به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، موضوع راهکارهای حمایت از تولید و صنعت کشور در برنامه میز اقتصاد امروز شبکه خبر با حضور آقای فرشاد مقیمی معاون وزیر صمت و مدیر عامل سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی و آقایان سیدسجاد هاشمی از فعالان صنعتی در شهرک های صنعتی کشور(شهرک صنعتی عباس آباد) و صادقی نیارکی نائب رئیس اتاق تهران به صورت تلفنی بررسی شد.
مقدمه:یکی از مواردی که در بخش صنعت کشور در سال های اخیر نمود بیشتری داشت موضوع احیای واحدهای تولیدی بود. واحدهایی که بعضی تعطیل بودند و با حمایت ها و کمک هایی که انجام شد به چرخه تولید برگشتند و یا واحدهایی که به دلیل مشکلات با حداقل ظرفیت کار می کردند که با حمایت هایی که انجام شد تولیدشان را افزایش دادند
البته این همه ماجرا نیست حتما واحدهایی هم بودند که به دلیل چالش هایی که داشتند تعطیل شدند و یا کارگرانی بیکار شدند به بهانه امروز یعنی بیست و یکم مردادماه که روز صنایع کوچک نامگذاری شده است بیشتر به موضوع راهکارهای حمایت از تولید و وضعیت تولید کشور می پردازیم.
سوال: الان چه تعداد واحدی که به آن ها صنایع کوچک گفته می شود در کشور وجود دارند و فعالند چقدر اشتغالزایی دارند؟
مقیمی: بحث مربوط به آمار واحدهای صنعتی که در حوزه صنایع کوچک فعالند بخش قابل توجهی از صنایع کشور را به خودش اختصاص می دهد به طوری که حدود ۹۴ درصد صنایع کشور در حوزه صنایع کوچک و متوسط فعالند. حدود ۴۳ درصد اشتغال صنعتی کشور را در این حوزه به خودش اختصاص می دهد البته ما اگر آمار مربوط به حوزه اصناف را هم بخواهیم به این اضافه کنیم عدد عدد قابل توجهی است.
سوال: اصناف؟
مقیمی: بله، ما سه میلیون و۲۰۰ هزار واحد صنفی در کشور داریم که قریب به حدود ۶۰۰ هزار از این واحدها، واحدهای در حوزه فعالیتی صنایع کوچکند تولیدیند منتهی به این نکته هم می‌شود اشاره کرد و آنها هم جزو این واحدهای صنایع کوچک محسوب می‌شوند که ما در صنایع در صنوف بحث صنوف توزیعی را داریم
اصلا حلقه تکمیل کننده فعالیت‌های تولیدی بحث صنوف توزیعیند که یکی از مسایل و چالش‌هایی است که در حوزه صنایع کوچک خیلی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند از بابت این که بحث مربوط به حوزه بازار یکی از مهمترین سرفصل‌ها یا ارکان موفقیت یک کسب و کار به حساب می‌آید به همین خاطر ما نه در کشور بلکه در سایر کشورهای دنیا هم وقتی بررسی می‌کنیم عمده صنایع صنایع کوچک و متوسط است.
سوال: اینها کمتر از ۵۰ نفر اشتغالزایی دارند؟
مقیمی: در کشورهای مختلف شاخص‌ها و معیار‌های متعددی دارند ولی در کشور ما آن چیزی که تعریف شده براساس قانون واحدهایی که زیر ۱۰ نفر باشند جزو صنایع خرد به حساب می‌آیند از ۱۰ نفر تا ۵۰ نفر جزو صنایع کوچک به حساب می‌آیند و ۵۰ تا ۱۰۰ نفر صنایع متوسط و ۱۰۰ نفر به بالا هم جزو صنایع بزرگ تلقی می‌شوند.
در کشور ما البته سایر کشور‌ها بحث مربوط به ارزش افزوده یا حجم تنوبل مالی این واحدها هم مدنظر بعضا قرار می‌گیرد ولی کشور ما تعریفی که در قانون شده به همین نکته‌ای بود که اشاره کردم.
سوال: الان تعداد کلی شان حالا با اصناف تولیدی که هستند و صنایع کوچکی که در کشور هستند تعدادشان چقدر شد؟
مقیمی: در حوزه بخش صنعت و معدن که مجوز و پروانه بهره برداری صادر شده این بالغ بر حالا حدود ۷۷ هزار واحد صنعتی در همه کشور پروانه بهره برداری دارند بالغ بر ۷۳ هزار واحد صنعتی جزو این دسته از واحدها به حساب می‌آیند منتهی اگر صنوف را بخواهیم اضافه کنیم که یک عدد حدود ۶۰۰ تا هم باید به این اضافه کنیم خب عدد عدد قابل توجه و از همین جهت هم است که اهمیت این صنایع نه در ایران بلکه در دنیا متوجه ویژه خاص قرار می‌گیرد.
البته نه به این دلیل صرفا ما می‌دانید که یکی از تجلی گاه‌هایی که می‌تواند اجرای سیاست‌های اصل ۴۴ را به نمایش بگذارد بحث همین حوزه صنایع کوچک است چراکه اقتصاد اینجا دست مردم است حتی بحث اجرای دستور سال که همان بحث جهش تولید با مشارکت مردم است از این جنبه هم اهمیت خیلی بالایی برخوردارند.
این دسته از واحدها به دلیل این که اینجا آنجایی است که مردم حضور پیدا می کنند در اقتصاد و فعالیت های اقتصادیشان را کسب و کاریشان را دنبال می کنند که علاوه بر این که می توانند در این حوزه نقش آفرین باشند در بحث مربوط به پراکندگی این ها در سطح کشور خب ما یکی از مهمترین شاخص هایی که می شود برای صنایع کوچک درنظر گرفت این است که درست است که اشتغالزایی دارد ولی اشتغالزایی را در سطح همه کشور ایجاد می کند.
