به گزارش همشهری آنلاین، در سال‌های خاطره‌انگیز دوران دفاع مقدس، با آمدن ماه محرم حال و هوای جبهه‌ها هم تغییر می‌کرد و پرچم‌های سیاه عزاداری سید و سالار شهیدان کربلا، حضرت اباعبدالله الحسین(ع) و یاران باوفایش بر فراز سنگرها و مکان‌هایی که خطوط عقب‌تر از خط مقدم به عنوان حسینیه درست می‌شد به اهتزاز در می‌آمد و رزمندگان به عزاداری برای سرور و سالار شهیدان می‌پرداختند. البته سنگرها در خط مقدم دو یا سه نفره بود و امکان عزاداری به صورت تجمعی وجود نداشت اما رزمندگان از طریق رادیو با شنیدن مداحی به عزاداری برای شهیدان کربلا می‌پرداختند. برخی از رزمندگان که در خطوط عقب تر از خط مقدم بودند و در آنجا کمتر تیراندازی و خمپاره زده می‌شد و احتمال آسیب به افراد کمتر بود یک سنگر بزرگ را با استفاده از گونی‌های شن یا بلوک درست و از آن به عنوان حسینیه برای برپایی نماز جماعت و مراسم سوگواری شهیدان کربلا استفاده می‌کردند.
در مناطقی جنگی که از خطوط مقدم جبهه‌ها فاصله داشتند، رزمندگان در دسته‌های عزاداری بزرگ و منظم به حرکت در می آمدند و در طول مسیر برای شهیدان کربلا سوگواری می کردند.
هر تیپ و لشکر با آمدن ماه محرم به فراخور رسم و رسومات ویژه شهر خود در ایام محرم و با گویش شهر سکونت خود برای رزمندگان آن واحد رزمی برنامه‌های سینه زنی و روضه‌خوانی ویژه ماه محرم راه می‌انداخت.
شب های ماه محرم در جبهه‌ها فضای معنوی محسوسی حاکم می شد. روحانیون با حضور در میان رزمندگان برای آن‌ها از فلسفه عاشورا می گفتند و فضا عطر و بوی دیگری به خود می‌گرفت.
در ایام ماه محرم فضاهای امنی که در پشت خطوط مقدم نبرد وجود داشت به محلی برای گردهمایی گروهان‌ها و گردان‌ها جهت عزاداری برای حضرت امام حسین(ع) و یاران باوفایش تبدیل می‌شد.
روز عاشورا در شهرهای نزدیک مناطق جنگی حرکت ستون عزاداری که تلفیقی از رزمندگان با لباس خاکی و مردم عادی بود، حال و هوای این شهرها را حماسی و دگرگون می‌کرد.
رزمندگان در ماه محرم پس از برگزاری نماز جماعت، پای سخنرانی می‌نشستند و سپس مرثیه‌سرایی و سینه‌زنی برپا می‌شد و در ۱۰ شب ماه محرم پذیرایی شام به‌صورت دسته‌جمعی در نمازخانه گردان‌ها انجام می‌شد.
در عصر تاسوعای حسینی و روز عاشورا نیروهای مستقر در گردان‌ها و تیپ‌های مختلف با تشکیل دسته‌های عزاداری به سمت مکان‌های مذهبی در نزدیکی آن مناطق حرکت می‌کردند و در مسیر نوحه‌خوانی و سینه زنی می کردند.
یکی از اثرگذارترین به جا مانده از دوران هشت سال دفاع مقدس، عزاداری‌های رزمندگان در جبهه است. ایام محرم یکی از مهم‌ترین مناسبت‌ها برای برگزاری مراسم عزاداری در جبهه بود.
