«تابناک با تو» - محققان روزانه ۱.۶۵ گرم امگا ۳ را در ۳ کپسول ژله‌ای نرم به نیمی از شرکت کنندگان دادند. آنها به گروه کنترل ۳ کپسول نرم حاوی روغن سویا دادند که از نظر طعم، ظاهر، بو و بافت با کپسول‌های امگا ۳ یکسان بودند...
بر اساس گزارشی از موسسه ملی بهداشت آمریکا، دفتر مکمل‌های غذایی، ماهی‌های روغنی و چرب بخش مهمی از یک رژیم غذایی سالم به شمار می‌روند، زیرا منبع خوبی از اسید‌های چرب امگا ۳ هستند. افرادی که ماهی‌های چرب را در رژیم غذایی خود قرار نمی‌دهند، ممکن است تمایل بیشتری به استفاده از مکمل‌های روغن ماهی داشته باشند. این مکمل‌ها با تعدادی از مزایای سلامتی از جمله موارد زیر همراه هستند:
- فواید قلبی عروقی
- محافظت از سلامت چشم
- رشد سالم جنین
- کمک به تقویت حافظه و سایر مزایای سلامت روان
با این حال، برخی از ادعا‌های سلامتی مربوط به روغن ماهی مورد مناقشه هستند و مصرف این دسته از مکمل‌ها ممکن است با خطرات سلامتی در برخی از افراد همراه باشد. از این رو توصیه می‌شود که بدون تجویز پزشک یا مشورت با داروساز، از استفاده خودسرانه مکمل‌های روغن ماهی پرهیز شود.
یک مطالعه کوچک نشان داده است که مکمل‌های روغن ماهی می‌توانند برای افراد مسن دارای ژن APOEε۴ مفید باشند. این ژن خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را افزایش می‌دهد. پژوهش مورد نظر که توسط مجله JAMA Network Open در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است، کاهش تجزیه سلول‌های عصبی را در افرادی که دارای این ژن بودند و روغن ماهی دریافت کردند، نشان داد، اما مصرف آن هیچ فایده قابل توجهی برای افراد فاقد ژن مذکور نداشت.
ژن خطر آلزایمر
با توجه به گزارشات انجمن آلزایمر، عوامل متعددی وجود دارند که ممکن است خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را در افراد مختلف افزایش دهند، شامل:
- سن
- استعمال سیگار
- رژیم غذایی ناسالم و/یا اضافه وزن
- عدم ورزش و تحرک فیزیکی
- سابقه خانوادگی و ژنتیک
در این میان یک سری از ژن‌ها شناسایی شده اند که با بیماری آلزایمر مرتبط هستند و از جمله شناخته شده‌ترین آنها می‌توان به ژن APOE اشاره کرد.
یک نسخه از این ژن یعنی APOEε۴، خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهد، به ویژه در کسانی که APOEε۴ را از هر دو والد خود به ارث برده اند.
۳ کپسول نرم خوراکی روغن ماهی در روز
در این مطالعه ۱۰۲ داوطلب ۷۵ ساله و بالاتر که سطوح نسبتا کمی از اسید‌های چرب امگا ۳ داشتند، مورد بررسی قرار گرفتند. همه شرکت کنندگان به طور کلی سالم و عاری از نشانه‌های زوال عقل (که در ابتدا با معاینه وضعیت ذهنی بررسی شد) بودند، اما درجاتی از ضایعات در ماده سفید مغز را نشان دادند (تغییرات رایج در سلول‌های عصبی مغز در افراد مسن).
محققان روزانه ۱.۶۵ گرم امگا ۳ را در ۳ کپسول ژله‌ای نرم به نیمی از شرکت کنندگان دادند. آنها به گروه کنترل ۳ کپسول نرم حاوی روغن سویا دادند که از نظر طعم، ظاهر، بو و بافت با کپسول‌های امگا ۳ یکسان بودند.
نه محققین و نه شرکت کنندگان نمی‌دانستند که چه کسی کدام درمان را دریافت می‌کند.
در پیگیری‌های بعدی طی این روند کارآزمایی ۳ ساله، محققان توسعه ضایعات ماده سفید را در همه شرکت کنندگان با اسکن MRI اندازه گیری و عملکرد شناختی را نیز ارزیابی کردند.
اثرات مثبت فقط در افراد دارای ژن APOEε۴
همه شرکت کنندگان درمان را به خوبی تحمل کردند، بدون اینکه عوارض جانبی خاصی ناشی از درمان ایجاد شود.
در کل اعضای گروه، محققان تفاوت قابل توجهی در نتیجه میان افرادی که از درمان امگا ۳ استفاده می‌کردند و گروه دارونما، مشاهده نکردند. با این حال، برای افرادی که دارای ژن APOEε۴ بودند، تفاوتی معنی دار در پیشرفت ضایعات ماده سفید بین گروه‌ها رویت شد.
افراد دارای آلل APOEε۴ در گروه امگا ۳ به طور قابل توجهی تجزیه سلول‌های عصبی کمتری نسبت به افراد دارای همین آلل در گروه دارونما داشتند.
اما روغن ماهی چگونه ممکن است چنین تاثیری داشته باشد؟
ناقلان ژن APOEε۴ در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری آلزایمر قرار دارند و ممکن است پاسخ متابولیکی یا التهابی متفاوتی نیز نسبت به امگا-۳ در مقایسه با افرادی که ناقل نیستند داشته باشند. این ژن با افزایش التهاب در مغز و استرس اکسیداتیو مرتبط است که امگا ۳ می‌تواند آنها را کاهش دهد.
به مطالعات بزرگتری نیاز است
متخصصین با توجه به اینکه یافته‌های مذکور کاملا جالب توجه هستند، بر نیاز به مطالعات بیشتر تاکید کرده اند:
تحقیقات تکمیلی باید شامل حجم نمونه بزرگتر و متنوع‌تر به منظور تایید این یافته‌ها و همچنین تعیین تعمیم پذیری نتایج باشند. مطالعات در عین حال باید اثرات بلند مدت امگا ۳ بر عملکرد شناختی و سلامت مغز و همچنین دوز بهینه مکمل‌های روغن ماهی را بررسی کنند.
از این رو پیشنهاد می‌شود که در مطالعات پیش رو دوز‌های امگا ۳ با هدف ارزیابی بیشتر اثرات آن، تغییر یابند:
کارآزمایی‌های تصادفی کنترل شده در مقیاس بزرگ و طولانی مدت مطمئنا سودمند خواهند بود. همچنین افزایش دوز از ۱.۶۵ گرم ارائه شده در این مطالعه، می‌تواند با نتایج جدید جالبی همراه باشد. برای مثال ۲-۴ گرم EPA و DHA، دوز درمانی مناسب برای بهینه سازی مقدار اسید‌های چرب و کاهش سطح تری گلیسیرید در نظر گرفته می‌شود. مشخص شده که این دوز در شرایط مرتبط با التهاب مزمن مانند بیماری‌های قلبی عروقی و آرتریت روماتوئید فواید متنوعی به دنبال دارد. بدین ترتیب مصرف دوز ۲ گرمی یا بیشتر طی روز، ممکن است اثر قابل توجهی بر سلامت بدن داشته باشد. البته همانطور که اشاره شد، استفاده خودسرانه از مکمل‌های امگا ۳ به خصوص در افراد سالم توصیه نمی‌شود.
منبع: عصرایران