اینکه تمرکز ایجاد شود در برخی از نقاط خاصی از کشور که به دلیل مزیت هایی که ممکن است وجود داشته باشد در آنجا این خب امکان تامین سایر مایحتاج را برای ایجاد استقرار همه مردم امکانپذیر نمی کند ضمن اینکه مخاطرات دیگه ای را می تواند برای کشور فراهم کند به همین خاطر همه اقتصادهای دنیا همه تصمیم گیران در سطح دنیا توجه خیلی خاص و ویژه ای به حوزه صنایع کوچک و متوسطشان دارند در ایران هم خب طبیعتا باید به همین ترتیب باشد که یک اقدامات و مجموعه فعالیت هایی هم انجام شده که حالا بخشی از آنها را هم بهش می پردازیم.
سوال: آماری از سرمایه گذاری دارید چون به هر حال سرمایه گذاری در صنایع کوچک سهل تر از صنایع بزرگ است آماری دارید مثلا در سال گذشته چه تعداد آمدند سرمایه گذاری کردند در این بخش آماری است؟
مقیمی: ببینید ما به صورت طبیعی در مجموعه وزارت صنعت، معدن و تجارت اگر واحدهای ایجادی را بخواهیم صحبت کنیم خب عملا قاطبه واحدهایی که امروز در قالب سرمایه گذاری بخواهند وارد شوند به دلیل ممنوعیت هایی که برای عدم حضورشان در خارج شهرک های صنعتی است ما یک چیزی حدود متوسط چهار پنج هزار قرارداد جدید در هر سال در داخل شهرک های صنعتی بسته می شود.
خب این نشان دهنده این است که خب یک تعدادی در این عرصه وارد می شوند البته بخشی از اینها واحدهای صنعتی است یا کسب و کارهایی است که در داخل وجود داشتند در این کسب و کار بودند طرح های توسعه یا طرح های جدیدی را بخواهند به شبکه فعالیتیشان اضافه بکنند بخشی هم نه تعداد افراد جدیدیند که جدید به بحث سرمایه گذاری در اقتصاد می خواهند ورود پیدا کنند ولی ما معمولا چهار تا پنج هزار قرارداد را در سال با واحدهای جدید در بخش های مختلف چه حوزه صنف، چه حوزه صنعت است چه در حوزه خدمات است این قراردادها را با واحدهای صنعتی می بندیم
معمولا هم در داخل شهرک های صنعتی حدود سه هزار واحد به بهره برداری می رسند در سنوات مختلف این تجربه یا آماری بوده که متوسط به بهره برداری می رسد در مجموعه کل بخش صنعت این عدد خب فراتر از این تعداد است.
سوال: یعنی در خارج شهرک ها؟
مقیمی: در خارج شهرک ها هم به این اضافه کنیم البته یک نکته ای وجود دارد تعدادی شهرک صنعتی غیردولتی داریم خب آن ها جزو واحدها و جزو سرمایه گذارانیند که حالا به نوعی تولیت آن شهرک های غیردولتی هم به سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی واگذار شده.
سوال: حالا در مورد همین آماری که گفتید حالا سه هزار به صورت متوسط اگر نگاه بکنیم واحدهایی هم وجود دارند که به دلیل چالش ها و مشکلاتی که دارند نمی توانند ادامه بدهند و حالا تعطیل می شوند آن هم آماری وجود دارد یا نه؟
مقیمی: ببینید در اینکه واحدهایی به هر دلیل خب بالاخره این طبیعت کار است که بالاخره در هر چرخه فعالیتی یک کسانی می آیند و یک کسانی هم ممکن است خارج شوند.
دلیل خارج شدن این ها از چرخه اقتصادی یا چرخه تولیدیشان اهمیت بسزایی دارد که به چه دلیل دارد این اتفاق می افتد.
اگر ما بحث های مربوط به مسایل برون بنگاهی بر آن تاثیرگذار است خب این یک تحلیل هایی دارد و یک مجموعه فعالیت هایی باید برایش پیش بینی کرد اگر مسایل درون بنگاهی است که دارد چالش هایی ایجاد می کند و سرنوشت واحد را به سرانجام بالاخره توقف می رساند و نکته بعدیش هم این است که خب ما اگر بخواهیم اینها را یک دسته بندی از این بابت داشته باشیم برخی ها هم واقعا لاجرم اصلا باید از چرخه آن فعالیت خارج بشوند به دلیل این که ممکن است چرخه عمر محصولش به پایان رسیده و اصلا اساسا دیگه تولید این محصول دیگه مشتری ندارد.
سوال: نتوانسته بروز بکند.
مقیمی: نتوانسته بروز بکند به همین خاطر یکی از مهمترین، کلیدی ترین و اساسی ترین برنامه هایی که در سال ۱۴۰۳ در دستورکار قرار دادیم واقعیت بحث نوسازی و بازسازی صنعتمان است خب ما الان در مجموعه وزارت صنعت در داخل شهرک‌های صنعتی قریب به حدود ۶ هزار واحد صنعتی وجود دارد که پروانه بهره برداری صادرشده اینها بالای ۲۰ سال است یعنی از ۲۰ سال فراتر است
اگر این را بخواهم در همه بخش پروانه‌های صادرشده در مجموعه وزارت صنعت اشاره بکنم قریب به ۱۲ هزار واحد صنعتی است خب ۱۲ هزار واحد صنعتی که بیش از ۲۰ سال از پروانه بهره برداریشان گذشته باشد اینها جزو مجموعه واحدهاییند که در نگاه اول می‌شود سراغشان از بابت این که ببینیم وضعیت اینها در حوزه بحث هم نرم افزاری هم سخت افزاری که بحث تکنولوژی و تولیدشان به چه ترتیبی است
حالا یک ضرورت‌های دیگری هم برای این می‌تواند کمک بکند و بیشتر توجه به آن را مورد عنایت قرار بدهد از بابت این که ما مثلا فرض بکنید امروز در کشور با یک چالش‌هایی مواجهیم مثل چالش‌های محیط زیست مثل چالش‌هایی مثل بحث مصرف انرژی خب این نوسازی و بازسازی خیلی می‌تواند روی اینها هم تاثیر بگذارد
علاوه بر اینها رقابت پذیری محصولات را می‌تواند بالا ببرد و بازارهای جدیدی را برای محصولاتی که در داخل کشور تولید می‌شود را فراهم بکند به همین خاطر این موضوع و این برنامه و این محوریت کار در حوزه نوسازی و بازسازی در مجموعه سازمان و مجموعه وزارت صنعت مورد توجه جدی قرار گرفت ما از بین واحدهایی که حالا بالاخره، چون ابتدای کار است داریم کار را شروع می‌کنیم ۳۰۰ واحد صنعتی را در سال ۱۴۰۳ در دستورکار قرار دادیم که در استان های مختلف سراغشان برویم
خب حالا این باتوجه به قدمتی که آن واحدها در استان های مختلف خب مثلا قدمت صنعتی در همه استان ها یکسان نیست برخی استانها تازه مثلا بحث های صنعتی در آن ها شکل گرفته یا مثلا قدمت خیلی زیادی ندارند.
