مزایای روابط خانوادگی سالم
بعضی از مزایای روابط خانوادگی سالم عبارت‌اند از:
افزایش عزت‌نفس؛
افزایش رفاه کلی و سلامتی؛
تشویق افراد خانواده به رفتارهای سالم؛
ارائه حمایت اجتماعی و عاطفی؛
تقویت احساس امنیت و دوست‌داشته‌شدن؛
توسعه ارزش‌ها و تشویق به انجام مسئولیت‌های شخصی.
روابط خانوادگی سالم مزایای زیادی دارد، اما همیشه هم روابط این‌طور نیست و گاهی شرایط تغییر می‌کند. وقتی روابط خانوادگی ناسالم یا پر از استرس می‌شود، آسیب‌های زیادی ایجاد می‌کند. روابط خانوادگی ناسالم نه‌تنها از فرد حمایت نمی‌کنند، بلکه ممکن است باعث ایجاد استرس، درگیری و حتی مشکلات سلامتی شوند.
ویژگی‌های روابط خانوادگی سالم
بیشتر افراد موقع بحران‌ها به حمایت عاطفی و عملی خانواده‌شان وابسته‌اند. بعضی اوقات افراد حتی هنگام روبه‌روشدن با بحران مالی هم به‌دنبال حمایت مالی خانواده‌اند. به‌گفته محققان، روابط خانوادگی سالم ۶ ویژگی مشترک دارند که در ادامه مقاله آنها را معرفی می‌کنیم.
۱. قدردانی و محبت
افراد خانواده موفق در مواقع بحرانی پشتیبان یکدیگرند. این خانواده کنار هم لحظات شادی را می‌گذرانند و قدر هم را می‌دانند. اعضای خانواده موفق هروقت نیاز به کمک داشته باشند، به خانواده‌شان تکیه می‌کنند. افراد این خانواده محبتشان را از هم دریغ نمی‌کنند و همیشه حامی یکدیگرند.
۲. تعهد
خانواده‌های موفق وفادار، پشتیبان و متعهدند. در خانواده موفق همه به هم اعتماد دارند، درباره مسائل مختلف به‌راحتی با هم صحبت می‌کنند و تصمیم می‌گیرند و برای انجام کارهای مختلف به هم کمک می‌کنند. اعضای این خانواده‌ها مثل کوه پشت هم‌اند و از زیر بار مسئولیت شانه خالی نمی‌کنند.
۳. ارتباط مثبت
خانواده‌های موفق و سالم معمولا وعده‌های غذایی را در کنار هم صرف می‌کنند و از صحبت‌کردن درباره زندگی و تجربیاتشان لذت می‌برند. خانواده سالم و موفق ارتباطی مثبت و سازنده با هم دارند.
۴. زمان‌گذراندن با هم
اعضای خانواده موفق وقتی در کنار هم‌اند به‌خوبی با هم وقت می‌گذارند، سرگرم می‌شوند و می‌خندند. چه از قبل برای دورهمی برنامه‌ریزی کرده باشند و چه بدون برنامه‌ریزی کنار هم جمع شوند، از بودن کنار هم لذت می‌برند. اعضای خانواده موفق به‌راحتی درباره دغدغه‌ها و احساساتشان با هم صحبت می‌کنند.
۵. مهارت‌های مقابله‌ای قوی
انعطاف‌پذیری ویژگی بارز خانواده‌های موفق و سالم است. اعضای خانواده موفق هنگام بحران‌ها انگیزه و انرژی لازم برای عبور از موانع را به هم می‌دهند. این خانواده‌ها در موقعیت‌های ناگوار هم به‌دنبال نکات مثبت هستند و چیزهایی را که نمی‌توانند تغییر دهند، می‌پذیرند. عبور از بحران در کنار هم، ریسمان اعتماد و ارتباط این خانواده را قوی‌تر می‌کند.
