تولید ۶۰ درصد محصولات کشاورزی جهان در دیمزار‌ها

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ عزیز کریمی دبیر طرح تولید در دیم زار‌های کشور در پاسخ به سوال خبرنگار صدا و سیما میز کشاورزی و روستا مبنی بر میزان کشت در اراضی دیم کشور گفت: ۸ و نیم تا ۹ میلیون هکتار اراضی قابل کشت دیم در کشور وجود دارد که سالانه به صورت میانگین در ۶ میلیون هکتار از اراضی کشت انجام و مابقی به صورت آیش رها می‌شود. 

عزیزکریمی افزود: در دنیا حدود ۸۰ درصد اراضی قابل کشت، تحت شرایط بدون آبیاری مدیریت می‌شوند به عبارتی ۲۰ درصد اراضی در دنیا تحت شرایط آبیاری قرار می‌گیرند و حدود ۶۰ درصد از تولیدات محصولات کشاورزی جهان از اراضی است که در آنها آبیاری صورت نمی‌گیرد.

دبیر طرح تولید در دیم زار‌های کشور در ادامه تصریح کرد: میانگین بارندگی در جهان بالای ۸۰۰ میلی متر است و ایران شرایط متفاوتی دارد. کشور ما در کمربندی خشکی قرار گرفته و میانگین بارندگی کمتر از یک سوم جهان دارد. 

وی افزود: در بلندمدت حدود ۲۴۰ میلی متر میزان بارندگی کشور ما بوده و متأسفانه در ۴ سال گذشته، ۳ سال پیاپی خشکسالی داشتیم سال ۹۹، ۴۰۰ شدیدترین خشکسالی ۵۰ سال گذشته را تجربه کرده ایم و، اما امسال خوشبختانه بعد از ۴ سال به لطف خداوند توانستیم بارندگی در حد نرمال داشته باشیم. 

عزیز کریمی اظهار داشت: در بسیاری از کشور‌های جهان وقتی درباره کشت دیم صحبت به میان می‌آید. 

نیاز آبی از بارندگی، آب سبز تأمین می‌شود مثل مناطق پر باران کشور‌های قاره سبز یا اروپا. ولی برخی از مناطق مثل ایران که بارندگی بین ۲۵۰ تا ۳۵۰ هست، دیم کاری در آنها انجام می‌شود.

دبیر طرح تولید در دیم زار‌های کشور تصریح کرد: ویژگی مناطق خشک و نیمه خشک تغییرات شدید آب و هوایی بین سال‌های مختلف است، امسال به لطف خدا از فصل بهار به بعد حدود ۱۰۰ میلی متر بارندگی داشتیم و این میزان، کشت‌های پاییزه ما را در دیم نجات میدهد.

کریمی درباره کشور‌های موفق میزان تولید در دیمزار‌های جهان که هم اقلیم با ایران هستند گفت: یکی از موفق‌ترین کشور‌ها را این زمینه استرالیا است. کشور پهناور استرالیا مناطقی دارد که میزان بارندگی شان شبیه ایران است (یعنی بین ۲۰۰ تا ۳۰۰، ۳۵۰ میلی متر و بعضا تا ۴۰۰ میلی متر) اقدامات ویژه‌ای که آنها انجام شده است. 

وی افزود: در استرالیا بهره برداری بالای هزار هکتاراست یعنی کشاورزهایشان ۲ هزار هکتار، ۳ هزار، هزار هکتار است و استفاده از مکانیزاسیون در اراضی بزرگ ارزش افزوده بیشتری دارد. از دهه ۸۰ میلادی بعد از خشکسالی‌های پیاپی که در استرالیا صورت گرفت، کشاورزی حفاظتی یا کشت بدون شخم در این کشور اجرایی شد، با هدف: ۱ ـ استفاده بهینه از آب سبز یا بارندگی‌ها ۲ ـ اینکه خاکشان را بهبود ببخشند و مواد عالی خاکشان را ارتقاء دهند و به عبارتی بتوانند بیشترین ذخیره آب را در خاک داشته باشند. 

