به تازگی مطالعه‌ای اثرات یک رژیم غذایی هشت هفته‌ای وگان را در مقابل رژیم غذایی همه چیزخوار بر سن بیولوژیکی مقایسه کرده است. در این پژوهش در واقع وضعیت کلی سلامت و خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با سن مانند امراض قلبی و آلزایمر بررسی شده است.
به گزارش عصرایران، محققان سن بیولوژیکی را با اندازه گیری سطوح متیلاسیون DNA؛ تغییرات اپی ژنتیکی (شیمیایی) که بیان ژن را بدون تغییر DNA تحت تاثیر قرار می‌دهند، تخمین زدند. گفتنی است که مطالعات قبلی سطوح بالاتر متیلاسیون DNA را با پیری مرتبط دانسته اند. این سری از مطالعات از طریق وب سایت کتابخانه ملی پزشکی آمریکا قابل دسترسی هستند.
آزمایش مداخله رژیم غذایی که شامل ۲۱ جفت دوقلوی همسان بود، نشان داد که پیروی از یک رژیم غذایی وگان یا گیاهخواری ممکن است به طور قابل توجهی تخمین‌های سن بیولوژیکی در یک بازه زمانی نسبتا کوتاه را کاهش دهد. نتایج مذکور با شواهد مطالعات قبلی مبنی بر این که رژیم‌های غذایی مبتنی بر گیاهان می‌توانند مزایای ضد پیری متعددی را ارائه دهند، مطابقت دارند. با این حال، نویسندگان اصلی این مطالعه همراه با متخصصین دیگر، به واسطه حجم نمونه کوچک و مدت زمان محدود آزمایش توصیه می‌کنند که در تفسیر یافته‌ها احتیاط شود.
این یافته‌ها که توسط مجله معتبر BMC Medicine در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته اند، در یک مجموعه مستند به نام «شما همان چیزی هستید که می‌خورید: یک آزمایش دوقلو» (۲۰۲۴) نیز حضور یافته و به نمایش درآمده اند. چنین نتایجی ما را به تامل در مورد اینکه چگونه انتخاب‌های رژیم غذایی و سبک زندگی بر سلامتی در سطح ژنتیکی تاثیر می‌گذارند، سوق می‌دهند.
محققان مرکز تحقیقات پیشگیرانه استنفورد و همچنین TruDiagnostic آزمایشگاه پیشرو در تحقیقات اپی ژنتیک، به دنبال شناسایی چگونگی تاثیر رژیم گیاهخواری بر سن بیولوژیک و سلامت انسان در مقایسه با رژیم غذایی همه چیزخواری بودند.
آنها در ابتدا از ۲۲ جفت دوقلوی همسان بالغ و سالم دعوت به عمل آوردند. بعدتر یک جفت دوقلو به دلیل عدم سازگاری با شرایط مطالعه حذف و در نتیجه ۲۱ جفت دوقلو (۴۲ نفر) وارد روند تجزیه و تحلیل نهایی شدند. شرکت کنندگان عمدتا بانوان (۷۷ ٪) با میانگین سنی ۴۰ سال و میانگین شاخص توده بدنی (BMI) ۲۶ بودند.
پس از ارزیابی‌های پایه، یک دوقلو از هر جفت به طور تصادفی برای پیروی از یک رژیم غذایی گیاهی سالم یا یک رژیم غذایی
چیزخواری سالم به مدت هشت هفته انتخاب شدند. این مطالعه شامل دو مرحله چهار هفته‌ای بود: مرحله اول متشکل از وعده‌های غذایی استاندارد و متناسب با رژیم غذایی افراد بود که توسط تیم تحقیقات ارائه شده بودند. مرحله دوم نیز با وعده‌های غذایی تهیه شده توسط خود شرکت کنندگان و تحت نظر متخصصین بهداشت دنبال شد.
گروه همه چیزخوار از اهداف روزانه برای مصرف محصولات حیوانی مانند گوشت، تخم مرغ و لبنیات پیروی و در مقابل گروه وگان به طور کامل از تمام محصولات حیوانی اجتناب کردند.