۶. به‌زیستی معنوی
خانواده‌های موفق معمولا دیدگاه مثبتی به زندگی دارند. این خانواده‌ها معمولا اعتقادات مشترکی دارند، اما اگر حتی عقاید و نظراتشان مخالف هم باشند، همچنان با هم مهربان‌اند.
تقویت روابط خانوادگی
متأسفانه روابط خانوادگی آن‌قدر پیچیده‌اند که همیشه به‌راحتی نمی‌توان آنها را هدایت کرد. گاهی برخی مشکلات به روابط خانوادگی آسیب می‌زنند و افراد خانواده را از هم دور می‌کنند. گرچه بهتر است روابط آسیب‌زا را از زندگی‌تان حذف کنید، وقتی پای خانواده در میان باشد قضیه به همین سادگی نیست. برای جلوگیری از تعارض و کاهش استرس،= در برخورد با مسائل رایج خانوادگی، باید نکاتی را در نظر بگیرید که در ادامه مطرح کرده‌ایم.
۱. بر ارتباطات سالم تمرکز کنید
ارتباط مؤثر عنصر اصلی روابط خانوادگی سالم است، چون باعث ایجاد اعتماد و تفاهم می‌شود. وقتی اعضای خانواده بتوانند با یکدیگر به‌خوبی ارتباط برقرار کنند، رابطه آنها قوی‌تر می‌شود.
هر رابطه‌ای ممکن است درگیر تعارض شود یا به مشکل بخورد، اما برای مقابله با مشکلات هم راهکارهای درستی وجود دارد. مثلا اگر شما و یکی از اعضای خانواده‌تان درباره مذهب یا سیاست اختلاف‌نظر دارید، از صحبت درباره این موضوعات پرهیز کنید و درباره چیزهای دیگر صحبت کنید یا اگر یکی از اعضای خانواده ویژگی‌هایی منفی دارد که شما را آزار می‌دهد، به‌جای فکرکردن به این ویژگی‌ها، روی نکات مثبت او تمرکز کنید.
گوش‌دادن و همدلی در روابط اهمیت زیادی دارد. درست است که باید با عزیزانتان با ملایمت همدلی کنید، اما گاهی هم لازم است قاطعانه رفتار کنید و به اعضای خانواده اطلاع دهید که از حدومرزها فراتر رفته‌اند و باید احتیاط کنند. اگر احساس می‌کنید مکالمه‌تان با خانواده پایان خوبی ندارد، مکالمه را متوقف کنید و کمی صبر کنید. با کمی صبوری می‌توانید رابطه محترمانه خود با اعضای خانواده را حفظ کنید.
۲. حامی باشید
حمایت از عزیزانتان به هر شکل ممکن پیوند بین شما و آنها را تقویت خواهد کرد. این حمایت هر چیزی می‌تواند باشد از گوش‌دادن به درددل‌های عزیزتان گرفته تا تشویق‌کردن او یا بودن در کنارش در مواقعی که به شما نیاز دارد. سعی کنید صمیمی و حمایت‌کننده باشید و از انتقادکردن یا تهمت‌زدن بپرهیزید، زیرا این کار در خانواده‌تان تنش ایجاد می‌کند.
۳. با هم وقت بگذرانید
وقت‌گذراندن با هم حس صمیمیت خانوادگی را تقویت می‌کند. راه‌های زیادی برای وقت‌گذراندن با خانواده‌تان وجود دارد، بنابراین فعالیت‌هایی را پیدا کنید که خودتان و عزیزانتان به آن علاقه‌مندید. با هم بازی کنید، فیلم تماشا کنید، پیاده‌روی کنید، شام بپزید، میز را بچینید و سر میز درباره روزی که گذرانده‌اید با هم صحبت کنید.
۴. خودتان باشید
وقتی افراد با خانواده‌شان ملاقات می‌کنند، بازگشت به الگوهای رفتاری قدیمی بدیهی است. اگر برای اصلاح رفتارهایتان تلاش کرده‌اید و بسیاری از رفتارهای قدیمی را کنار گذاشته‌اید، باافتخار سرتان را بالا بگیرید و خودتان باشید.
