بین دو جریان سیاسی گفت‌وگو شکل گیرد/ راه‌های برون‌رفت از بحران‌های سیاست خارجی

خبرگزاری ایسنا پنج شنبه 01 شهریور 1403 - 00:15
شامگاه ۳۱ مرداد میزگرد هفتگی "صندلی شماره چهارده" با موضوع بررسی مسیر پیش روی دولت چهاردهم از منظر ملی و جهانی در دفتر حزب کارگزاران سازندگی خراسان رضوی برگزار شد. علی یوسفی، عضو هیات علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه فردوسی و احمد فاطمی‌نژاد، عضو هیات علمی روابط بین‌الملل این دانشگاه در این میزگرد با یکدیگر به گفت‌وگو پرداختند.

یوسفی با اشاره به پیروزی دکتر پزشکیان در انتخابات ریاست‌جمهوری، اظهار کرد: اصلا در سناریوهای رقبای آقای پزشکیان، شکست وجود نداشت و کاملا پیش‌بینی پیروزی می‌کردند. اما از طرف دیگر هم اصلاح‌طلبان بسیار خوب به عرصه انتخابات ورود کردند و هم مردم خارج از چارچوب‌های سیاسی و دوگانگی اصلاح‌طلب و اصولگرا، رأی معناداری در این انتخابات دادند.

وی با اشاره به رأی آوردن کل کابینه دولت چهاردهم، افزود: رای‌آوری کل کابینه از چنین مجلسی دشوار بود.  نطق رئیس‌جمهور در پیش از رای‌گیری، تاثیر بسیاری در این نتیجه داشت. اکنون باید همه و به خصوص اصلاح‌طلبان این فرصت را بسیار مغتنم بشمارند. این انتخابات بسیاری از نیروهای دلسرد را دوباره به صحنه برگرداند و همچنین بسیاری از افراد نیز به انجام کار حزبی علاقه‌مند شدند. لذا در صورت اخذ تدابیر لازم، این موقعیت می‌تواند به بهار احزاب تبدیل شود.

این جامعه‌شناس با بیان اینکه باید از ظرفیت‌ مردمی و مدنی ایجادشده، در چهارچوب‌های مختلف استفاده شود، گفت: رویکرد تعاملی دکتر پزشکیان و توجه ویژه او به شایسته‌سالاری، باعث جذب مردم شده است، کما اینکه همین رویکرد باعث نتیجه امروز و رأی اعتماد به کل کابینه شد. احزاب نیز باید چنین رویکردی داشته باشند و دایره اصلاح‌طلبی را گسترش دهند تا افراد متنوع و سلایق متفاوت‌تر فرهنگی و اجتماعی در این دایره جای گیرند و تمایل پیدا کنند عضو احزاب اصلاح‌طلب شوند.

یوسفی ادامه داد: یک موقعیت بسیار خوب برای احزاب به وجود آمده است. اکنون بهترین فرصت برای بازسازی اصلاح‌طلبان و زمان مناسبی برای شکل‌گیری گفت‌وگو بین رقبای سیاسی و دو جریان اصلاح‌طلب و اصولگراست. این گفت‌وگوها می‌تواند زمینه‌ای فراهم کند تا مردم تشخیص دهند به کدام گرایش سیاسی بپیوندند.

لزوم ایجاد تعادل بین اهداف و ابزارها

فاطمی‌نژاد نیز در ادامه این میزگرد با اشاره به اینکه دغدغه دکتر پزشکیان تعامل با جهان است، عنوان کرد: اما هر دولت بخشی از نظام بین‌الملل است؛ یعنی اینکه پزشکیان قصد تعامل با جهان را دارد، ۵۰ درصد قضیه است و باید دید نظام بین‌الملل چه قدر از این رویکرد استقبال و با آن همراهی می‌کند. به نظر من تا کنون جامعه بین‌الملل استقبال چندانی از این رویکرد دولت جدید ایران نکرده است. این موضوع از مقایسه میهمانان مراسم تحلیف دکتر پزشکیان با روسای جمهور اصلاح‌طلب قبلی و همچنین رویکردهای رسانه‌های جهان کاملا مشخص می‌شود. 