سوال: اینها جزو صنایع کوچکند این سیصد تا؟
مقیمی: بله، اینها هم در حوزه صنایع کوچکند و اینها را تمرکز روی آن ایجاد شده فقط صرفا
سوال: تسهیلات می دهید شما؟
مقیمی: نه، چون تسهیلات دادن که به نظر من قدم آخر کار است که خیلی اتفاقات حالا توضیح خواهم داد که چه فعالیت هایی داریم انجام می دهیم اتفاقا به مناسبت همین بالاخره روز صنایع کوچک که من ابتدای کار هم فراموش کردم که عرض خداقوت و تبریک بگویم به همه عزیزانی که بالاخره در این حوزه جهادگونه دارند فعالیت می کنند و بحث های مربوط به حوزه تولید را دارند در کشور پشتیبانی می کنند و پیگیری می کنند
و ما هم وظیفه داریم خب به تبع از این عزیزان به واسطه نوع فعالیتشان و ماهیت کارشان تقدیر و تشکر کنیم و اصلا این روز شاید یکی از اهداف و مهمترین موضوعاتش این است که ما بتوانیم دستاوردها و فعالیت هایی که این عزیزان در سطح کشور انجام دادند چالش هایی که پیش رو دارند آنها را بالاخره هم بازگو بکنیم که مردم عزیزمان در جریان قرار بگیرند که در این چرخه اقتصادی چه فعالیت هایی دارند دنبال می کنند
دیروز به همین مناسبت در استان زنجان بودم یک مجموعه واحدی را رفتم بازدید کردم چون ۲۸ تا از آن ۳۰۰ واحدیکه هدف گذاری کردیم الان فرآیندهای نوسازی و بازسازیشان به پایان رسیده خب برایم خیلی جالب بود که خب ما توانستیم با مجموعه اقداماتی که اتفاق افتاده حالا این مجموعه اقدامات چیست؟
سوال: ضمن این که درباره این بحث نوسازی داشتید صحبت می کردید سیصد واحد را گفتید که به هر حال کلید زدید برای بحث بازسازیش با چه میزان اعتبار آقا اعتبار خاصی برای اینها کنار گذاشته شده است؟
مقیمی: اعتبار خاص برمی گردد به آن واحدهایی که انتخاب می شوند برای انجام این کار خب ببینید موضوع بحث انتخاب واحدها برای نوسازی و بازسازی یک طرفه نیست
این که ما مثلا فرض کنید اراده بکنیم این واحد نوسازی شود این واحد نوسازی نشود از ابتدای امر باید آن صاحبان آن واحدهای صنعتی که این واحدها صرفا واحدهای غیرفعال نیستند ما واحدهای فعالمان را بیشتر به دنبال این هستیم که برویم نوسازی و بازسازی انجام بدهیم که جلوگیری بکنیم از غیرفعال شدنشان که انرژی مضاعفی نخواهند در مراحل بعدی سپری بکنیم از بابت اینکه بخواهیم اینها را به چرخه بخواهیم برگردانیم که برخیشان اصلا شاید ضرورت به چرخه برگردانش اصلا وجود نداشته باشد مگر تغییر در ماهیتشان اتفاق بیفتد
ما معمولا این کار را با این مکانیزم دنبال می کنیم که مشاورینی را تربیت کردیم این مشاورین در واحدهای صنعتی حضور پیدا می کنند حدود شصت هفتاد درصد از هزینه های مربوط به انجام خدمات مشاوره را دارد از طریق سازمان به
آن ها پرداخت می کنیم اینها وظیفه چی دارند وظیفه این دارند که بررسی به اصطلاح عملیاتی و اجرایی در داخل آن بنگاه را در دستورکار قرار می دهند به کمک صاحبان صنایع در نهایت آن برنامه اجرایی از باب اینکه آیا توجیه پذیر است نوسازی و بازسازی باید نوسازی شود یا بازسازی شود تجهیزاتی که اگر به صورت سخت افزاری باشد شناسایی می شود
یک بحث هایی هم در حوزه نرم افزاری دارد مثلا سیستم های مدیریتی این بنگاه باید دچار تغییرات مثلا اساسی بشود از بابت مثلا نظارت و کنترل هایی که باید بر فرآیندهای تولید یا اصلا تکنولوژی تولید باید یک جاهایی دچار تغییرات بشود اینها بعد از اینکه شناسایی شود از باب این که کجا تامین این نیازمندی ها بخشیش ممکن است از داخل کشور باشد بخشیش از خارج کشور باشد برآورد صورت می گیرد از بابت اینکه این تجهیزات در حوزه سخت افزاری و نرم افزاری چقدر نیاز به اعتبار دارند
برای انجام این کار خب طبیعتا انجام این فعالیت ها بعد از انجام این فعالیت ها یک انتظاری می رود از اینکه واحدی در آن اتفاقاتی بیفتد این اتفاق در حوزه افزایش است در حوزه تولیدش است بحث مربوط به افزایش رقابت پذیریش است بحث مربوط به دوام فعالیت های بنگاه در پایداری فعالیت هایش در آینده اش است و یکسری شاخص هایی برآورد می شود.
