابهی را ایجاد کند، به خصوص اگر دوز مصرفی بالا باشد یا اگر روده به‌طورکلی حساس است. بسیاری از مکمل های پروبیوتیک یک محصول جانبی به نام اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه در روده تولید می‌کنند.
این محصولات جانبی فواید زیادی برای سلامت روده دارند، اما هجوم ناگهانی آنها می‌تواند باعث اسهال موقت شود. برخی از انواع مکمل های پروبیوتیک گازهایی را در روده به عنوان محصولات جانبی تولید می‌کنند. این مکمل‌ها اگر به طور ناگهانی و بیش از حد معمول دریافت شوند، ممکن است موجب افزایش نفخ و گاز در طول هضم شوند. توجه داشته باشید که این علائم باید ظرف چند روز برطرف شوند.
مصرف پروبیوتیک‌ها به بالابردن میزان ایمنی بدن کمک کرده و سلامت وی را بهبود می‌بخشد. به‌عنوان‌مثال در صورت سابقه عفونت در بخش‌های مختلف بدن ممکن است پزشک شما مصرف مکمل پروبیوتیک را برای پیشگیری از ابتلای مجدد و همچنین کمک به بازیابی میکروارگانیسم‌های مفید بدن توصیه کند.
بهطور کلی میکروارگانیسم‌های مفید در یک روده سالم به تجزیه و جذب برخی مواد غذایی کمک می‌کنند، به تجزیه و بازیافت صفرا پس از هضم کمک می‌کند، سیستم ایمنی را برای شناسایی میکروب‌های مضر تقویت می‌کند. اما تاثیر این میکروارگانیسم‌ها فراتر از سیستم گوارشی است. میکروارگانیسم‌های مفید روده با مغز و سیستم عصبی، سیستم ایمنی و سیستم غدد درون‌ریز نیز در تعامل است.
اگرچه تمامی عملکرد و مکانیسم میکروارگانیسم‌ها به طور دقیق مشخص نشده است، اما شواهد موجود به اندازه کافی قانع‌کننده هستند که بسیاری از پزشکان مصرف غذاها و مکمل های پروبیوتیک را به بیماران خود توصیه می‌کنند. البته توجه داشته باشید که افرادی که داروهای مرتبط با سرکوب سیستم ایمنی مصرف می‌کنند یا افراد مبتلا به بیماری‌های شدید و همچنین نوزادان باید پیش از مصرف انواع پروبیوتیک‌ها با پزشک تغذیه مشورت نمایند
