بازگشت مشتریان قدیمی نفت ایران در عصر بایدن

شرکت ملی نفت ایران (NIOC) از زمان روی کار آمدن بایدن برای ارزیابی تقاضای احتمالی نفت خام خود، ارتباط با مشتریان خود در سراسر آسیا را آغاز کرده است، منابع به دلیل حساسیت موضوع از ذکر نام خودداری کردند. این تحریم‌ها از اواخر سال ۲۰۱۸ باعث کاهش چشمگیر صادرات ایران به چین، هند، ژاپن و کره جنوبی شد. بازار آسیا بیش از نیمی از نفت خام خود را از خاورمیانه وارد می‌کند.

یک منبع در یک پالایشگاه هندی گفت. «آنها (ایرانی‌ها) با ما صحبت کردند و گفتند که امیدوارند خیلی زود دوباره عرضه نفت را از سر بگیرند و ما گفتیم: «انشا الله.»» پس از توقف عرضه نفت عراق و کویت به دلیل اتمام مدت‌زمان برخی قراردادها، عرضه مجدد نفت ایران به هند که سومین واردکننده بزرگ نفت خام در جهان است، می‌تواند افزایش پیدا کند.

یک مقام دولتی هند گفت: «کشور ما که بهبود مداوم قیمت جهانی نفت خسارت دیده است، انتظار دارد که نفت ایران ظرف ۳ تا ۴ ماه به بازار برگردد.» یکی دیگر از پالایشگران هندی گفت که مقامات شرکت ملی نفت ایران به آنها گفته‌اند که توافق‌نامه رسمی در مورد واردات نفت؛ پس از انتخابات ایران در ماه ژوئن امضا خواهد شد. همچنین گفته می‌شود که شرکت ملی نفت ایران با سایر مشتریان آسیایی ارتباط برقرار کرده است. یک تاجر در یک پالایشگاه آسیای شرقی گفت: «اخیراً NIOC با ما تماس گرفت و در مورد میزان تقاضا سوال کرد، به نظر می‌رسد ایران در حال آماده شدن برای بازگشت به بازار است.»

یکی دیگر از منابع پالایشی گفت که مذاکرات «بسیار ابتدایی» بوده و NIOC می‌خواهد بداند آیا این شرکت خرید نفت ایران را از سر می‌گیرد یا خیر. به دلیل حساسیت موضوع از ذکر منابع خودداری کردند. برخلاف هند، چین هرگز واردات نفت ایران را به طور کامل متوقف نکرد.

بر اساس تحقیقات نفتی رفینیتیو نفت ایران طی ۱۴ ماه گذشته حدود ۱۷٫۸ میلیون تن (۳۰۶ هزار بشکه در روز) نفت خام را به چین صادر کرده که حجم آن در ژانویه و فوریه به رکورد بالایی رسیده است. از این میزان، حدود ۷۵ درصد واردات «غیرمستقیم» بود که از عمان، امارات متحده عربی یا مالزی صادر می‌شد، این صادرات عمدتاً از طریق بندرهای شرق استان شاندونگ (محل استقرار اکثر پالایشگاه‌های مستقل چین)، یا بندر یینگکو در شمال شرقی استان لیائونینگ چین صورت می‌گرفت.

طبق گفته رفینیتیو، ۲۵ درصد باقیمانده واردات نفت چین از ایران تحت عنوان خریدهای رسمی ذخایر استراتژیک نفت چین مشخص شده است، زیرا پکن با وجود تحریم‌های ایالات‌متحده، حجم کمی از واردات نفت از ایران را حفظ می‌کند. اما لی، تحلیلگر جریان نفتکش ها در رفینیتیو گفت: «حجم واردات نفت چین از ایران از سه ماهه آخر سال ۲۰۲۰ شروع به افزایش کرد ، در حالی که استان شاندونگ به عنوان بهترین منطقه پذیرنده شناخته شده است که نشان می‌دهد پالایشگاه‌های خصوصی عمده‌ترین مصرف‌کنندگان نفت ایران هستند.» لی گفت: « نفتکش‌هایی که نفت ایران را حمل می‌کنند معمولاً برای جلوگیری از شناسایی، ردیاب های خود را خاموش می‌کنند اما از طریق ماهواره‌های نزدیک بندرهای عمان، امارات و عراق قابل ردیابی هستند. برخی از آنها قبل از اینکه به چین بروند محموله‌های خود را به کشتی‌های دیگر در نزدیکی سنگاپور یا مالزی منتقل می‌کنند.»

دفتر سخنگوی وزارت امور خارجه چین بدون اظهارنظر مستقیم در مورد معاملات نفتی ، گفت: «ایران یک کشور دوست برای چین است و دو کشور مبادلات و همکاری‌های عادی خود را حفظ کرده‌اند. همکاری چین و ایران در چارچوب قوانین بین‌المللی منطقی و مشروع است و جای احترام و محافظت دارد.»

شرکت ملی نفت ایران از اظهارنظر در این رابطه خودداری کرده اما یک مقام مسئول در وزارت نفت این کشور گفت: «وقتی تحریم‌های ناعادلانه آمریکا برداشته شود، ایران می‌تواند نفت خود را به هر کشوری بفروشد و من می‌توانم به شما اطمینان دهم که بسیاری از قراردادها امضا خواهد شد.»

موسسه پترو لوجستیک مستقر در ژنو که به ردیابی نفتکش ها می‌پردازد، اعلام کرد که بارگیری نفت ایران در ژانویه برای اولین بار از ماه مه ۲۰۱۹ بیش از ۶۰۰ هزار بشکه در روز رسیده بود و این نشانه از آن دارد که پایان دوره دونالد ترامپ ممکن است منجر به تغییر رفتار مشتریان نفتی ایران شده باشد. ورود محموله‌های غیرمستقیم در ماه فوریه نزدیک به ۸۵۰ هزار بشکه در روز رسید و بر اساس داده‌های گمرک رفینیتیو و چین، رکورد روزانه ۷۹۰ هزار بشکه در روز را که در آوریل ۲۰۱۹ ثبت شد، پشت سر گذاشت. داده‌های گمرک چین روز یکشنبه نشان داد که واردات نفت خام در دو ماه نخست امسال سالانه ۴ درصد افزایش یافته است.