وقتی اعضای خانواده می‌گویند چقدر تغییر کرده‌اید یا دلشان برای رفتارهای سابقتان تنگ شده است، تحت‌تأثیر قرار نگیرید و بگویید از این تغییر راضی و خوشحالید. شما مجبور نیستید آنچه را اکنون هستید قربانی کنید تا دیگران احساس راحتی کنند. خودتان باشید.
۵. به تعصبات خانوادگی بها ندهید
متأسفانه گاهی پیش‌داوری‌ها یا آموزش باورهای نادرست باعث می‌شود با گروه خاصی از مردم به‌گونه‌ای متفاوت یا با احترام کمتر رفتار شود. برخی از تعصبات رایج به نژاد، قومیت، مذهب، جنسیت و گرایش جنسی مربوط‌اند. وقتی شاهد تعصب اعضای خانواده هستید، با درایت به آن رسیدگی کنید. گاهی اوقات اعضای خانواده متوجه نیستند گفتار یا رفتارشان توهین‌آمیز است.
در این شرایط صبور باشید، مدارا کنید و با ملایمت صحبت کنید. اگر با عصبانیت صحبت کنید، احتمالا نتیجه عکس می‌گیرید. اگر اعضای خانواده‌تان توجهی به حرف‌هایتان نمی‌کنند یا تمایلی به احترام‌گذاشتن ندارند، ممکن است لازم باشد در ارتباط با آنها حدومرزهایی تعیین کنید.
۶. در برابر مشکلات و ماجراهای خانوادگی صبور باشید
ماجراهای خانوادگی تمامی ندارند. وقتی خانواده درگیر شایعه و بحث‌های غیرمفید می‌شود، بهتر است سریع آن بحث را خاتمه دهید یا از آنجا دور شوید. حرف‌زدن پشت‌سر همدیگر، دشمنی‌کردن پنهانی و کنایه‌زدن به هم هیچ سودی ندارد.
سعی کنید مسیر مکالمه را تغییر دهید یا از آنجا دور شوید. همچنین می‌توانید مستقیم‌تر رفتار کنید و نشان دهید که با این بحث‌های ناسالم مخالفید. نکته مهم این است که به اعضای خانواده بفهمانید نمی‌خواهید جزئی از این ماجراهای بیهوده باشید.
۷. بخشیدن را یاد بگیرید
در برخی موقعیت‌ها، بخشیدن طرف مقابل سخت‌ترین کار ممکن است، اما یکی از مهمترین کارهایی است که می‌توانید برای تقویت روابط خانوادگی سالم انجام دهید. بخشش یکدیگر فواید زیادی دارد که برخی از این فواید عبارت‌اند از:
به شما این امکان را می‌دهد که گذشته را رها کنید و بار دلخوری‌های گذشته را به دوش نکشید.
فضایی را برای ارتباطات جدید و سالم‌تر ایجاد می‌کند.
باعث کاهش رنجش و ایجاد اعتماد بین اعضای خانواده می‌شود.
پایه‌ای برای روابط مثبت آینده ایجاد می‌کند.
۸. در مواقع نیاز عذرخواهی کنید
وقتی مرتکب اشتباهی می‌شوید، در اسرع وقت از عزیزان خود عذرخواهی کنید و هرگونه دلخوری یا ناراحتی احتمالی را جبران کنید. به عزیزانتان نشان دهید که از اشتباهتان پشیمانید و اقدام لازم را برای اصلاح وضعیت انجام دهید.
کلام آخر
روابط خانوادگی پایه و اساس رشد شخصیت، سلامت، تحصیلات و پیشرفت شغلی ماست. برای تقویت و بهبود روابط خانوادگی خود تلاش کنید. پذیرا، صادق و همدل باشید، اما از تعیین حدومرز با اعضای خانواده نترسید.