در مطالعه دوقلو فاکتور‌هایی نظیر تغییرات ژنتیکی، سنی و جنسیتی با دقت کنترل شدند. همین موضوع تاثیر قابل توجه رژیم غذایی بر تغییرات متیلاسیون DNA را برجسته می‌سازد.
طی هشت هفته مطالعه، شرکت کنندگانی که از رژیم غذایی وگان پیروی می‌کردند، کاهش قابل ملاحظه‌ای در سن اپی ژنتیکی خود نشان دادند، در حالی که افراد گروه رژیم غذایی همه چیزخوار چنین کاهشی را ثبت نکردند.
به بیان دیگر تنها شرکت کنندگانی که به مدت هشت هفته از رژیم غذایی گیاهخواری پیروی کرده بودند، کاهش سن بیولوژیکی در پنج سیستم مهم شامل قلب، سیستم هورمونی، کبد، التهابی و متابولیک را نشان دادند.
محققان همچنین تغییرات مطلوبی را در یک سری از نشانگر‌های زیستی مشاهده کردند، مانند کاهش سطح پروتئین واکنشی سی در گروه وگان که نشان دهنده کاهش احتمالی التهاب سیستمیک است.
رژیم غذایی همه چیزخوار نیز تغییراتی را در نشانگر‌های متابولیک کلیدی نشان داد، از جمله افزایش تریپتوفان؛ اسید آمینه موجود در پروتئین‌های حیوانی که می‌تواند سطح سروتونین را افزایش دهد و ممکن است بر تنظیم خلق و خو اثر بگذارد.
در نهایت، این مطالعه تغییرات متیلاسیون DNA منحصر به فرد مرتبط با هر رژیم را مشخص کرد. با این تفاوت که تنها رژیم گیاهخواری مشخصا منتج به تغییرات متیلاسیون مفیدی می‌شود که ممکن است به کاهش سن بیولوژیکی کمک کنند.
دکتر Raghav Sehgal کاندیدای دکترای زیست شناسی محاسباتی و بیوانفورماتیک در دانشگاه ییل و همچنین مشاور علمی TruDiagnostic، نظرات خود را در مورد مکانیسم‌های بالقوه‌ای که رژیم گیاهخواری از طریق آنها می‌تواند فرآیند‌های پیری اپی ژنتیکی بهینه را ارتقا دهد، اینگونه بیان می‌کند:
«وقتی به رژیم‌های غذایی وگان و مدیترانه‌ای سبز نگاه می‌کنیم (مشابه رژیم‌های وگان به جز امکان مصرف شیر در آنها)، نکته مشترکی می‌بینیم و آن هم این است که نمرات اپی ژنتیکی برای فرآیند‌های التهابی، متابولیک و پیری اسکلتی عضلانی همگی در حال بهبود هستند. به عبارت دیگر، این رژیم‌ها ممکن است به طور خاص مسیر‌های التهابی و پیری متابولیک را در بدن هدف قرار داده و سرعت آنها را کاهش دهند.»
وی خاطرنشان کرد: در حالی که ما هنوز به طور کامل درک نکرده ایم که چگونه رژیم‌های گیاهی ممکن است بر پیری اپی ژنتیک تاثیر بگذارند، تحقیقات نشان می‌دهند که این رژیم‌ها در مقایسه با یک رژیم همه چیزخوار، به طور کلی باعث مصرف بیشتر میوه ها، سبزیجات، غلات کامل، حبوبات، آجیل و دانه‌ها می‌شوند.
این الگوی غذایی معمولا به موارد زیر منتهی می‌شود:
- مصرف کمتر چربی اشباع شده و غذا‌های فرآوری شده و در نتیجه کاهش کالری دریافتی
- مصرف بیشتر فیبر، آنتی اکسیدان ها، فیتوکمیکال‌ها و افزایش تراکم مواد مغذی
- نسبت بهینه و بهتر اسید‌های چرب امگا ۳ به امگا ۶
- شاخص توده بدنی، چربی احشایی و چربی کلی کمتر در سراسر بدن
به نظر می‌رسد که رژیم‌های وگان سبب تقویت میکروبیوم روده می‌شوند، به کاهش التهاب کمک می‌کنند و فرآیند‌های متابولیک بهینه را افزایش می‌دهند.
