کلانتری گفت: هفت استان کم برخوردار در کشور وجود دارد که وضعیت ناامنی غذایی دارند به این معنا که تمام جامعه مد نظر در تمام طول سال دسترسی به غذای سالم و کافی ندارند. طبق آمار موجود در استان خراسان جنوبی 47 درصد خانواده ها تغذیه ایمن دارند به این معنا که 53 درصد از آن ها دارای تغذیه ناایمن هستند، در استان سیستان و بلوچستان 30 درصد امنیت غذایی و 70 درصد تغذیه نا ایمن دارند، در استان خوزستان 42 درصد از آن ها امنیت غذایی داشته و 58 درصدشان دچار تغذیه ناایمن هستند، در استان کرمان، مخصوصا جنوب این استان، 16 درصد تغذیه ایمن وجود دارد؛ به این معنا که 74 درصد از مردم این استان تغذیه ناایمن دارند و... باید توجه داشت در صورت تداوم تغذیه ناایمن این استان ها بیشتر از قبل مستعد سو تغذیه خواهند شد. با وجود بهبود وضعیت نسبت به دو دهه قبلی ولی همچنان برخی از استان های محروم و کم برخوردار وضعیت نگران کننده ای در خصوص سوتغذیه دارند.
به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، صندوق کودکان سازمان ملل متحد روز چهارشنبه پنج ژوئن (16 خرداد) اعلام کرد 181 میلیون کودک زیر پنج سال، معادل 27 درصد از خردسالان جهان، دچار سوتغذیه هستند. مطابق با این بیانیه در خصوص وضعیت سو تغذیه در میان کودکان و تاثیر این اختلال بر آینده و توسعه کشور با دکتر ناصر کلانتری مختصص تغذیه و بیماری های کودکان به گفت و گو پرداخته ایم.
ناصر کلانتری، عضو انجمن تغذیه کودکان ایران و متخصص تغذیه و رشد کودکان در گفت و گو با رکنا، در توضیح نقش تغذیه در آینده کشور، گفت: مسئله سوتغذیه با توجه به نقش حیاتی که در رشد و تکامل هر انسانی دارد؛ می تواند در آینده فردی و توسعه کشور، مخصوصا اگر از دوران کودکی ایجاد شود، تاثیرگذار باشد. زمانی که در جامعه تعداد افرادی که در رشد فردی و شناختی دچار مشکل هستند، افزایش پیدا کند نمی توان منتظر جامعه ای توسعه یافته بود. به همین علت مسئله سو تغذیه و مشکلات ناشی از آن یکی از مهم ترین مسائلی است که دولت ها باید در جهت رفع آن برنامه ریزی و اقدام کنند. با توجه به اینکه سو تغذیه عمدتا به شکل کمبود وزن، لاغری شدید و کوتاه قامتی نشان داده می شود ،در صورتی که در کودکی بروز پیدا کند، می تواند اثرات دائم و ماندگاری مثل مشکلات حافظه، کم هوشی و.. را برای کودکان به همراه داشته باشد. با توجه به برخی از مشکلات ذکر شده ناشی از سوتغذیه، در صورت افزایش کودکان مبتلا به این اختلال نمیتوان آینده روشنی برای توسعه کشور در نظر گرفت. اگر هدف یک جامعه توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و در نهایت توسعه فردی و تعالی انسان ها است، لازم است در خصوص تغذیه و سلامت کودکان زیر پنج سال سرمایه گذاری های مناسب صورت گیرد.
او با اشاره به وضعیت ایران در سو تغذیه کودکان، گفت: با توجه به آمارهای دهه 70 وضعیت سو تغذیه در ایران متوسط (بین شدید و خفیف) بوده است. بر این اساس 50 درصد از کودکان سیستان و بلوچستان دچار سوتغذیه و کوتاه قامتی ناشی از آن و 25 درصد از آن ها دچار کم وزنی ناشی از اختلال تغذیه بوده اند. بر اساس آمار بهداشتی و جمعیتی در سال 1390 به صورت میانگین کم وزنی کودکان پنج درصد، لاغری شدید چهار درصد و کوتاه قامتی حدود هفت درصد گزارش شده است. مطابق با آخرین آمار اعلام شده در سال 1400 وضعیت درصدها و آمارهای سوتغذیه در ایران تفاوت معناداری با سال 1390 پیدا نکرده است و در همان حدود باقی مانده است. به علت آمارگیری کشوری وضعیت استان های کم برخورداری که دچار مشکلات تغذیه ای هعستند به خوبی مورد بررسی قرار نگرفته است. بر اساس آمار اعلام شده پیشرفت قابل توجهی در خصوص کنترل سوتغذیه در ایران صورت گرفته است. نکته مهم این است که تغییرات در وضعیت سو تغذیه ایران به چه میزان در سطح کشور عادلانه بوده است. هنگام برنامه ریزی برای توسعه، برنامه ریزی و حل معضلات کشور، اطلاع از آمار سوتغذیه هر استان حائزاهمیت است؛ چرا که همان طور که گفته شد آمارهای منتشرشده در خصوص میانگین کشوری است.
