همه چیز درباره اسپونديليت‌ آنكيلوزان‌

کمردرد مهمترین علامت اسپوندیلیت انکیلوزان است

اسپونديليت‌ آنكيلوزان‌(Ankylosing spondylitis) عبارت‌ است‌ از يك‌ بيماري‌ مفصلي‌ پيشرونده‌ و مزمن‌ همراه‌ با التهاب‌ و سفتي‌. با حالت‌ «خم‌ شدن‌ به‌ جلو» ناشي‌ از سفتی ستون‌ فقرات‌ و ساختارهاي‌ حمايت‌ كننده‌ آن‌ مشخص‌ می گردد. ناحيه‌ ساكروايلياك‌ مفاصل‌ لگن‌، مهره‌ای كمری، سينه‌ای و گردنی را درگير مي‌كند. در داخل‌ خانواده‌ها، مردان‌ و زنان‌ به‌ يك‌ اندازه‌ مبتلا مي‌شوند.

بیماری اسپوندیلیت انکیلوزان معمولا در سنین 35-15 سالگی شروع شده و در مردان 5-3 برابر شایعتر از زنان است. ممکن است در خانواده بیمار هم سابقه وجود موارد مشابه این بیماری وجود داشته باشد. شیوع اسپوندیلیت انکیلوزان حدود یک نفر از هر هزار نفر است.

علت اسپوندیلیت انکیلوزان

علت اصلی اسپوندیلیت انکیلوزان به درستی شناخته شده نیست ولی در بروز آن زمینه ژنتیکی دارد. 90 درصد این بیماران مبتلا ژنی به نام HLA-B27 را دارند در حالی که این ژن فقط در 10 درصد افراد سالم دیده می شود.

عوامل تشديد كننده بيماری

سابقه‌ خانوادگي‌ اسپونديليت‌ آنكيلوزان‌.

اسپوندیلیت انکیلوزان یک نوع بیماری روماتیسمی مزمن است 

علائم اسپوندیلیت انکیلوزان چیست؟

مهمترین علائم اسپوندیلیت انکیلوزان عبارتند از:

• کمردرد: کمردرد مهمترین علامت اسپوندیلیت انکیلوزان است. درد ابتدا در پایین کمر احساس می شود و در اوایل خفیف است ولی بتدریج در عرض چند ماه شدید می شود. درد ممکن است در پشت باسن احساس شده و به پشت ران ها انتشار پیدا کند. درد می تواند در یک طرف باسن باشد و یا در دو طرف احساس شود. سرفه و زور زدن شدت درد را بیشتر کرده و استراحت آنرا کمتر نمی کند.

گاهی درد فرد بیمار را از خواب بیدار می کند و برعکس، حرکت و ورزش ممکن است موقتا شدت درد را کم کند. این وضعیت برعکس کمردرد های معمولی است. درد در صبح ها بعد از برخاستن ار خواب بیشتر است و بتدریج در طول روز بهتر می شود.

• خشکی کمر: خشکی و محدودیت در حرکات کمر در صبح ها بیشتر است و در طول روز بهتر میشود. بتدریج با جوش خوردن مهره ها در ستون فقرات انعطاف پذیری ستون مهره کم شده و بیمار نمیتواند خوب به جلو خم شود.

• کیفوز: افزایش قوس ستون مهره به صورت کیفوز یا خم شدن به جلو از علائم بیماری در مراحل پیشرفته است.

• اختلال تنفس: ناتوانی در اتساع کامل قفسه سینه در هنگام دم عمیق به علت خشکی در مفاصل بین  دنده ها و مهره های سون فقرات.

• درگیری دیگر مفاصل بدن: در 40 درصد بیماران مفاصل دیگر هم گرفتار می شوند که شایعترین آنها مفاصل ران، زانو، مچ پا و شانه هستند. این مفاصل دردناک خشک و متورم میشوند.

• التهاب تاندون و لیگامان ها: شایعترین محل التهاب و ایجاد درد در تاندون ها و لیگامان ها التهاب تاندون آشیل در محل اتصال به استخوان پاشنه و درنتیجه ایجاد درد پاشنه و التهاب در محل اتصال عضلات قفسه سینه به دنده ها است.

• التهاب چشم: این عارضه در 30 درصد افراد مبتلا به اسپوندیلیت انکیلوزان ایجاد شده و موجب دردناک و قرمز شدن چشم می شود. علت این عارضه یووئیت Uveitis یا التهاب اجسام مژگانی در چشم است.

• علائم عمومی: افراد مبتلا به اسپوندیلیت انکیلوزان ممکن است احساس خستگی و ضعف کنند. وزن آنها کم شود و گاهی دچار کم خونی می شوند. کاهش اشتها و تب خفیف از دیگر علائم این بیماری است.

• بیماری های دیگر: علائم اسپوندیلیت انکیلوزان ممکن است در بیماری های التهابی روده (بیماری کرون و بیماری کولیت اولسرو) و پسوریازیس هم دیده شوند.

