«نوشابه بدون قند بخور تا لاغر بمونی. هم رژیمی هست هم صفر کالری!» این بخشی از تبلیغ تلویزیونی نوشابههای صفر کالری معروف به نوشابههای رژیمی است.
بر اساس نتایج تحقیق منتشر شده در مجله Diabetes Care، شیرینکننده مصنوعی موجود در نوشابههای رژیمی از جمله شیرینکننده سوکرالوز «خطر ابتلا به دیابت نوع دو را افزایش میدهد.» و « 600 برابر شیرینتر از قند آشپزخانه است.»
نتایج این تحقیق نشان میدهد این شیرین کنندههای مصنوعی علاوه بر «افزایش اشتها»، «عامل اصلی گرسنگی کاذب» هستند و «منجر به افزایش وزن میشوند.»
چند سال قبل هم محققان مرکز بهداشت و درمان دانشگاه مانیتوبای کانادا برای بررسی اثرات منفی مصرف طولانی مدت نوشابههای رژیمی بر وزن، همزمان با بررسی 37 پژوهش، پیگیر وضعیت 400 داوطلب بزرگسال برای مدت متوسط 10 سال شدند. نتیجه تحقیقات آنها نشان داد افرادی که نوشابه رژیمی مصرف میکردند با «۷۰ درصد افزایش دور کمر» مواجه بودند.
یافتههای پژوهشگران در تحقیق اخیر نشان میدهد که شیرین کنندههای مصنوعی نوشابه رژیمی علاوه بر افزایش خطر ابتلا به سندروم روده تحریکپذیر میزان جذب مواد مغذی را هم کاهش میدهد و مصرف روزانه آنها با ۳۶ درصد بیشتر خطر ابتلا به سندرم متابولیک و ۶۷ درصد بیشتر خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ مرتبط است.
امروزه با تغییر سبک تغذیه و روی آوردن به غذاهای فست فودی، نوشابه عضو ثابت سفره ایرانیان شده است. بر اساس آمارها، ایرانیها سالانه 3 میلیارد لیتر نوشابه مصرف کرده و حدود چهار هزار میلیارد تومان؛ معادل یک ماه یارانه در کشور صرف خرید نوشابه میکنند که به دلیل تبلیغات گسترده فاقد کالری بودن، بخش قابل توجهی از این مصرف سالانه نوشابههای رژیمی و صفر کالری است.
کارشناس اداره غذایی و آشامیدنی امینه مرشدی میگوید با این حجم از ضرر نوشابه و نوشابه رژیمی نباید کارخانههای تولیدکننده تا این اندازه در رسانههای رسمی و بیلبوردها اجازه تبلیغ داشته باشند.چون تبلیغ بیشتر با مصرف بیشتر برابر است.
اما در مقابل کارشناس مدیریت نظارت بر مواد غذایی سمیه سلیمانی مهر معتقد است اگر مردم از ضررهای واقعی نوشابه چه با قند چه نوع رژیمی آن مطلع شوند و نتیجه تحقیقات توسط رسانهها و به صورت گسترده اطلاع رسانی درست و دقیق شود خود به خود مصرف آن کم میشود اما مشکل آنجاست که این اطلاع رسانی توسط متولیان سلامت و رسانهها آنطور که باید انجام نمیشود.
کارشناس سازمان غذا و دارو معصومه تکلو میگوید وزارت بهداشت با تعامل رسانههای رسمی و غیررسمی فضای مجازی باید این فرهنگ را جا بیندازد که مردم موقع خرید مواد غذایی از جمله نوشابه به جدول حقایق تغذیهای توجه کنند و با آگاهی، خرید کنند و از طرف دیگر اگر قرار است نوشابه حذف شود باید جایگزین آن با تبلیغ در میان مردم جابیفتد.برای مثال ترویج شربتهای سنتی که از قدیم در سفره ایرانیان بوده است.