دخترکی که به جرم دوست‌داشتن پدر تازیانه‌اش می‌زنند و رقیه (س) خسته و ملول از ظلم و ستم حرامیان در این نیمه‌شب غریبانه بابا را صدا می‌زند و پدر با پای سر به دیدن دختر سه‌ساله‌اش می‌آید. آری این است سرگذشت رقیه بنت الحسین (ع) که در کنج خرابه شام جان داد و با بال‌وپر خونین به دیدار پدر شتافت و جاودانه شد.
در روزهایی که ایام ماتم و عزای اهل‌بیت (ع) و ایام شهادت دردانه اباعبدالله الحسین (ع) حضرت رقیه خاتون (س) است هرکس به زبانی مرثیه‌خوان این ماتم و اندوه جان‌فرسا است. اجرای نمایش آیینی «سرگذشت» نیز واگویه‌های اهالی ادب و هنر و از مصائب این دختر سه‌ساله است که از سنگر خرابه، کاخ یزدیان را به ویرانه‌ای تاریخی تبدیل کرد. استقبال از نمایش آیینی سرگذشت بیش از حد تصور بود. جمعیت زیادی برای تماشای آن میهمان کانون فرهنگی قلم شده بودند. ردیف صندلی‌های سالن اجتماعات فردوسی پر شده و همه منتظر شروع نمایش بودند. همهمه و شلوغی جمعیت با شروع‌شدن نمایش، آرام گرفت. صدای شیهه اسب و فریادزنان و کودکان به گوش می‌رسید. گویا عاشورا دوباره تکرار شده است. عصر گرم عاشورا است و اسب‌ها در حال تاختن بر بدن‌های بی‌سر و دخترکی نازدانه که دیگر گوشواره در گوش ندارد. دخترکی که بعد از شهادت بابا منزل‌به‌منزل سفرکرده و حالا به خرابه شام رسیده است و در دل‌سیاهی شب بهانه بابا می‌گیرد و چه اندوه‌بار است جان‌سپردن رقیه (س) در کنار سربریده بابا و چه باشکوه است حضور فرشته‌های سپیدبال که برای بدرقه دخترک خسته و دل‌آزرده تا اوج آسمان‌ها و مهمانی ستاره‌ها دور او حلقه زده‌اند.
صحنه‌هایی برای یادآوری مصائب اهل‌بیت (ع)
صحنه‌های نمایش آن‌قدر واقعی و تماشایی است که گاهی فراموش می‌کنی در سالن نمایش نشسته‌ای. با کاروان عاشوراییان همراه می‌شوی. همراه آن‌ها درد می‌کشی، همراه آن‌ها مصیبت می‌بینی و همراه آن‌ها فریاد می‌زنی و اشک بر گونه‌هایت جاری می‌شود.
تنها مرهمی که بر دل داغدارت گذاشته می‌شود؛ زخم تازیانه و شلاق بی‌رحمانه دشمن است. اجرای نمایش که به پایان می‌رسد، تماشاگران برای آن‌هایی که در این نمایش ایفای نقش کردند صلوات می‌فرستند. بازیگران هم خشنود هستند از اینکه توانسته‌اند با اجرای خود که حاصل ماه‌ها تلاش و تمرین است، روایتگر گوشه‌ای از مصیبت‌های کربلا باشند. اکران رایگان نمایش آیینی «سرگذشت» با همکاری آستان قدس رضوی و کانون فرهنگی تربیتی فارابی با اخذ مجوز رسمی از اداره کل فرهنگ و ارشاد استان خراسان رضوی از ۱۴ تا ۲۱ مرداد طی دو نوبت در ساعت ۱۷ و ۱۹ در سالن فردوسی کتابخانه عمومی قلم، واقع در آخوند خراسانی ۳۰ به روی صحنه رفت و حدود ۵ هزار نفر از این نمایش دیدن کردند. نمایش آیینی سرگذشت هم‌زمان با ایام اسارت اهل‌بیت (ع) و شهادت مظلومانه دردانه اباعبدالله الحسین (ع) اجرا شد و در آن گوشه‌ای از مصائب اسرای کربلا و شهادت مظلومانه دختر سه‌ساله سیدالشهدا (ع) حضرت رقیه (س) در قالب نمایش برای مخاطبان بازگو شد.