سوال: در مورد این سیصد واحدهایی که به آن اشاره کردید این ها کار پژوهش و اینها شروع شده در اینها؟
مقیمی: بله، ما الان۲۸ تای اینها اصلا پروژه اش خاتمه پیدا کرده که یکی از این ها یکی از این واحدها در استان زنجان حضور پیدا کردم می خواهم این را عرض کنم که این واحد خب این توانمندی را الان به دست آورده و توانسته از مجموعه بازسازی و نوسازی که انجام بدهد ظرفیت تولیدش را تا شش برابر افزایش بدهد
یعنی با تغییراتی که در فرآیند انجام کار حالا تصادفا و خوشبختانه این واحد ماشین آلات خارجی هم نمی خواسته یعنی همه ماشین آلات و تجهیزات هم توسط سازنده های داخلی این اتفاق بزرگتری را رقم می زند از بابت اینکه وقتی ما رجوع این واحدهای صنعتی به ماشین سازهای ما انجام می شود یک رونقی در حوزه ماشین سازی در کشور شکل می گیرد که اساسا صنعت کشور این حوزه ماشین سازی طراحی قالب سازی اینها بیس فعالیتی صنعتی هر کشوری است که بتواند کمک کند.
سوال: الان واحدهایی که نیاز به نوسازی دارند چطور می توانند اعلام بکنند آیا می توانند اعلام بکنند که ما نیاز به این قضیه است شما آن حالا پژوهشگران و کارشناسانی که هستند را اعزام می کنید یا نه باید یک فرآیندی طی شود؟
مقیمی: ما در سطح کشور از طریق شرکت های استانی که زیرمجموعه سازمان صنایع کوچک فعالند اینها اطلاع رسانی شده است و مخصوصا در حوزه شهرک های صنعتی اطلاع رسانی شده و اعلام کردیم اگر کسی واقعا علاقه مند است که بخواهد کار نوسازی و بازسازی در واحدش صورت بگیرد کمک می کنیم
البته خب ما صرفا کمک هایمان و حمایت هایمان از جنس منابع مالی نیست همان جوری که عرض کنم خدمات مشاوره ای در کنار عزیزان قرار می دهیم یک جاهایی اگر در اولویت باشد در نوسازی و بازسازی تامین ارز برای خرید ماشین آلاتش که ممکن است در خارج کشور باشد این را از طریق مجموعه وزارت صنعت در اولویت قرار دادیم یعنی سعی می کنیم این واحدها واحدهایی نباشند که بخواهند در صف تخصیص قرار بگیرند
از طرف دیگر از بحث مربوط به تامین منابع مالی که برای اینکه این کار را بخواهند خب یک بخشیش معمولا آورده ها را خود عزیزان زحمت می کشند می آورند یک بخش دیگرش را باید بالاخره اهرم بشود از طریق روش های دیگری که باید تامین مالی بشود یک امکاناتی در مجموعه خود سازمان صنایع کوچک از کمک های فنی اعتباری در اختیارمان است که استفاده می کنیم
نکته مهمتر بحث استفاده از ظرفیت صندوق حمایت از صنایع کوچک است که خب این هم که همه عزیزان مستحضرند که در برنامه هفتم توسعه این صندوق ضمانت سرمایه گذاری صنایع کوچک تبدیل به صندوق حمایت از صنایع کوچک شده یعنی خدماتی که دیگر ارایه می کند صرفا خدمات ضمانتی نیست سایر خدمات مالی را اساسنامه اش در حال تدوین است که ان شاء الله طی مسیر تشریفات قانونیش سپری بشود این امکان فراهم می شود
افزایش سرمایه این صندوق برای این که بتواند بخش بیشتری از واحدهای صنعتی را تحت پوشش قرار بدهد را هم برایش پیش بینی شده که در قوانین بودجه برایش بودجه ای درنظر گرفته شده که از محل ماده۳۷ است صادرات موادخام است که پیش بینی شده که از آن بتوانیم برای افزایش سرمایه این صندوق استفاده کنیم
این مجموعه حمایت هایی است ما فن بازارهایمان را در اختیار یعنی از برای نوسازی و بازسازی که یک پروژه محوری است خب بالاخره شما در جریانید در برنامه های گذشته هم به آن پرداختید خب سازمان نسبت به ایجاد فن بازارهای تخصصی در سراسر کشور اقدام کرده در آن فرآیند نیازهای فناورانه شناسایی می شود شرکت های فناوری که قابلیت رفع دارند در آنجا هم حمایت هایی انجام می دهیم
یعنی نکته جالبش در این همین بحث استان زنجان این بود که ما آنجا یک واحدی افزایش ظرفیت داشت که توانسته بود از طریق همین مکانیزم فن بازار خدمات را دریافت بکند و از این طریق توانسته بود خب قطعه ای را که برای تولید قطعات اصلی و محصول اصلیش باید از داخل کشور الان دارد تامین می کند و شرایطی را توانسته برای کاهش قیمت هم فراهم بکند.
سوال: سعی می کنیم که با یکی دو تا از فعالان صنعتی هم ارتباط هایی را برقرار کنیم. یکی از مشکلات مهمی که این روزها صنعتگران در موردش صحبت می کنند بحث ناترازی انرژی است. تعداد روزهایی که به هر حال قطع برق به واحدهای تولیدی دارد داده می شود از یکی دو روز گذشته و به هر حال بیشتر از این شده صحبت بکنیم خب ارتباطمان برقرار است.
آقای هاشمی یکی از مشکلاتی که به هر حال در شهرک صنعتی عباس آباد هم وجود دارد و در شهرک های دیگر بحث ناترازی انرژی است چقدر مشکل ایجاد کرده برای شما؟
سیدسجاد هاشمی از فعالان صنعتی در شهرک های صنعتی کشور (شهرک صنعتی عباس آباد): من تبریک عرض می کنم بیست و یکم مرداد را به صنعتگران، تولیدکنندگان، ببینید امروز متاسفانه در شهرک های صنعتی ما این ناترازی برق و انرژی دارد بسیار آسیب زیادی به ما می زند
ببینید در شهرک های صنعتی ما یک روز بیست و چهارساعته قطعی برق داریم از هفت صبح تا هفت صبح فردا، یک روز دوازده ساعت است از نه صبح تا نه شب حالا از هفته گذشته آمدند به این ۳۶ ساعت به هر روز چهار ساعت هم علاوه کردند
یعنی خدمت شما بگویم طبق قانون کار در هفته ما ۴۴ ساعت باید کار کنیم ۵۲ ساعت قطعی برق داریم این ۵۲ ساعت قطعی برق را من نمی‌دانم دوستان چه شکلی انتظار دارند ما با مولدهایمان و با برق اضطراری که واحدهای تولیدیمان را نگه داریم ناترازی انرژی یعنی ناترازی عرضه و تقاضا، ناترازی تعهد مشتری و بازار، ناترازی امنیت روحی و روانی، ناترازی در پرداخت ها، حقوق، بیمه، مالیات، در هفته ما هفت روز حقوق پرداخت می‌کنیم سه روز کار می‌کنیم
خب این ناترازی انرژی ببینید الان چند سال است دارد اتفاق می‌افتد از سال ۹۷ با چهار ساعت شروع شد امروز که خدمت شما هستم ۲۱ مرداد روز حمایت از صنایع کوچک 52 ساعت در هفته من قطعی برق دارم.
