خبرنگار شایلین بهبودی:
سه مرحله ای شدن پرداخت سود سهام عدالت امسال برای اولین بار اتفاق افتاد.پیش‌تر وزیر اقتصاد و رئیس سازمان بورس وعده داده بودند پس از واریز سود مرحله نخست و دوم در ابتدای زمستان و انتهای اسفند سال گذشته، پرداخت سود مرحله سوم سهام عدالت در خردادماه امسال انجام خواهد شد.
این در حالی است که، ولی الله جعفری، مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار گفته است: برخی از شرکت‌ها سود سهام عدالت مربوط به عملکرد مالی ۱۴۰۱ را به‌شکل کامل واریز نکرده‌اند و از این شرکت‌ها، ۴ شرکت همچون فجر انرژی خلیج فارس اعلام کردند برنامه افزایش سرمایه دارند و درخواست خود برای افزایش سرمایه را هم به‌روی سامانه کدال منتشر کردند.
دو شرکت، سود سهام عدالت را به‌صورت کامل واریز نکرده‌اند و اعلامی هم درباره افزایش سرمایه نداشته‌اند، بر این اساس به‌محض اینکه این سود مرحله سوم سهام عدالت به‌شکل کامل از سمت شرکت‌ها واریز شود، مجوز‌های لازم از شورای‌عالی بورس برای واریز اخذ خواهد شد، اما تا زمان تکمیل این وجه نمی‌توانیم برای واریز مرحله سوم زمان دقیق اعلام کنیم.
مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس ابراز کرد: سه شرکت همچنان سود سهام عدالت عملکرد مالی ۱۴۰۱ خود را پرداخت نکرده‌اند. متأسفانه تاکنون ۶ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان از سود سهام عدالت عملکرد مالی مربوط به سال ۱۴۰۱ شرکت‌ها وصول نشده است و اگر بتوانیم این سود را وصول کنیم با مجوز شورای‌عالی بورس تسویه سود سهام عدالت را خواهیم داشت.
سهام عدالت گونه‌ای یارانه است که بنابر نظر دولت نهم، از طریق شرکت‌های تعاونی عدالت استانی به مشمولان آن واگذار می‌شود. دولت، هدف از عرضه سهام عدالت را گسترش سهم بخش تعاون در اقتصاد ایران اعلام کرده است. بنابر طرح «سهام عدالت»، بخشی از سهام شرکت‌های دولتی معین، به قشرهای کم‌درآمدتر فروخته می‌شود.
«آیین‌نامه اجرایی افزایش ثروت خانوارهای ایرانی از طریق گسترش سهم بخش تعاون براساس توزیع سهام عدالت» در تاریخ ۹ بهمن ۸۴ و پس از اصلاح متن اولیه که خود در ۲۳ آبان ۸۴ مصوب هیئت وزیران شده بود، به تصویب این هیئت رسید. تصویب اساسنامه شرکت کارگزاری سهام عدالت در همین روز بر عزم راسخ دولت جدید در عملی ساختن این پروژه صحه گذاشت و سهام مزبور پیش از آغاز سال ۱۳۸۵ در چهار استان به تعدادی از مشمولان طرح اعطا شد. در مرحله اول واگذاری سهام عدالت به برخی از افراد تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی، سازمان بهزیستی و رزمندگان بیکار فاقد شغل تقسیم شد و برگه‌هایی به عنوان برگه سهام عدالت نیز به مشمولان طرح سهام عدالت داده شد.
ارزش این برگه‌ها در ابتدا ۵۰۰ هزار تومان سهام بود که بعد به یک میلیون تومان افزایش یافت. قرار بود که برای گروه‌های کم درآمد، نیمی از قیمت هر سهم تخفیف داده شود و نیمی دیگر نیز به مدت ده سال از محل سود شرکت بازپرداخت گردد.
تا پیش از اجرای طرح سهام عدالت خصوصی‌سازی بسیار کند پیش می‌رفت و آمارها نشان می‌داد که نزدیک به سه هزار میلیارد تومان از سهام شرکت‌های دولتی تا آن زمان واگذار شده بود ولی ارزش سهام عدالت در همان مرحله اول دو هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان بود.
در همان سال ۱۳۸۵ بعد از تفسیر تازه‌ای که از اصل ۴۴ قانون اساسی شد، دولت اجازه یافت تا ۸۰ درصد سهام کارخانجات، بنگاه‌های بزرگ دولتی را به بخش خصوصی و تعاونی واگذار کند که تا آن زمان بنابر قانون اساسی باید در اختیار دولت می‌بود. با تفسیری که از اصل ۴۴ صورت گرفت دولت اجازه یافت تا سهام شرکت‌های بزرگ نظیر خودروسازی‌ها، فولاد، معادن، بیمه، بانک، هواپیمایی، کشتیرانی، نیروگاه‌ها، مخابرات و نفت گاز را واگذار کند. با این مجوز تازه، واگذاری‌ها شرکت‌های دولتی سرعت گرفت هر چند کارشناسان اقتصادی می‌گویند در این مدت بخش عمده‌ای از شرکت‌ها به سازمان‌ها و نهادهای شبه دولتی و «خصولتی» واگذار شده است و سهم واگذار شده به بخش خصوصی ناچیز بوده است.
آمار نشان می‌دهد که تا پایان دولت محمود احمدی‌نژاد نزدیک به ۱۰ درصد سهام شرکت‌های دولتی به شبه دولتی‌ها واگذار شده است. آمار نشان می‌دهد که بیشتر از ۱۴۲ هزار میلیارد تومان سهام شرکت‌های دولتی در پانزده سال گذشته واگذار شده است که حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان این سهام مربوط به سهام عدالت بوده است.