بگفته کریمی: در استرالیا مهمترین کاری که در این زمینه اجرایی شده، استفاده از روش کشاورزی حفاظتی کشت بدون شخم است، در این روش حفظ بقایا در خاک باقی می‌ماند و به هیچ وجه بقایای خاک را به هم نمی‌زنند و بقایا در سطح خاک به صورت یک پوشش ماده آلی مانده و برای کاهش تبخیر می‌تواند مؤثر باشد. 

وی درادامه با اشاره به اینکه کشور ما با وسعت بیش از ۱ میلیون و ۶۰۰ هزار کیلومتر مربع بیش از ۳۰ میلیون هکتار اراضی قابل کشت دارد گفت: اراضی که در چرخه کشت ایران وجود دارد ۱۸ و نیم میلیون هکتار است و بخشی از اراضی ما به صورت آیش در بعضی سال‌ها رها می‌شود. 

وی با تفکیک اراضی دیم کشور گفت: حدود ۸ و نیم تا ۹ میلیون هکتار، اراضی قابل کشت دیم وجود دارد 

که سالیانه میانگین ۶ میلیون هکتار کشت می‌شود مابقی آن به صورت آیش رها می‌شود علت آن هم این بوده که ما متأسفانه تناوب پایداری را در دیمزار‌ها نداشتیم. 

وی افزود: یعنی اینکه کشاورز‌ها سال به سال مرتب گندم یا جو می‌کاشتند. گندم و جو از یک خانواده غلات است با یک سری نیاز‌های مشترک. به عبارتی زمین اگر هر سال یک کشت داشته باشد خسته می‌شود.

کریمی اظهار داشت: تناوب کشت که یکی از طرح‌های مهم در دیمزار‌ها هست، اینکه محصولات جدیدی مثل حبوبات، نخود، عدس، علوفه‌هایی از خانواده یونجه و حتی گیاهان روغنی را وارد کنیم مثل گلرنگ، کاملینا، کلزا و حتی گیاهان دارویی که بتوانید تنوع کشت را بهبود ببخشیم و حتی در این شرایط به حفظ خاک و ارتقای مواد آلی خاک و فیزیک و شیمی خاک کمک کرده ایم. 

وی تاکید کرد: ۸۸ درصد اراضی کشت شده سالیانه ما یا گندم یا جو بوده و این از نظر فنی و به زراعی یک فاجعه است. باید سطح گندم و جو را کم کرده، سطح حبوبات را بالای ۱۰ درصد، علوفه‌های جدید را مثل ماشک‌ها و نخود علوفه‌ای که خاک را تقویت می‌کنند و ازت هوا را می‌گیرند وارد چرخه کشت کنیم. 

دبیر طرح تولید در دیم زار‌های کشور خاطر نشان کرد: زراعت دیم بدون آبیاری و با نزولات جوی انجام می‌شود به همین منظور خاکورزی حفاظتی در زراعت دیم اهمیت دارد و یکی از مهم‌ترین عوامل کشاورزی حفاظتی در دیم زار‌ها حفظ رطوبت خاک است. رعایت تاریخ کاشت یکی دیگر از مواردی است که کشاورزان باید به آن توجه داشته باشند چراکه در زمان بارندگی‌های موثر می‌تواند به کشت بهتر کشاورز کمک کند.

وی با تاکید بر روش و عمق کاشت، افزود:باید استفاده از میزان بذر توصیه شده در واحد سطح برای هر رقم در نظر گرفته شود و کشاورزان کمتر و یا بیشتر از آن مقدار استفاده نکنند و بذوری که برای کشت تهیه می‌شود ضدعفونی شود تا آفات و بیماری‌های کمتری در سطح مزرعه وجود داشته و در نهایت سطح سبز بیشتر شود.

عزیزکریمی با اعلام این که مؤسسه تحقیقات دیم به صورت تخصصی بر روی دیم زار‌های کشور کار می‌کند، افزود: براساس نتایج به دست آمده از تحقیقات، اصلاح تناوب دیم زار‌ها را در دستور کار قرار دادیم، چرا که بیش از ۸۰ درصد کشت سالانه دیم زار‌های کشور گندم یا جو بوده که باید تنوع داشته باشد.