سهام عدالت در ایران به بخشی از سهام شرکت های دولتی اطلاق می شود که به صورت رایگان به اقشار کم درآمد و متوسط جامعه واگذار شده است. هدف از این طرح، گسترش عدالت اجتماعی و افزایش مشارکت مردم در مالکیت بنگاه های اقتصادی بود.
نحوه واگذاری سهام عدالت:
سهام عدالت در دو مرحله به مشمولین واجد شرایط واگذار شد:
مرحله اول: در این مرحله، 49 درصد از سهام شرکت های مشمول واگذاری به صورت رایگان به مشمولین واگذار شد. مشمولین برای پرداخت باقی مانده سهم خود (51 درصد) می توانستند از وام بانکی با سود کم استفاده کنند.
مرحله دوم: در این مرحله، 30 درصد از سهم باقی مانده (51 درصد) به صورت قسطی به مشمولین واگذار شد.
شرایط واگذاری سهام عدالت:
شرایط واگذاری سهام عدالت در دو مرحله به شرح زیر بود:
مرحله اول:
ایرانی بودن
داشتن شماره ملی
عدم دریافت سهام از سایر طرح های واگذاری سهام
مرحله دوم:
داشتن سابقه پرداخت اقساط مرحله اول
عدم محکومیت قطعی کیفری
مدیریت سهام عدالت:
سهام عدالت در ابتدا توسط سازمان خصوصی سازی مدیریت می شد. اما بعداً، وظایف مدیریت این سهام به بنیاد سهام عدالت واگذار شد.
مزایای سهام عدالت:
کسب سود: سهام عدالت در طول سال ها سود خوبی برای سهامداران خود به ارمغان آورده است.
افزایش ثروت: با افزایش ارزش سهام شرکت های مشمول، ارزش سهام عدالت نیز افزایش می یابد.
تامین مالی: سهامداران می توانند از سهام عدالت خود به عنوان وثیقه برای دریافت وام استفاده کنند.
معایب سهام عدالت:
عدم نقدشوندگی: سهام عدالت تا سال 99 غیرقابل معامله در بورس بود. اما از آن زمان تاکنون، امکان فروش سهام عدالت برای مشمولین فراهم شده است.
مدیریت ناکارآمد: برخی از منتقدان معتقدند که سهام عدالت به طور کارآمد مدیریت نشده است.
مشکلات مربوط به وام: برخی از مشمولین در پرداخت اقساط وام خود با مشکل مواجه شده اند.
وضعیت فعلی سهام عدالت:
در حال حاضر، سهام عدالت قابل معامله در بورس است و سهامداران می توانند سهام خود را به صورت آزادانه خرید و فروش کنند. همچنین، دولت در تلاش است تا با ارائه تسهیلات و مشوق های مختلف، زمینه را برای افزایش مشارکت سهامداران در مدیریت سهام عدالت فراهم کند.
آینده سهام عدالت:
آینده سهام عدالت به عوامل مختلفی از جمله عملکرد شرکت های مشمول، وضعیت اقتصادی کشور و سیاست های دولت بستگی دارد. با این حال، به نظر می رسد که سهام عدالت همچنان به عنوان یک ابزار مهم برای افزایش عدالت اجتماعی و مشارکت مردم در اقتصاد ایران ایفای نقش خواهد کرد.
اعطای سهام عدالت به جاماندگان همچنان بلاتکلیف مانده است و نمایندگان مجلس وعده پیگیری این موضوع را دادهاند.
سهام عدالت به جاماندگان کلاف سردرگمی که علیرغم تاکیدات قانونی بودجه سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ همچنان بعد از گذشت سه سال بلاتکلیف است و بسیاری چشم انتظار آن هستند.
تخصیص سهام عدالت به جاماندگان که مطالبه بسیاری از مخاطبان باشگاه خبرنگاران جوان است و در همین راستا آقای عابدی گفت: من راننده تاکسی و جزو دهک ۳ هستم، اما سهام عدالت ندارم در حالی که بسیاری از شهروندان با شرایط بهتر دارای سهام عدالت هستند.
