در حالی که دولت ترکیه به شکل رسمی، آغاز روند تدریجی عادی سازی را اعلام کرده، اما تنها در عرض چند روز، دوباره ویروس کرونا در اغلب مناطق این کشور منتشر شد و کارشناسان، اظهار نگرانی کردند.
سوزجو که عنوان پر شمارگان ترین روزنامه ترکیه را یدک می کشد، در شماره امروز خود چنین تیتری به کار برد: « کرونا را هوا بیندازی، زمین نمی افتد.» این در واقع، جمله کنایی این روزنامه در مورد خیابان های بسیار شلوغ استانبول و شهرهای دیگر بود که به محض اعلام پایان محدودیت ها ، با خیل چند هزار نفری عابران پیاده، وضعیت را پیچیده تر و خطرناک تر کرد.
البته این فقط روزنامه سوزجو نیست که به تشر و کنایه پناه برده؛ فخرالدین کوجا وزیر بهداشت ترکیه نیز چنین رویه ای را در پیش گرفته و در توییت کنایی و معنی داری نوشت: «ما، محدودیت و قانونی تعیین نکرده ایم که بر اساس آن، مردم اغلب ساعات را در خیابان های سپری کنند. بهتر نیست آهسته آهسته راه خانه را در پیش بگیریم؟»
آمار کل مبتلایان به کرونا در ترکیه به 2 میلیون و 800 هزار افزایش یافته که 1230 نفر از آنها در وضعیت شدید این بیماری تحت مراقبت هستند و در چند روز گذشته، با وجود تمام تلاش ها، آمار مبتلایان جدید از 11 هزار نفر پایین نیامده است. شمار قربانیان کرونا در ترکیه با فوت 64 بیمار دیگر در یک روز گذشته به 29 هزار 9 نفر رسید و تاکنون در سراسر ترکیه 34 میلیون آزمایش کرونا انجام شده است.
9 استان دیگر قرمز شدند
وزارت بهداشت ترکیه، 81 استان این کشور را با 4 رنگ درجه بندی کرد: آبی به معنی بدون خطر، زرد به معنی کم خطر، نارنجی به معنی خطر متوسط و قرمز به معنی خطر بالا. در روز اعلام این تصمیم، 12 استان ترکیه آبی بودند. اما حالا، وضعیت بدتر شده است. بررسی آخرین آمارها نشان می دهد که نه تنها هیچ استانی جدیداً آبی نشده، بلکه بسیاری از استان های زرد و نارنجی نیز قرمز شده اند و وضعیت در کلانشهر استانبول هم نگران کننده است.
قبلاً شمار استان های قرمز ترکیه 17 استان بود اما تنها در عرض یک هفته، 9 استان به آنها افزوده شد و شمار این استان های خطرناک به 26 رسید.
تیتر امروز روزنامه آکشام، در توصیف خطرات رنگ این نقشه نوشته است: «با چنین تابلویی، رسیدن به رنگ آبی کامل، دشوار است.»
روزنامه های دیگری نیز در این مورد اخطار داده اند که اگر اندکی غفلت شود، ترکیه به روزهای اوج یا پیک کرونا باز خواهد گشت و اقتصاد لرزان این کشور، تاب و توان آن را ندارد که رکود، ورشکستگی و خسارات جدیدی را تحمل کند.
اغلب استان های شرق و جنوب شرقی ترکیه، از استان های آبی و کم خطر یا بدون خطر هستند. اما این موضوع نه ارتباطی با آب و هوا و اقلیم دارد و نه تفاوت در رفتارهای اجتماعی مردم یا میزان توجه آنها به پروتوکول های بهداشتی.
دکتر خالص یرلی کایا از اطبای دیاربکر در این مورد گفته است:«ما در فصل تابستان گذشته، در شرایطی قرار گرفتیم که حتی اتاق عمل را به بخش مراقبت های ویژه تبدیل کردیم و به جرأت می گویم از هر 2 نفر، 1 نفر به کرونا مبتلا شد. اگر حالا استان های ما بر روی نقشه آبی شده، به این دلیل است که کرونا قبلاً هر آن چه در توان داشت، انجام داد!»
خطر انفجار
شیوع مجدد ویروس کرونا در ترکیه به جایی رسیده که بسیاری از دانشمندان این کشور، به شکل شفاف و بدون تعارف از خطر انفجار صحبت می کنند.
پروفسور نجمی ایلهان از اعضای هیات علمی ستاد مبارزه با کرونا گفته است: «اگر خیلی سریع تصمیم گیری نشود و تردد بین استان ها را ممنوع نکنند، به زودی با انفجار کرونا روبرو خواهیم شد. متاسفانه چاره ای غیر از اعمال کنترل بر تردد بین شهری نداریم و این برای همه ما یک ضرورت حیاتی است.»
یکی دیگر از اعضای هیات علمی ستاد مبارزه با کرونا به نام پروفسور مهمت جیحون گفته است:«بررسی های ما نشان می دهد که در استانبول و بسیاری از استان های منطقه دریای سیاه، مبتلایان جدید، افرادی هستند که خود آنها یا نزدیکان و مرتبطین با آنها، به سفر رفته اند. صریحاً اعلام می کنم، با این شکل، نمی توان با این ویروس مبارزه کرد و باید در مورد تردد مردم، مقررات بسیار سختگیرانه اعمال کنیم.»
بر اساس گزارش های منتشر شده در رسانه های ترکیه، پرخطرترین رفتارهای مردم این کشور عبارتند از پاساژگردی و خیابان گردی های مداوم در مراکز و مسیرهای شلوغ و پرتردد، بی اعتنایی به ماسک، بی اعتنایی به فاصله اجتماعی، حضور در رستوران ها و کافه ها.
معمایی به نام تست
یکی از مهم ترین مبانی علمی برای ترسیم نقشه و درجه بندی رنگی، میزان خطرات کرونا در استان های مختلف ترکیه، تعیین معیاری به نام نسبت آمار مبتلایان به واحد یکصد هزار نفر از مردم جمعیت آن استان است. اما حالا، بسیاری از اساتید دانشکده های پزشکی ترکیه این منطق را به چالش کشیده اند.
پروفسور ارسین داود اوغلو شنول در این مورد گفته است:«در گام نخست، چنین معیاری، منطقی به نظر می رسد. اما صد هزار نفر از مردم استانی که میزان تست های انجام شده در آنجا از مرز یک میلیون تست گذشته، در مقایسه با صد هزار نفر از مردم استانی که در آنجا حتی سیصد هزار مورد تست صورت نگرفته، منطقی نیست.»
مقطع پیشِ رو
با فرا رسیدن فصل بهار و گرم شدن تدریجی هوا، تمایل مردم برای گردش در خیابان و مراکز تفریحی و طبیعت، بیشتر و بیشتر می شود و به موازات آن، توریست های داخلی و خارجی نیز به حرکت می افتند.
در چنین شرایطی است که وضعیت می تواند خطرناک تر شود و از آنجایی که کسبه و اصناف نیز به خاطر تقبل ضرر و خسارات چند میلیارد لیره ای، تاب و تحمل ادامه روند تعطیلی ها را ندارند، دولت اردوغان برای مدیریت مبارزه با کرونا، با چالش های جدیدی روبرو خواهد شد. در نتیجه اگر برای اقناع مردم در مورد پایبندی به پروتوکول های بهداشتی، اقدامات جدید صورت نگیرد، ترکیه در سال 2021 نیز شرایط سخت و دشواری را از سر خواهد گذراند.