استفاده از پتانسیل دانش‌آموزی در اجرای نمایش
حامد حلیمی مدیر کانون فرهنگی فارابی و تهیه‌کننده نمایش سرگذشت، در حاشیه اختتامیه و آخرین اجرای نمایش آیینی سرگذشت گفت: این نمایش حاصل تلاش یک گروه ۱۰۰ نفره اعم از بازیگران، کارگردان، تهیه‌کننده و... است.
وی افزود: در اجرای این نمایش سعی کردیم که از دانش‌آموزان دختر استفاده شود، چرا که دانش‌آموزان بسیار پرتلاش و باانگیزه هستند و پتانسیل زیادی برای اجرای کارهای فرهنگی دارند. مشارکت در این برنامه‌ها برای دانش‌آموزان فرصتی برای آزمون‌وخطا فراهم می‌کند و حضور آن‌ها در چنین برنامه‌هایی همچنین زمینه‌ای برای استعدادیابی و کشف استعدادهای هنری است.
این فعال فرهنگی ابراز کرد: یکی از بهترین ابزارهای تربیتی و آموزش مفاهیم دینی و اخلاقی، نمایش است و شرکت در این کار گروهی پیوند دانش‌آموزان با اهل‌بیت (ع) و تأثیرپذیری آن‌ها از این فرهنگ ناب را بیشتر می‌کند.
نقش‌آفرینی دانش‌آموزان دهه هشتادی در نمایش سرگذشت
جمال مقیمی مسئول روابط‌عمومی مرکز امور قرآنی آستان قدس رضوی نیز در حاشیه اختتامیه این نمایش گفت: نمایش سرگذشت با همکاری و مشارکت صداوسیمای خراسان رضوی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان، کتابخانه قلم، انجمن نمایشی خراسان رضوی، شهرداری مشهد، مرکز امور قرآنی آستان قدس رضوی و وزارت آموزش‌وپرورش با نقش‌آفرینی ۶۰ نفر از دختران دانش‌آموز دهه هشتادی انجام شده است.
وی اظهار کرد: ایفای نقش دانش‌آموزان دختر در این نمایش ازاین‌جهت دارای اهمیت است که بستری را برای دانش‌آموزان فراهم می‌سازد که شروع به رشد، تفکر و برقراری ارتباط با اهل‌بیت (ع) می‌کنند. از طرفی موجب آشنایی بیشتر مخاطبان با معصومین (ع) می‌شود.
اولین تجربه کارگردانی
زهرا رشیدی دانشجوی ادبیات نمایشی و کارگردان این اثر هنری نیز در حاشیه اجرای این برنامه گفت: نمایش سرگذشت اولین تجربه کارگردانی من بود. قبلاً در جشنواره‌های مختلف شرکت کرده بودم ولی کارگردانی برای نمایشی با موضوع مذهبی و با این تعداد بازیگر انجام نداده بودم. برای همین کار خیلی سخت و درعین‌حال خیلی شیرین بود.
این کارگردان جوان افزود: یکی از جذابیت‌های نمایش سرگذشت، این بود که بازیگران همه دختر و همه دانش‌آموز و عاشق بازیگری بودند. آن‌ها برای دیده‌شدن نیامده بودند و عاشقانه و بدون اینکه احساس خستگی کنند تمرین می‌کردند. همین باعث شد به‌خوبی با نقشی که داشتند ارتباط برقرار کنند. انگار خودشان در آن واقعه قرار گرفته بودند. برای همین گاهی هنگام اجرای نقش گریه می‌کردند و اشک می‌ریختند.
او گفت: بعد از حدود دو ماه تمرین و اجرا، بازیگران و عوامل این نمایش آیینی حالا هر کدام عضوی از خانواده سرگذشت هستند. به امید خدا برای اجرای نمایش‌های آیینی دیگر باز هم دور هم جمع می‌شویم تا اجرایی زیبا و دلنشین و لحظاتی پر از نور و معنویت را برای مخاطبان رقم بزنیم.