سوال: آقای مقیمی آیا برنامه ریزی شده؟ بهرحال چند سالی است که دارد این اتفاق می‌افتد، آیا برنامه ریزی ما داریم که یک روندی را طی بکنیم مثلا برای سال آینده میزان قطعی برق کاهش پیدا بکند برای صنایع، آیا چنین روالی را ما طی کردیم یا نه؟
مقیمی: در رابطه با بحث این که ما ناترازی را بخواهیم مدیریت کنیم و مسائل آن را رفع و رجوع بکنیم، محوریت اصلی این کار با مجموعه وزارت نیرو است، چون ما اساسا در بخش صنعت که خودمان یک مصرف کننده هستیم ولی بالاخره با توجه به تکالیفی که بر عهده مجموعه وزارت صمت یعنی صاحبان صنعت قرار داده شده، ما واحدهای صنعتی مان انصافا روی این قضیه کار کردند
همانطور که جناب آقای هاشمی هم اشاره کردند، آنها یک مکانسیم‌هایی پیش بینی کردند از این که موتور‌هایی را در داخل خود بنگاه پیش بینی کردند از این که ما یک زیرساخت‌هایی را در کشور رفتیم ایجاد کردیم تخصصی برای بحث مربوط به حوزه انرژی‌های خورشیدی یا نه، در برخی از شهرک‌هایی که موجود هستند جاهایی که ما زمین داشتیم از آن طرف بحث مربوط به نیازمندی به مصرف برق هم یا تنش برقی در آن شهرک داشتیم آمدیم یک زون‌هایی را اختصاصا پیش بینی کردیم برای این که بتوانیم سرمایه گذاران را آنجا مستقر کنیم شرایط خاص برای آنها و استقرارشان در نظر گرفتیم
از طرف دیگر خود همین نوسازی، بازسازی پروژه‌ای که الان در دستور کار است این خودش یکی از دستاوردهایش این است که سهم انرژی را درمحصول نهایی می‌تواند کاهش بدهد البته گرچه ممکن است یک جایی تکنولوژی وقتی که در حوزه تولید افزایش پیدا می‌کند یک جایی ممکن است مصرف برق را حتی افزایش هم بدهد منتهی به میزان آن قدری که روی تیراژ هم تاثیر دارد سهم خود را در کالای نهایی می‌تواند کاهش بدهد.
اینها مجموعه اقداماتی بوده که مجموعه وزارت صنعت. ما الان یک برآورد‌هایی داریم من امروز آمار و اطلاعات دقیق دارم که چه تعداد طرح صنعتی در دست اجرا داریم که اینها تا دو ماه آینده، پنج ماه آینده، شش ماه آینده به همین خاطر ما شهرک‌ها را دانه به دانه از این جنبه رصد می‌کنیم که طرحی اگر بخواهد به بهره برداری برسد که پیش بینی داریم که مثلا ظرف دو ماه آینده از لحاظ تامین زیرساخت‌های آن برای آن مشکلاتی وجود نداشته باشد
یکی از بحث‌های اصلی همین موضوع تامین برق است که بلافاصله به مجموعه وزارت نیرو اعلام می‌کنیم
منتها نکته‌ای که هست این است که ما تولید کننده برق نیستیم ما می‌توانیم زمینه‌هایی را فراهم کنیم که اگر تاسیساتی در صنعت برق نیاز داشته باشد که بحث‌های صنعتی دارد این جا وظیفه ما است که بیاییم به کمک مجموعه وزارت نیرو برای تامین این زیرساخت‌ها و تجهیزات که برای این که بتوانند برق کشور را چه بسا که در دوره‌های مختلف هم این اتفاق برایش افتاده ولی در هر سه موضوعی که عرض کردم مجموعه صنعت جلو گذاشته برای این که عدم النفع ناشی از تولیدش عدد خیلی سنگین‌تر از این چیزی است که دارد بحث می شود.
ما همین روز گذشته یک واحد صنعتی در استان زنجان حضور پیدا کردم در اثر بحث قطعی برق که بدون برنامه از گذشته بوده ۷ تا از دستگاه‌ها بردهایش سوخته و عملا من دیروز که آنجا بودم بردار را باز کرده بودند، بخشی از آن را بتوانند از طریق داخل تعمیر کنند، بخشی از آن باید جایگزین شود، بالاخره یک چندروزی هم از این مسائل، جدای از این که در این لحظه‌ای که.
سوال: اینها را تقبل می‌کنند؟ چون بدون اطلاع قبلی این اتفاق افتاده؟
مقیمی: قانونا که باید تقبل بشود از بابت این که بالاخره واحدهای صنعتی، نیروی انسانی خود را دعوت کرده آمده محل کار، مواد اولیه اش را حالا خیلی از این مواد اولیه بعد از چند ساعت بماند دیگر قابل استفاده نیست بعضی از خطوط تولید این مواد در آن باقی بماند دیگر قابل استفاده نیست یعنی نیاز به یک تعمیرات اساسی ممکن است خطوط تولید داشته باشند اینها هم بحث دیگر است.
سوال: برنامه ریزی‌ها به گونه‌ای هست که بگوییم سال آینده با شهرک‌هایی که شما دارید در زمینه انرژی‌های خورشیدی دارید ایجاد می‌کنید یا با برنامه ریزی‌هایی که صورت گرفته بهرحال دولت است دیگر، بین وزارت نیرو و وزارت صمت بگوییم برای سال آینده برق صنایع تا حد قابل توجهی قطع برق نخواهد داشت با این اقداماتی که داریم انجام می‌دهیم، ایا اصلا اقداماتی دارد اتفاق می‌افتد یا نه؟
مقیمی: مجموعه اقداماتی که انجام شده، منتها ما الان اولویت مان تامین برق در تخصیص برق بحث واحدهای صنعتی نیستند، بخشی از اینها هم که وقتی تامین هم بکنند خودشان نمی‌توانند مصرف کنند اینها باید به شبکه اصلی سراسری تحویل بدهند طبیعتا اولویت‌ها در مجموعه دیسپاچینگ کشور اتفاق می‌افتد آنجاست که این تخصیص‌ها باید مدیریت و دنبال شود برای این که واحدهای صنعتی ببینیم که چه میزان از انرژی کشور یا تخصیص به این مجموعه واحدها داده می‌شود.