وی درخصوص تقسیم بندی مدل های سوتغذیه و وضعیتشان در ایران، افزود: در سو تغذیه دو نوع اصلی، اولیه و ثانویه وجود دارد. بر اساس نوع اول، کودکان به علت عدم دسترسی به غذا دچار سوتغذیه می شوند. توجه داشته باشید کودکان به این علت که نیازمند بزرگسالان برای غذا خوردن هستند، آسیب بیشتری در این نوع سو تغذیه متحمل می شوند. نوع ثانویه سوتغذیه در جهت بیماری (مخصوصا در صورتی که بیماری مکرر اتفاق بی افتد) ایجاد می شود. سو تغذیه نوع اول در صورتی که به صورت مداوم وجود داشته باشد، در نتیجه عدم دریافت مواد معدنی و مورد نیاز، منجر به سو تغذیه ثانویه و بیماری خواهد شد. در بیشتر نقاط کشور علت بروز سو تغذیه ترکیبی از این دو نوع است. از بعد روش ایجاد سو تغذیه، دو روش حاد و مزمن وجود دارد. در سو تغذیه حاد علاوه بر وجود بیماری هایی که منجر به از دست رفتن مواد پروتئینی می شود، به صورت ناگهانی به علت ورشکستگی، سیل، زلزله و... دریافت غذا به شدت کم و لاغری شدید به وجود می آید. در سو تغذیه مزمن مواد غذایی فرد به مرور زمان کم شده و اگر در دوران کودکی این روند اتفاق بی افتد، کوتاه قامتی، کم وزنی و مشکلات شناختی را به وجود می آورد. سو تغذیه مزمن معمولا تاثیر خود را بر روی قد کودکان به جا می گذارد. جوامعی که دچار سو تغذیه مزمن هستند نمی توانند انتظار آینده ای توسعه یافته داشته باشند. مطالعات نشان داده است افرادی که به علت سو تغذیه دچار کوتاه قامتی شده اند،؛ به نسبت افرادی که این اختلال را تجربه نکرده اند، در کسب مهارت های اجتماعی و شغلی ضعیف تر عمل کرده اند.
کلانتری با ابراز نگرانی نسبت به تغذیه نا ایمن و وضعیت سو تغذیه در استان های کم برخوردار، گفت: با توجه به اینکه آمارهای کشوری ترکیبی از تمام آمار کشور است وضعیت سو تغذیه در برخی از شهرها، که بعضا مناطق کم برخوردار و محروم هستند، بسیار بالاتر از میانگین اعلام شده است. مثلا با وجود اینکه میزان کوتاه قامتی ناشی از سو تغذیه در ایران هفت درصد اعلام شده است در استان سیستان و بلوچستان 20 درصد کودکان را شامل می شود. هفت استان کم برخوردار در کشور وجود دارد که وضعیت ناامنی غذایی دارند به این معنا که تمام جامعه مد نظر در تمام طول سال دسترسی به غذای سالم و کافی ندارند. طبق آمار موجود در استان خراسان جنوبی 47 درصد خانواده ها تغذیه ایمن دارند به این معنا که 53 درصد از آن ها دارای تغذیه ناایمن هستند، در استان سیستان و بلوچستان 30 درصد امنیت غذایی و 70 درصد تغذیه ناایمن دارند، در استان خوزستان 42 درصد از آن ها امنیت غذایی داشته و 58 درصدشان دچار تغذیه ناایمن هستند، در استان کرمان، مخصوصا جنوب این استان، 16 درصد تغذیه ایمن وجود دارد؛ به این معنا که 74 درصد از مردم این استان تغذیه ناایمن دارند.باید توجه داشت در صورت تداوم تغذیه ناایمن این استان ها بیشتر از قبل مستعد سو تغذیه خواهند شد. با وجود بهبود وضعیت نسبت به دو دهه قبلی ولی همچنان برخی از استان های محروم و کم برخوردار وضعیت نگران کننده ای در خصوص سوتغذیه دارند.
او با تاکید بر لزوم توجه به تغذیه و سلامت کودکان به عنوان آینده سازان کشور، گفت: همانطور که گفته شد وضعیت سو تغذیه در استان های کم برخوردار نسبت به میانگین کشوری بسیار بالاتر، هم سطح یا نزدیک این میانگین است. به این معنا که جامعه ای که باید برای توسعه یافتگی خود تلاش کند خودش به اندازه کافی توسعه و رشد پیدا نکرده و دچار اختلالات جسمی و شناختی ناشی از سو تغذیه شده است. در صورتی که افراد زیادی در جامعه دچار اختلالات تغذیه، توسعه و توانمندی فردی شوند، در مسیر توسعه کشور نه تنها سودمند نیستند؛ بلکه چاله های این توسعه خواهند بود. حواله جامعه به سمت توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تا زمانی که کودکان مبتلا به سوتغذیه هستند عبث خواهد بود؛ چرا که امکان توسعه فردی، آموزش پذیری و کسب مهارت در این کودکان با چالش مواجه است. با توجه به این مسئله نیاز است از همین حالا برای رسیدگی به وضعیت تغذیه ای کودکان در نواحی کم برخوردار رسیدگی شود تا بتوانیم جامعه ای مناسب در جهت توسعه داشته باشیم. در جهت توسعه جامعه نیازاست کودکان از حد معینی از تغذیه برخوردار باشند و این تامین تغذیه می تواند از طریق توسعه اقتصادی و اجتماعی یا توزیع بسته های غذایی در میان مردم صورت گیرد. کودکان به عنوان آینده سازان جامعه نیازمند حمایت های دولتی و خوانواده های خود هستند تا بتوانند توسعه کشور را تضمین کنند.
