به گزارش خبرنگار مهر، مصطفی ده‌پهلوان رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری که در این مراسم سخن می‌گفت، با طرح این پرسش که چگونه می‌توان از منظر میراث و باستان‌شناسی به اربعین نگریست و به آن اندیشید، ابر رویداد اربعین را فرصت مهمی برای خاورمیانه‌ای خواند که پر از چالش‌های مختلف است و بیان کرد: در صورت ایجاد ساز و کار، این رویداد می‌تواند یک حلقه اتصال بین کشورهای مختلف منطقه ایجاد کند و در این صورت این حرکت مردمی و خودجوش که به عشق اباعبدالله حسین (ع) شکل گرفته و تا به امروز به عنوان یک زنجیره اتحاد بین مسلمانان بویژه شیعیان وجود داشته روز به روز گسترده‌تر برگزار شود.
وی با اشاره به انجام پروژه‌های ارزشمند با موضوعات محرم، عاشورا، اربعین و … در پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری و برگزاری برنامه‌های مرتبط با این موضوعات از برگزاری دومین نشست تخصصی میراث عاشورایی نام برد و گفت: تنوع قومی و فرهنگی موجود در میان اقوام مختلف سرزمین ایران نمودهای مختلفی از محرم و عاشورا را متجلی می‌سازد و در صورت ایجاد ساز و کار، رویداد اربعین می‌تواند یک حلقه اتصال بین کشورهای خاورمیانه ایجاد کند.
ده‌پهلوان با اشاره به ظرفیت‌های گسترده‌ای که در پیوندهای فرهنگی و جاذبه‌های گردشگری میان ایران و عراق وجود دارد و به بهانه مراسم اربعین می‌توان آنها را تکمیل و مورد بهره‌برداری قرار داد بیان کرد: در حمایت از پروژه‌هایی که برای شناسایی و معرفی آداب و رسوم، آئین‌ها و الگوهای فرهنگی مشترک دو کشور در حوزه محرم و اربعین شکل می‌گیرد، می‌کوشیم زیرا که این موارد می‌تواند در کنار پیدا کردن نقاط مشترک، به ایرانی‌ها در بازشناسایی ارزش‌ها و ضد ارزش‌ها کمک کند.
رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با اشاره به اینکه تنوع قومی و فرهنگی موجود در میان اقوام مختلف سرزمین ایران نمودهای مختلفی از محرم و عاشورا را متجلی می‌سازد تصریح‌کرد: در صورت ایجاد ساز و کار، رویداد اربعین می‌تواند یک حلقه اتصال بین کشورهای خاورمیانه ایجاد کند.
مصطفی ده‌پهلوان در پایان سخنانش ابراز امیدواری کرد بتوانیم در حوزه شناخت، احیا و ترویج آئین‌های عاشورایی تلاش کرده و عهده‌دار حفظ و صیانت از آن باشیم.
ضرورت نگاه علمی به مقوله اربعین
در ادامه مهدیه بُد، معاون فناوری و کاربردی‌سازی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، با اشاره به فعالیت‌های گسترده این معاونت در حوزه تسهیل‌گری برای معرفی شرکت‌های دانش‌بنیان به فعالان حوزه میراث‌فرهنگی و فراهم کردن امکان همکاری‌ها با آنها بیان کرد: نگاه پژوهشگاه به این حوزه فناوری و جوانانی که در آن فعال هستند مثبت و رو به رشد است.
وی با تأکید بر ضرورت نگاه علمی به مقوله اربعین، آن را رویدادی عظیم خواند که با تمام ویژگی‌های منحصر به فرد جامعه‌شناسی که دارد بررسی علمی-پژوهشی آن در سال‌های گذشته مغفول مانده است.
معاون فناوری و کاربردی‌سازی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، اربعین را رویدادی عظیم خواند که مردم از مکان‌ها و فرهنگ‌های مختلف در آن شرکت می‌کنند و گفت: اربعین میراثی است که گذشتگان برای ما گذاشته‌اند و ما باید آن را برای آیندگان حفظ کنیم. اربعین سفری است که از الگوهای رایج گردشگری نظیر فراهم بودن امکانات رفاهی تبعیت نمی‌کند و شرکت‌کنندگان در شرایط سخت‌تر اشتیاق بیشتری برای حضور در آن نشان می‌دهند.
مهدیه بُد با بیان اینکه این رویداد بین‌المللی با محوریت تبیین و ترویج شعار جهانی پیاده‌روی عظیم اربعین حسینی در سال ۱۴۴۶ قمری - ۱۴۰۳ شمسی (کربلا طریق الاقصی) در موضوعات علمی، فرهنگی، هنری و فناورانه مرتبط با مواکب و زائران راهپیمایی عظیم اربعین حسینی برگزار می‌شود، گفت: تلاش می‌کنیم در این رویداد علمی، آئینی با حضور محققان و اندیشمندان نگاه ژرف‌تری به ابر رویداد مذهبی اربعین به عنوان پدیده گردشگری داشته و مؤلفه‌های آن را از ابعاد گوناگون شناسایی و تحلیل کنیم.