سوال: آقای هاشمی شما نکته‌ای دارید؟
هاشمی: همانطور که آقای دکتر مقیمی زحمت میکشند که دارند زحمت میکشند و ما ممنون زحمات شان هستیم تا زیرساخت آماده نباشد تمام این زحماتی که دوستان در سازمان صنایع کوچک کشیدند و میکشند واقعا بیهوده می‌ماند.
امروز آن بحث عدم النفعی که دکتر مقیمی اشاره کردند ۴۰ هزار نیرو کار در شهرک عباس آباد دارد کار می‌کند، میانگین به طور متوسط هر نیروی ما ۵۰۰ هزار تومان حقوق و دستمزدش است دو و نیم روز در هفته ما قطعی داریم یعنی ۵۰ میلیارد تومان فقط ما داریم روزانه خسارت دستمزد می‌دهیم، مواد اولیه مان نابود شده، دستگاههایمان به شدت آسیب دیده، تعهدمان به بازار عقب مانده، بالاخره ما سوال مان از دوستان وزارت نیرو و مسئولین امر این است تا کی ما باید شاهد این ناترازی باشیم
علاوه بر این که اصلا خلاف قانون دارند عمل می‌کنند، ماده ۲۵ قانون بهبود مستمر فضای کسب و کار صراحتا اشاره کرده، گفته زمانی که کشور با کمبود انرژی مواجه است آخرین ایستگاه باید تولید و صنعت باشد
اینها اول آمدند تولید و صنعت را نشانه گرفتند، این یک. در آیین نامه اجرایی همین قانون آمده گفته شرکت‌های خدمات رسانی که مواجه می‌شوند با کمبود انرژی و نمی‌توانند خدمات شان را به موقع ارائه بدهند باید بروند واحدها را بیمه کنند که واحدها بتوانند خسارت بگیرند این خسارت‌هایی که به ما وارد شده اینها را چه کسی می‌خواهد تامین کند؟
۸۵ درصد صنایع کشور صنایع کوچک هستند اینها یک ارتش نامنظم هستند اینها بسیار بسیار نقش آفرینی می‌کنند در این مرحله که قرار می‌گیرند بسیار آسیب پذیرند، امروز در شهرک من آقای دکتر مقیمی می‌دانند ۱۴۰۰ خانوار زندگی می‌کند مگر می‌شود؟
دیروز برق واحد خود من ساعت ۱۸ و ۳۰ قطع شده تا ۲۲ و ۳۰، ساعت هفت صبح دوباره قطع شده تا فردا ساعت ۷ صبح دیگر، مگر من می‌توانم ۴۸ ساعت، ۲۴ ساعت، ۵۲ ساعت با برق اضطراری زندگی کنم؟
خدا می‌داند ما تولید کننده‌ها داریم بیچاره می‌شویم، سرسام گرفتیم از بس آلودگی صوتی به واسط همین مولد هایمان ایجاد شده، من عرضم این است، الان این ناترازی را تا کی می‌خواهند ادامه بدهند؟ به ما بگویند.
سوال: آقای مقیمی در مورد این بحث برق اگر مطلبی دارید بگویید.
مقیمی: یک بحثی هم آقای هاشمی اشاره کردند من هم به آن پرداختم در عرایض گذشتم، این نیازمندی‌های بخش تولید کشور است، طبیعتا ما علاوه بر همه این چالش‌ها و مسائلی که داریم برخی از واحدهای صنعتی ما از قبل تعهداتی به مشتریانشان دارند، این مشتری یا داخلی است یا خارجی است، امروز هم در تعهداتی که به هم دارند برای همدیگر شرط‌هایی دارند که اگر در این زمان، در این تاریخ اگر این قطعه یا این محصول تامین نشود، یک پنالتی‌هایی را در نظر می‌گیرند.
من هفته گذشته یک واحد صنعتی با من تماس گرفته از بابت این که شما وساطت بکنید که من یک جنسی را یا یک مجموعه محصولی را به یک واحد دیگری در داخل یک شهرک صنعتی دیگر فروختم، به دلیل این که برق نداشتم نتوانستم کالا را و محصول را نهایی کنم و تحویل بدهم و الان بیش از آن چیزی را که من بخواهم از محل این فعالیت سود ببرم باید در قالب جریمه پرداخت بکنم شما وساطت بکنید که این اتفاق رقم نخورد، این فضای تامین و تولید را دچار یک تردید‌هایی می‌کند.
سوال: صنایع کوچک هم بیشتر آسیب پذیرند در این قصه
مقیمی: بله طبیعتا همین طور است بالاخره اینها در فعالیت‌های اقتصادی خودشان شاید این میزان انعطاف را نتوانند داشته باشند و نتوانند تاب و تحمل آن برایشان یک مقداری کار سخت می‌شود و طبیعتا اینها به یک چالش‌هایی وارد می‌شوند که این چالش‌ها غیرقابل جبران می‌شودبعد ما باید برویم یک مجموعه اقدامات دیگری انجام بدهیم از محل چیزی را که اصلا خودمان در آن دخالتی نداشتیم
ما به جای این که امروز برویم مثلا روی توسعه فعالیت، روی توسعه بازارهای اینها متمرکز بشویم که بتوانیم این اشل صنایع کوچک، چون ما بالاخره یکی از موضوعات و اهداف اصلی این است که بتوانیم صنایع کوچک را به صنایع متوسط، صنایع متوسط را به صنایع بزرگ تبدیل کنیم، اینها لازمه اش این است که اینها کمتر در فرآیند آسیب قرار بگیرند، از طرف دیگر بتوانیم بازارهای اینها را توسعه بدهیم که اینها از قبل ورود به آن بازارهای جدید بتوانند این زمینه را در خودشان فراهم کنند که بتوانند.