وی اضافه کرد: دلیل این عدم استقبال این است که جامعه بین‌الملل معتقد است یک سری اصول ثابت در سیاست خارجی جمهوری اسلامی وجود دارد که با تغییر دولت‌ها، همچنان پابرجاست. همچنین جامعه بین‌المللی به این نتیجه رسیده که در ایران علاوه بر دولت، نهادهای مختلفی در سیاست خارجی دخیل هستند. دلیل سوم این موضوع به ضعف خود آقای پزشکیان و تیمش در گفتمان‌سازی سیاست خارجی برمی‌گردد. خاتمی و روحانی با رسانه‌های جریان‌ساز بین‌المللی ارتباط می‌گرفتند، در دولت‌های یازدهم و دوازدهم، هم خود روحانی و هم دکتر ظریف در نشریاتی مانند گاردین و نیویورک‌تایمز یادداشت می‌نوشتند تا نشان دهند در جمهوری اسلامی رویکرد و دیدگاه جدیدی نسبت به سیاست خارجی حاکم شده است. در دولت پزشکیان تا این لحظه چنین اتفاقی نیفتاده و پررنگ‌ترین کار انجام‌شده، یادداشت در روزنامه ایرانی تهران‌تایمز بود که چندان هم ایده جدیدی در آن مطرح نشد.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه تحریم‌ها مهمترین چالش‌ سیاست خارجی کشور است، اظهار کرد: تحریم باعث شده یک سنت و ذهنیتی در عرصه بین‌المللی در مورد ایران شکل بگیرد که حتی پس از لغو تحریم‌ها هم اثرگذار خواهد بود و مشکل ایجاد می‌کند. دیگر چالش اساسی دولت، احیای برجام با وجود مسائلی مانند قانون اقدام راهبردی است. چالش بعدی فلسطین است که اثرات آن به ایران هم رسید و ترور هنیه در آغاز دولت چهاردهم، آن را با شرایطی بی‌سابقه در تمام دولت‌های جمهوری اسلامی مواجه کرد. چالش بعدی جنگ اوکراین است که بر سیاست خارجی ایران اثرگذار بوده و اکنون نیز تحولات میدانی جنگ و نفوذ اوکراین در روسیه ممکن است این اثرگذاری را افزایش دهد.

فاطمی‌نژاد تاکید کرد: به نظرم یکی از کارهای اساسی که ایران می‌تواند انجام دهد، ایفای نقش سازنده مداخله‌گرا در بحران‌هاست. شاید این بحران‌ها بتواند فرصت‌هایی را برای کشور ایجاد کند؛ به این شکل که ایران می‌تواند به عنوان بازیگری تأثیرگذار در حل بحران‌ها، از سایر کشورها امتیاز بگیرد و آن‌ها را وادار کند این نقش مهم ایران را به رسمیت بشناسند. گام بعدی تدوام تنش‌زدایی با همسایگان است. مسیر تنش‌زدایی با کشورهای همسایه فضای تنفس را در پیرامون ایران ایجاد می‌کند؛ خصوصا که همسایگان نیز پذیرفته‌اند که تنش با ایران برایشان دردسر دارد.

وی افزود: محیط بین‌المللی پویاست. ممکن است فضای دشوار امروز، ۶ ماه دیگر ساده‌تر شود. یکی از عوامل تاثیرگذار انتخابات آمریکاست. اگر دموکرات‌ها بتوانند فضای مثبت ایجادشده را به پیروزی تبدیل کنند، فرصتی برای دولت پزشکیان خواهد بود. ممکن است فضایی به وجود آید که برجام هم احیا شود، خصوصا با توجه به اینکه اکنون وزارت امور خارجه دست فردی است که از ابتدا تا انتهای امضای برجام حضور داشته است.

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل با بیان اینکه ایران باید به عنوان یک کشور عادی از خود هویت‌سازی کند، گفت: ایران به عنوان یک کشور سیاسی و امنیتی شناخته می‌شود. اگر این نگرش را تغییر دهد، می‌تواند فضا را برای کنشگری بین‌المللی خود راحت‌تر کند. ایران کشور قدرتمندی است و ابزارهای زیادی برای نقش‌آفرینی بین‌المللی در اختیار دارد، از جمله این ابزارها می‌توان به قدرت بالا برای ایجاد تغییر در نظم منطقه‌ای، برخورداری از یک بازار خوب برای کالاهای خارجی و همچنین توان تاثیرگذاری در بازار جهانی انرژی اشاره کرد. اما برخی از اهداف کشور متناسب با ابزارهایی که در اختیار دارد، نیست. لذا یکی اقدامات بسیار مهم، ایحاد تعادل بین ابزارها و اهداف سیاست خارجی است. به طور کلی من نسبت به آینده خوش‌بینم و فکر می‌کنم دولت چهاردهم علی‌رغم اینکه شعارهای پرطمطراق نمی‌دهد، اما در عمل می‌تواند به صورت گام به گام اقدامات مثبتی را برای کشور و مردم بردارد.

انتهای پیام

منبع خبر "خبرگزاری ایسنا" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. (ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.