دبیر علمی این رویداد، ابعاد میراثی پیاده‌روی عظیم اربعین حسینی را نیز حائز اهمیت خواند و گفت: امروزه که دنیا را ظلم و ستم فرا گرفته است پیاده‌روی عظیم اربعین حسینی می‌تواند فرصتی برای دادخواهی از مظلومان جهان باشد. همان‌طور که در شعار جهانی اربعین حسینی امسال نیز بمنظور حمایت از مردم مظلوم فلسطین در برابر تجاوز وحشیانه صهیونیست طی سال گذشته شعار کربلا طریق الاقصی انتخاب شده است که ضمن اعلام حمایت از مردم فلسطین در حقیقت می‌تواند ابعاد معنوی، میراثی و تاریخی این ابر رویداد را تقویت کند.
معاون فناوری و کاربردی‌سازی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری در پایان ضمن قدردانی از حمایت صندوق توسعه صنایع‌دستی و فرش دستباف و احیا و بهره‌برداری اماکن تاریخی و فرهنگی از این رویداد افزود: ما کوشیدیم در نخستین سوگواره بین‌المللی میراث اربعین حسینی با حضور مجامع علمی، فرهنگی و مذهبی مرتبط نگاه ژرف‌تری به ابر رویداد اربعین حسینی از منظر مذهبی، تاریخی و… داشته باشیم و مؤلفه‌های آن را نیز از ابعاد گوناگون شناسایی و تحلیل کنیم.
آداب و رسوم اربعین به گذشته تعلق دارند
شهاب طلایی شکری مدیرعامل صندوق توسعه صنایع‌دستی و فرش دستباف و احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی نیز در این نشست گفت: موضوع اربعین شاید به ظاهر به صندوق توسعه صنایع‌دستی مرتبط نباشد اما به واقع یکی از وظایف و مأموریت‌های این مرکز است. اربعین در حوزه گردشگری و صنایع‌دستی، بیشتر از هر وزارتخانه‌ای به وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مرتبط است. میراث صرفاً کاوش در گذشته نیست بلکه ما می‌خواهیم از گذشته به آینده پل بزنیم و با این رویکرد که رویداد اربعین در گذشته چه بوده و در آینده چطور اجرا خواهد شد.
مدیرعامل صندوق توسعه صنایع‌دستی و فرش دستباف و احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی بیان کرد: اغلب سنت‌ها، ارزش‌ها، آداب و رسوم که در اربعین اجرا می‌شوند به گذشته تعلق دارند و برای آیندگان میراث تلقی می‌شود و در این راستا صندوق توسعه صنایع‌دستی و فرش دستباف و احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی وظیفه خود می‌داند در کنار پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری و سایر بخش‌های وزارتخانه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به این امر بپردازد.
اربعین مسابقه‌ای در خدمت، ایثار و وفاداری
حجت‌الاسلام حمید احمدی، رئیس کمیته فرهنگی و آموزشی ستاد مرکزی اربعین حسینی با بیان اینکه هر آنچه از آن به عنوان میراث‌فرهنگی اعم از ناملموس و ناملموس یاد می‌کنیم به ما حس زیبایی منتقل می‌کند گفت: در رویداد اربعین نیز که با نمادها، رفتارها، آداب، آئین و … همراه است با منش‌های زیبایی نظیر بخشش، نوع دوستی، انسان‌دوستی و… در ارتباطیم که یک جاذبه قوی و مغناطیس خاص را در بین شرکت‌کنندگان در آن ایجاد کرده و به نوعی مسابقه در خدمت، ایثار و وفاداری تبدیل شده است.
در ادامه این مراسم پنج پنل تجربه محور برگزار و در آن موضوعات «وحدت، هماهنگی و برائت در فعالیت‌های اربعین حسینی (عبدالمهدی همت‌پور مشاور ریاست پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری)»، «گردشگری و اربعین؛ کلان روایت نقطه صفر مرزی مهران (پروین قاسمی عضو هیأت علمی دانشگاه مازندران)»، «سبک زندگی اربعینی و هوش مصنوعی (امیر مسعود استاد حسین دبیر جمعیت بین‌المللی حیات طیبه)»، «بزرگترین مهمان‌نوازی دنیا در اربعین حسینی (محمدرضا پویانفر عضو هیأت علمی دانشگاه جامع علوم انتظامی امین)» و «میراث مهدوی در اربعین حسینی (حجت‌الاسلام و المسلمین محمدرضا نصوری معاون تبلیغ و ارتباطات مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قم)» بررسی شد. در پایان نیز محفل شعر و نشست ویژه سوگواره با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سید علی اصغر علوی و جمعی از اهالی فرهنگ و هنر برگزار شد.