سوال: که وقتی این طرف نتوانند تولید کنند بگویند بحث بازار‌ها هم از بین می‌رود، در تابستان بحث برق است و در زمستان بحث گاز است به نظرم یکی از اولویت‌های دولت جدید هم می‌تواند این موضوع باشد تا فکری برای این مشکل واحدهای تولیدی بشود. درباره تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی یک توضیح کلی بدهید، آیا از بانک‌ها توانستیم یک مقدار فاصله بگیریم؟ بیاییم از بازار سرمایه یا تامین مالی‌ها را یک مقدار متنوع کنیم حرکت به این سمت شد در این دوره یا نه؟
مقیمی: بله، ما اتفاقا اصلا یک حوزه تخصصی در مجموعه سازمان مان ایجاد کردیم از بابت این که بنشینیم روی روش‌های نوین تامین مالی، چون اعتقادمان بر این است که البته یک مقاله‌ای را می‌خواندم در آن نوشته بود که باهوش‌تر‌ها دوام نیاوردند، پرتلاش‌ها هم دوام نیاوردند، بعد سوال کرده بودند که چه کسانی دوام آوردند؟ گفت انعطاف پذیر‌ها،
طبیعتا وقتی محیط پیرامون مان دچار تغییراتی می‌شود ما هم باید بپذیریم که یک انعطاف‌هایی باید رقم بخورد در غیر این صورت حتما ما هم دوام نخواهیم آورد، یکی از جاهایی که نیاز به تغییرات و انعطاف پذیری دارد در حوزه تامین مالی است، ما بحث مربوط به تامین مالی زنجیره‌ای را الان در داخل مجموعه مان در چند تا خوشه صنعتی آغاز کردیم که داریم واحدها را تامین مالی شان را به همدیگر متصل می‌کنیم از طریق مکانیسم‌هایی که در بانک مرکزی هم پیش بینی شده بود در قالب اوراق گام که این زنجیره اش دیگر در حوزه‌های مختلف شرایط حرکت کردن این.
سوال: چند تا واحد این اتفاق افتاده برایش؟
مقیمی: ما یک خوشه صنعتی در استان گلستان داریم مبلمان در عطاآباد در آنجا این کار را شروع کردیم، در زنجیره مس و فولادی‌ها نشستیم با آنها توافقاتی انجام دادیم مبنی بر این که بتوانند حلقه‌های پایین دست و بالادست که می‌خواهند تامین مواد اولیه این جا انجام بدهند، از طریق بورس کالا رفتیم، این در زیرساخت عرضه محصولات که دارد در بورس کالا اتفاق می‌افتد
این که امکان این که بتواند از طریق واحدهای متقاضی برای خرید کالاهایشان در بورس کالا بتوانند از طریق رفع تعهداتشان از طریق اوراق گام رقم بخورد الان در مجموعه سامانه‌های بورس کالا اتفاق افتاده، این را داریم آرام آرام در چند حوزه، بنایمان بر این است که شروع کردیم به سرانجام برسانیم، ما موفقیت اینها را بتوانیم به دیگران نشان بدهیم این یکی از موضوعات است،
بحث مشارکت هم هست ما چندین مدل مشارکتی هم در داخل سازمان مان پیش بینی کردیم تهیه کردیم، آیین نامه هایش نهایی شده، ابلاغ شده و در یکی دو سه مورد هم فرآخوان هم گذاشتیم الحمدالله نسبتا استقبال هم خوب بوده یعن اینها هم در بحث‌های مربوط به آن تغییراتی که در روش‌های تامین مالی باید دنبال می‌کردیم پیش بینی کردیم.
سوال: آقای صادقی نیارکی نائب رئیس اتاق تهران با ما هستند، آقای نیارکی ما به چالش‌هایی که صنایع با آنها دست به گریبان هستند صحبت کردیم، به ناترازی‌های انرژی پرداختیم الان در مورد تامین مالی داریم صحبت می‌کنیم، چقدر این از روش‌های مختلف تامین مالی در تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی الان دارد استفاده می‌شود و صنایع ما دارند از این استفاده می‌کنند؟ چند تا روش را آقای مقیمی گفتند چقدر اینها می‌تواند فراگیر شود؟
صادقی نیارکی: من یک آماری عرض کنم در حوزه تامین مالی، بورس کشور چین حدود ۸۰ درصد تامین مالی خود را تامین مالی بخش تولید را و نیازهای بخش تولید را دارد انجام می‌دهد این عدد در کشور ما ۹ درصد است، یعنی ما یک فاصله معناداری داریم بین تامین مالی از نظام بانکی یا تامین مالی از بازار سرمایه، در اکثر کشور‌ها این عدد شاید بالغ بر ۵۰ درصد است،
این دلایل مختلف دارد، اگر بحث تامین مالی هم شکل بگیرد از بازار سرمایه نرخ‌هایی که امروز دارد در بازار سرمایه تامین مالی می‌شود نرخ‌های بالای ۴۰ درصد است بین ۴۰ تا ۴۵ درصد بابت یک سال از یک فعال اقتصادی سود مطالبه می‌کنند بابت خدمات مالی که به بنگاه‌های تولیدی می‌دهند، طبیعتا با نرخ ۴۰-۴۵ درصد چقدر می‌توانند واحدهای کوچک، متوسط و حتی امروز واحدهای بزرگ صنعتی، شما الان دست اندرکار مجموعه‌های صنعتی هم هستند چقدر می‌توانند توان داشته باشند که این نرخ ۴۰-۴۵ درصدی را بگیرند بفروشند کالایشان برگردد، سود کنند و سود را تقسیم کنند بین صاحبان سرمایه،
فلذا موضوع تامین مالی امروز مهمترین چالش اصلی واحدهای صنعتی است علی الخصوص واحدهای کوچک و متوسط بواسطه این که اینها توان استفاده از ابزار‌های تامین مالی نوین را ندارند یعنی اینها رکن ضامن شاید خیلی مناسبی نداشته باشند و مشکلات شان دوچندان خواهد شد باید یک روش دیگری انتخاب کرد
یعنی منظورم از روش دیگر روش که همین است یعنی بازار سرمایه است و نظام بانکی است. باید یک نگاه دیگری برای تجهیز منابع واحدهای صنعتی داشت که اگر فرصت هست من دو سه جمله عرض کنم. ما الان بحث تولید را باید از مسیر بازارهای پیرامونی مان دنبال کنیم، شاید آقای مقیمی آمار دقیقی داشته باشند، ما الان حدود صنعت مان، چون پروانه‌های بهره برداری برای ۶ هزار ساعت صادر می‌شود من فکر می‌کنم الان ظرفیتی که دارد در کشور متوسط دارم عرض می‌کنم صنعت به صنعت، رشته به رشته، برند حتی اینها موثر است، حدود ۴۰ درصد ظرفیت تولیدی ما امروز دارد استفاده می‌شود بواسطه یک شیفت کاری یا حداکثر دو شیفت کاری و این ۶ هزار ساعت را ما هیچ وقت به آن نمی‌رسیم
ولی یک بازارهای پیرامون کشور جمهوری اسلامی ایران در ۱۵ کشور منطقه وجود دارد که عددی که یک بار استخراج شد بالغ بر ۲ هزار میلیارد دلار اینها واردات سال شان است یعنی عدد واردات سال این ۱۵ کشور همسایه بالغ بر دو هزار میلیارد تومان است. ما اگر بتوانیم بنگاه‌ها را به سمتی حرکت بکنیم که در سرمایه در گردش اولیه را داشته باشند و بتوانند در یک بازه زمانی سه ماهه کالایشان را تولید بکنند، عرضه بکنند و ارز را دریافت بکنند و این ارز هم به چرخه برگردد، هم نرخ ارز مدیریت می‌شود، هم این بازار مصرف خودش کمک به نقدینگی می‌کند.