در ادامه هم خانم قاسمی گفت: من و همسرم هر دو کارگر محسوب میشویم یک فرزند دارای بیماری خاص داریم، اما سهام عدالت نداریم منتظر هستیم تا این سهام هم به ما تخصیص داده شود.
همچنین خانم ولیزاده گفت: عضو یکی از نهادهای حمایتی و سرپرست خانوار هستیم، اما خودم و فرزندان هیچ کدام سهام عدالت نداریم در حالی که بنابود این سهام به ما تخصیص داده شود لطفا مطالبهگر اعطای سهام عدالت به جاماندگان باشید.
جاماندگان سهام عدالت سال ۱۴۰۲ شناسایی شدند
جاماندگان سهام عدالتی که شناسایی آنها هم به گفته وزیر امور اقتصاد و دارایی در سال ۱۴۰۲ انجام شد؛ خاندوزی در این رابطه به باشگاه خبرنگاران جوان گفته بود: نو مشمولان سهام عدالت شناسایی شدند و ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر مورد تأیید قرار گرفتند.
اما چرا برخلاف تاکیدات قانونی بودجه اعطای سهام عدالت به جاماندگان در سال ۱۴۰۲ اجرایی نشد؟ موضوعی که روزهای آخر اسفندماه سال گذشته احسان خاندوزی وزیر امور اقتصادی و دارایی در رابطه با آن مطرح کرد: با توجه به این که در مورد مبنای حقوقی سبد سهامی که باید به نومشمولان واگذار شود اختلافات حقوقی وجود داشت بنا شد ابتدا موانع حقوقی برداشته شود و بعد سبد سهام برای نومشمولان به تصویب برسد.
پس از این هم در خرداد ماه امسال باشگاه خبرنگاران جوان برای پیگیری از آخرین جزییات اعطای سهام عدالت به جاماندگان به سراغ وزیر امور اقتصادی و دارایی احسان خاندوزی رفت و او در این راستا گفت: باید ترتیبات جدید مصوبه این موضوع دوباره آماده شود یعنی اکنون باتوجه به این که حکم قانون بودجه امسال نسبت به بودجه ۱۴۰۲ متفاوت است باید مراحل آن در کمیسیون دولت طی شود.
چشم انتظاری جاماندگان سهام عدالت که به تازگی هم موسوی، عضو کمسیون اقتصادی مجلس در برنامه میز اقتصاد رسانه ملی اظهار کرد: یکی از مشکلات اصلی ما عدم اراده واگذاری سهام دولتی در کشور توسط مدیران است و با به تأخیر انداختن سهام عدالت جاماندگان مواجه شده است؛ متاسفانه سهام عدالت یک سخنگوی واحد ندارد و هر روز ما با موضوع جدیدی در ارائه پرداخت سهام عدالت به جاماندگان روبرو هستیم.
مجلس پیگیر اعطای سهام عدالت به جاماندگان
او افزود: امیدواریم با استقرار دولت و مجلس جدید مشکل پرونده جاماندگان سهام عدالت برطرف شود. امروز دولتها با چالش واگذاری اموال روبرو هستند. انتظار ما از دولت جدید این است مصوبه سهام عدالت را نهایی کند و ما هم در مجلس مصوبات آن را اجرا خواهیم کرد.
در ادامه هم دیگر عضو کمیسیون اقتصادی مجلس جعفر قادری اظهار کرد: اعطای سهام عدالت به جاماندگان جزء تکالیفی است که انشالله دولت بتواند این موضوع را اجرایی کند و ما در مجلس پیگیر این موضوع هستیم و خواهیم بود.
بنابر گفته مهدیحاجیوند دستیار ویژه و مشاور رئیس سازمان بورس در امور سهام عدالت در رسانه ملی، سهام عدالت در سال ۱۳۸۴ در قالب ۶ دهک و ۱۸ گروه توزیع شد که حدود ۵۰ میلیون نفر را شامل میشود.
گفتنی است، در حال حاضر هیچگونه ثبت نامی برای سهام عدالت وجود ندارد و باید افراد در این زمینه هوشیار باشند در نهایت هم باید منتظر ماند و دید سرانجام اعطای سهام عدالت به جاماندگان به ایستگاه پایانی خواهد رسید؟ باشگاه خبرنگاران جوان پیگیر این موضوع خواهد بود.