• مشکلات قلبی عروقی: تعدادی از این بیماران در سنین بالا دچار بیماری های قلب عروقی می شوند. نارسایی دریچه آئورت و اختلالات ریتم قلب از عوارض قلب این بیماری هستند.

علت اصلی اسپوندیلیت انکیلوزان به درستی شناخته شده نیست

عوارض‌ احتمالی اسپوندیلیت انکیلوزان

♦ نارسايي‌ احتقاني‌ قلب‌

♦ التهاب‌ چشم‌ كه‌ به‌ ندرت‌ منجر به‌ كوري‌ مي‌گردد.

♦ آميلوئيدوز

♦ بيماري‌ دريچه‌ قلب‌

♦ بيماري‌ گوارشي‌

♦ بيماري‌ ريوي‌

♦ تحت‌ فشار قرار گرفتن‌ عصب‌ كه‌ باعث‌ كرختي‌ اندام‌ها مي‌گردد.

♦ ناتواني‌ و بي‌حركتي‌ دايمي‌

تشخيص اسپوندیلیت انکیلوزان

آزمون‌های تشخيصی می توانند شامل‌ بررسی های آزمايشگاهی خون‌ و راديوگرافی ستون‌ فقرات‌ باشند.

علائم اسپوندیلیت انکیلوزان ممکن است در بیماری های التهابی روده هم دیده شوند

درمان اسپوندیلیت انکیلوزان چیست؟

هدف درمان در این بیماری کاهش درد و محدودیت حرکت است و برای رسیدن به این هدف از درمان های زیر استفاده می شود.

◊ فیزیوتراپی: منظور از فیزیوتراپی انجام نرمش های کششی برای حفظ دامنه حرکات مفاصل ستون مهره است.

◊ داروهای ضد التهابی: داروهای ضد التهاب درد ستون مهره و مفصل را کاهش می دهند ولی ممکن است بتوانند بر روی سیر بیماری هم تاثیر داشته باشند. پس بهتر است آنها را در زمان هایی هم که درد وجود ندارد استفاده کرد.

این دارو ها عبارتند از ایندومتاسین، بروفن، دیکلوفناک، پیروکسیکام، ملوکسیکام، سلکسیب، ناپروکسن، مفنامیک اسید.

◊ داروهای ضد درد: مانند استامینوفن

◊ داروهای ضدسیستم ایمنی: این داروها به دو دسته تقسیم می شوند. درمان های بیولوژیک و درمان هایی که سیستم ایمنی را تنظیم می کنند.

◊ درمان های بیولوژیک Biologic therapy: اینها نوعی از پروتئین ها به نام آنتی بادی های منوکلونال هستند و میتوانند بر روی بعضی مواد شیمیایی که در سیستم ایمنی موجب روند التهاب می شوند تاثیر بگذارند.

در بیماری اسپوندیلیت انکیلوزان مواد شیمیایی به نام سیتوکین یا عوامل نکروز کننده تومور Tumor necrosis factor alpa TNF-alpha موجب بروز التهاب می شوند و داروهای خاصی به شکل پروتئین های از جنس آنتی بادی هستند که می توانند فعالیت این مواد شیمیایی را مختل کنند و در نتیجه فعالیت بیماری را کم کنند. این داروها شامل etanercept, adalimumab , infliximab هستند. این داروها بصورت تزریق و هر 6-1 هفته یکبار تجویز می شوند.

◊ داروهای تنظیم کننده سیستم ایمنی یا Immunomodulators : این داروها سیستم ایمنی بدن انسان را ضعیف می کنند تا کمتر واکنش نشان داده و بدین طریق فعالیت بیماری کم شود. این داروها در بیماری روماتیسم مفصلی هم استفاده می شوند.

◊ داروهای دیگر: ممکن است در درمان اسپوندیلیت انکیلوزان از کورتیکوستروئید ها و یا داروهای بی فسفونات مانند آلندرونیت هم استفاده شود.

◊ درمان های دیگر: استفاده از تحریکات الکتریکی TENS به توسط فیزیوتراپ، استفاده از گرما مانند دوش آب گرم و ماساژ هم ممکن است موثر باشند.

◊ جراحی: در تعدادی از بیماران مبتلا به اسپوندیلیت انکیلوزان به علت تخریب مفصل ران نیاز به عمل جراحی تعویض مفصل ران پیدا میشود. در صورت تغییر شکل شدید ستون مهره ممکن است بتوان آن را با جراحی استئوتومی اصلاح کرد.

هدف درمان در این بیماری کاهش درد و محدودیت حرکت است

درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟

¤ اگر شما یا فرزندتان‌ علایم‌ اسپوندیلیت آنکیلوزان را داشته‌ باشید.

¤ اگر در طول درمان‌ موارد زیر پیش‌ بیایند:

-  تب‌، ممکن‌ است‌ نشانگر عود یک‌ مرحله‌ حاد باشد.

-  افزایش‌ درد و ناتوانی‌ علی‌رغم‌ اقدامات‌ مذکور

گردآوری: بخش سلامت بیتوته