ولی الان چه اتفاقی دارد می‌افتد؟ شما با ظرفیت پایین دارید کار می‌کنید با نرخ ۴۰ درصد باید تامین مالی بکنید، یک ماه دو ماه طول می‌کشد تا تخصیص شما صادربشود، بعد از این که تخصیص و تامین اتفاق افتاد باید این را سفارش بدهید کالای شما از خارج از کشور دو ماه طول می‌کشد که ساخته شود حمل بشود، این طوری شما ۴ ماه تا ۵ ماه کلا زمان را از دست دادید، طبیعتا هر واحد تولیدی دو بار در سال می‌تواند اگر نیاز به واردات داشته باشد با این زمان طولانی می‌تواند محصولش راتولید کند، عرضه کند و پول آن را دریافت کند.
فلذا عطش نقدینگی واحدها به شدت افزایش پیدا کرده وقتی کالا مقدار عرضه پول هم در جامعه کم می‌شود بواسطه ترازنامه بانک‌ها که بانک مرکزی سال گذشته برای مدیریت تورم و کاهش نرخ تورم دنبال کردند یعنی عرضه میزان پول هم در جامعه کم می‌شود مشکلات واحدهای صنعتی دو چندان می‌شود، پس من راهکار جایگزین را بازارهای پیرامونی می‌دانم، چون این نیاز در بازارهای پیرامونی هست حاضرند پرداخت بکنند برای این نیاز، نیاز به دیپلماسی فعال دارد، مخصوصا صنایع کوچک و متوسط که می‌توانند در زنجیره صنایع پیشران تعریف بشوند بعنوان واگن‌های این لوکوموتیو بتوانند این نیاز‌ها را تامین کنند.
سوال: آقای مقیمی جمع بندی شما را بشنویم و راهکار‌هایی که دولت جدید باید در زمینه صنایع کوچک اولویت‌هایی که می‌تواند داشته باشد، جاهایی که می‌تواند ادامه بدهد، راهی که در وزارت صنعت گذاشته شده است.
مقیمی: من این که بالاخره فعالیت‌هایی که می‌شود برای حوزه صنایع کوچک دنبال کرد از جنبه یکی ثبات در فضای کسب و کار است یعنی بیشترین چیزی را که شاید یک فعال اقتصادی از حاکمیت انتظار دارد این است که فضا، فضای ثبات بشود، یعنی تغییرات متعدد در فضای کسب و کار کشور آسیب‌های جدی به سرمایه گذاران در حوزه تولید می‌زند این یکی از مهمترین موضوعات است که ابعاد مختلف داردمن دیگر نمی‌خواهم به جزئیات آن وارد بشوم.
ما در مجموعه خود سازمان تلاشمان را بر این کردیم که بتوانیم آن چیز‌هایی را که در فضای کسب و کاری مان، در دستورالعمل‌ها، رویه‌ها اینها یک ثباتی را ایجاد بکنیم که افراد در جریان باشند این که مثلا به یک باره مواجه نشوند با یک تصمیمات خلق الساعه‌ای که این می‌تواند آنها را تحت تاثیر قرار بدهد.
نکته بعدی آن چیزی را که من از باب تجربه صنعتی ام در سال‌هایی که در این حوزه فعال بودم و کار کردم به نظرم یکی از مهمترین و اساسی‌ترین محور‌هایی که می‌شود روی آن تمرکز ایجاد کرد در شرایط فعلی که مجموعه اقتصاد صنعتی کشور منفعت ببرد روی این بحث تمرکز روی حوزه نوسازی و بازسازی صنعت است، هم از جنبه نرم افزاری اش و هم از جنبه سخت افزاری اش
خیلی از شرکت‌های دانش بنیان و شرکت‌های فناور داخلی در این حوزه می‌توانند فعالیت شان دنبال شود خیلی از شرکت‌های ماشین سازهای ما که امروز می‌خواهد سفارش‌های خیلی بالایی ندارند دچار رکود‌هایی شدند می‌توانند دچار رونق بشوند نتایج آن هم نتایج خوبی است، بالاخره این نوسازی و بازسازی باعث کاهش آلایندگی می‌کند، تکنولوژی‌های جدید را به اقتصاد کشور می‌آورد از آن طرف پایداری تولید را تضمین می‌کند، از طرف دیگر بحث بهای تمام شده کالا را که آن بحث رقابت پذیر کردن کالا هست، هم در بازارهای داخلی و هم برای ورود به بازارهای خارجی را می‌تواند شرایطش را مهیا کند.
